Реферат тақырыбы: Бөлу заңы. Экстракция. Тұнбаларды,қайнатпаларды алу

РЕФЕРАТ 
Тақырыбы:Бөлу заңы.Экстракция.Тұнбаларды,қайнатпаларды алу 
принциптері. 
 
Орындаған:Асылхан Адель 
Тобы:201А фармация 
Тексерген:Тулегенова Гульмира 
Алматы,2024жыл 

Жоспар: 
КІРІСПЕ 
Бөлу заңы 
НЕГІЗГІ БӨЛІМ 
Экстракция 
Тұнбаларды ,қайнатпаларды алу принциптері 
ҚОРЫТЫНДЫ 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 
ГЛОССАРИЙ 

Бөлу заңы 
Егер зат бір-бірімен араласпайтын екі сұйықтықта еритін болса, 
онда ол осындай екі сұйықтықтың қоспасында ерітілгенде, оның 
өзі олардың арасында таралады. Бұл бөлудің болатын 
арақатынасы таралу заңымен анықталады. Онда еритін зат 
қосылатын еритін заттың мөлшеріне тәуелсіз 
концентрациялардың тұрақты қатынасында екі араласпайтын 
сұйықтық арасында таралатыны айтылады. 
Бөлу заңы тәжірибелік бақылауларға негізделген. Мысалы, 
йодтың екі араласпайтын еріткіш – су мен төрт хлорлы көміртек 
арасындағы таралуын қарастырайық. Егер йодты осы екі 
еріткішпен шайқасаңыз, оның бір бөлігі суда ериді, ал бір бөлігі 
CCl4 төрт хлорлы көміртегінде ериді. Ақырында жүйе 
динамикалық тепе-теңдікке жетеді. Бұл жағдайда йодтың CCl4-
тен суға өту жылдамдығы йодтың судан CCl4-ке өту 
жылдамдығымен теңестіріледі. 
Бұл тәжірибеде қанша йод пайдаланылса да, соңғы концентрация 
қатынасы тұрақты. Алынған константа таралу коэффициенті К 
деп аталады. 
25°С температурада қарастырылып отырған тепе-теңдік үшін К 
тұрақтысының мәні 85. Бұл CCl4 құрамындағы йод 
концентрациясы судағыдан 85 есе артық дегенді білдіреді. Бұл 
үлкен айырмашылық йодтың полярлы емес еріген зат 
екендігімен түсіндіріледі. Сондықтан ол су сияқты полярлы 
еріткіштерге қарағанда CCl4 сияқты полярлы емес еріткіштерде 
әлдеқайда жақсы ериді. Йодтың бензол мен судағы таралу 
коэффициенті 400-ге жетеді. 
Таралу заңы белгілі бір шарттарда ғана орындалады, атап 
айтқанда: 1) тұрақты температурада; 2) екі ерітіндіні де 
жеткілікті сұйылтумен; 3) еріген зат екі еріткіште де 
әрекеттеспей, ассоциацияланбаған немесе диссоциацияланбаған 
жағдайда. 

Мысалы, бензол мен судағы бензой қышқылының бөліну 
коэффициенті екі қабаттағы концентрациялардың 
жоғарылауымен жоғарылайды. Бұл бензол қабатында бензой 
қышқылы димерлерінің түзілуіне байланысты. Димерлердің 
түзілуі бензой қышқылының екі молекуласы арасында сутектік 
байланыстардың пайда болуына байланысты болады. 
Өлшем нәтижелері мен олардың кездейсоқ қателері кездейсоқ 
шамалар болатындықтан олардың таралулары әртүрлі заңға 
бағынады.
Кездейсоқ шамалардың таралуының мынадай түрлері 
бар: біркелкі таралу, қалыпты таралу, Стьюденттің t - 
таралуы. Пуассон таралуы, Фишердің F--таралуы, Пирсонның 
x2 - таралуы (хи-квадрат таралу) т.б.