Республикасы
Баспалдақ арқылы эвакуация жолдары
жүктеу/скачать 2.91 Mb.
|
4.3. Баспалдақ арқылы эвакуация жолдарыЭвакуацияның үшінші кезеңі (бірінші қабаттан жоғары немесе төмен қабаттардағы адамдар үшін) ашық немесе баспалдақ торларында орналастырылған баспалдақ арқылы өтеді. Баспалдақпен адамдардың қозғалысы қалыпты жағдайда ғимараттарды пайдалану кезінде де өте қауіпті болып табылады. АҚШ-та жүргізілген нәтижелер бойынша шамамен 800 мың адам баспалдақтарда жарақат алады. 1978 жылы осындай қақтығыстарда 3000-ға жуық адам қаза тапты. Бұдан басқа, тек амбулаторлық емдеуді қажет ететін, шамамен 1,8–2,66 млн жарақат пен жеңіл сипаттағы зақымдардың саны атап өтілді. АҚШ-та жыл сайын орын алған қайғылы оқиғалардан келетін шығын шамамен 2 млрд долларға бағаланып отыр. Баспалдақтардағы жазатайым оқиғалар көбінесе балалармен, 21-25 жас аралығындағы адамдармен және ересек әйелдермен болады. Егде адамдарда мұндай оқиғалар мүгедектікке және өмір салтының күрт өзгеруіне әкелуі мүмкін. Өліммен аяқталған баспалдақтардағы оқиғаның шамамен 85% - ы 65 жастан асқан адамдармен орын алады. Баспалдақ бойынша қозғалу кезіндегі жазатайым оқиғалар көптеген себептердің үйлесімділігіне байланысты болса да, олардың зерттеуі олардың көбісі сәулет-құрылыс жобалау қателігінен болғанын көрсетеді. Мысалы, баспалдақтардағы көптеген жазатайым оқиғалар адам баспалдақ шетін көрмегендіктен және сезбеу салдарынан орын алады. Жоғары ағынының тығыздығы жағдайында адамда баспалдақпен түсу кезінде сырғып кету не құлау қорқынышы туындайды. Нәтижесінде баспалдаққа түсетін адамдардың жылдамдығы көтерілу кезінде олардың қозғалыс жылдамдығынан төмен болады, дегенмен бұл түсуге қарағанда әлдеқайда үлкен физиологиялық күш-жігерді қажет етеді. Баспалдақтар неғұрлым тік болса, әсіресе егде жастағы бұл қорқыныш соғұрлым күшейеді. Себебі адамның дұрыс қадамы үшін баспалдақ кіші болғанда баспалдақ геометриясы дұрыс жобаланбағанында. Сенімді қозғалуды қамтамасыз ету үшін баспалдақты бойлай ол аяғымен, кейде бүкіл денесін бұруға мәжбүр болады, ол өз кезегінде, түсу кезінде серпінін арттырады және осы қозғалыспен шаршауды арттырады және баспалдақтан құлап қалудан үнемі қорқады [15]. Баспалдақ сатысының өлшемдерін байланыстырудың қарапайым ережесі мыналар: табан биіктігінің екі еселенген қосындысы мен баспалдақ тереңдігі қадам өлшеміне тең болуы керек. Бұл ережені Ф. Блондель (Франция) 300 жыл бұрын жасаған. Ғимаратты жобалау бойынша оқу әдебиетінде Блонде ережесі осылайша айтылған: «сатылардың өлшемдері әдетте қадам ұзындығымен келісіледі. Егер адам қадамының орташа ұзындығы 60 см жуық болса, онда баспалдақпен жүргенде қадамның ұзындығы екі сатыастының және бір аралыққтың ұзындығына тең болуы тиіс. Демек, 1:2 еңіс кезінде баспалдақтың өлшемі: сатыасты – 15 см; аралық – 30 см болады. Тұрақты қозғалыс ырғағын қамтамасыз ету үшін барлық баспалдақтар сатыастысының биіктігі бірдей болуы маңызды. Баспалдақ білікшесінің бар болуы немесе сатыастысы қиғаш болғаны маңызды. Әйтпесе, баспалдақ жүру үшін ыңғайсыз болады, өйткені адамдар аяғымен сатыастыны тиіп кететін болады». Баспалдақ геометриясы 4.9-суретте көрсетілген. 4.9-сурет.- Баспалдақ геометриясы Қабылданған нормаларға сәйкес, баспалдақтың аралық ені, әдетте, 25 см- ден кем емес, ал баспалдақтың биіктігі – 22 см-ден аспауы тиіс. Баспалдақтардың биіктігі мен тереңдігі әртүрлі жорықтағы баспалдақта қолдануға жол берілмейді. [9]. Сатының ұзындығы мен биіктігінің арақатынасы нормаланады. Эвакуациялау жолдарында ол 1: 2 аспауы тиіс (4.10-суретті қараңыз). 4.10-сурет. H/L қатынасын қолдана отырып, тік өту жолдарының қиғаштығын анықтау. Мысалы, егер H = 1,5 м, L = 3 м болса, баспалдақтың еңісі 1: 2. Осы талаптарды сақтамаған жағдайда, құлау қаупіне байланысты баспалдақ жорығымен түсу жылдамдығы күрт төмендейді, бұл қабаттан эвакуациялау уақытын арттырады (4.11-сурет). 4.11-сурет. Нормалау шамасынан асатын қиғашы бар эвакуациялық баспалдақ Бір жорықтағы көтерме саны да нормаланады. Мысалы, алаңдардың арасында қоғамдық ғимараттар үшін кемінде 3 және 16 көтермеден аспауы тиіс. Біржорықты баспалдақтарда, сондай - ақ бірінші қабат шегіндегі екі және үшжорықты баспалдақтардың бір жорығында 18-ден аспайтын көтермелерге жол беріледі. Құрылыс нормалары мен ережелері баспалдақ алаңының ені (bба) баспалдақ жорығының енінен (bбж) кем болмауын талап етеді, ал баспалдақ жорығының ені баспалдақ торына (bшығбт) шығу енінен кем болмауы тиіс.) (4.12-сурет). 4.12-сурет. Баспалдақ алаң элементтерінің өлшем қатынасы: bба ≥bбж; bбж≥bшығбт Баспалдақ торы элементтерінің осындай ара қатынасы кезінде адам ағынының кедергісін болдырмайды, өйткені эвакуациялық жолдың келесі элементі алдыңғы болып қалып қойған жоқ, бұл кептелістің пайда болуына мүмкіндік бермейді және эвакуациялау жылдамдығын төмендетпейді. Баспалдақ жорығы мен алаңдарды монтаждаудың бұзылуы 4.13-суретте көрсетілген. Баспалдақ элементтерінің осы арақатынасымен адам ағынына қарсыласу алынып тасталады, өйткені көшіру жолының келесі элементі бұрынғы емес, бұл жиналуды мүмкін емес және көшіру жылдамдығын төмендетпейді. Баспалдақтар мен платформалардың рейстерін орнатудың бұзылуы 4.13-суретте көрсетілген 4.13-сурет. Баспалдақ жорығының ені алаңның енінен артық Эвакуациялау жолдарында бұрандалы баспалдақтарды, қисық сызықты баспалдақтарды, айналма сатылары бар баспалдақтарды қолдануға болмайды: «эвакуациялау жолдарында бұрандалы баспалдақтарды, жоспарда толық немесе ішінара қисық сызықты сатыларды, сондай-ақ айналма және қисық сызықты сатыларды, баспалдақ жорығының және баспалдақ торының шегінде аралықтың әртүрлі ені және әртүрлі биіктігі сатыны орнатуға жол берілмейді» [9] (4.14 – 4.15-сурет). 4.14-сурет. Бұрандамалы баспалдақ: а – графикалық кескін; b – фотосурет 4.15-сурет. Қисықсызықты баспалдақтар: а – тікбұрышты көлемде орналасқан біржорықты қисықсызықты баспалдақ; b - қабырғаға жақын орналасқан біржорықты баспалдақ Баспалдақтар ғимараттың бірнеше қабаттарын өзара байланыстыратындықтан, олар бойынша ҚПО таратудан қорғау қажет. Сондықтан олар ғимаратқа іргелес жатқан аумаққа сыртқа шығатын жолы бар баспалдақ торларында тікелей немесе дәліздерден есіктері бар қалқалармен бөлінген вестибюль арқылы орналастырылады (4.16-сурет). 4.16-сурет. Баспалдақ торынан есіктері бар қалқалармен жанасатын дәліздерден бөлінген вестибюльге шығу Эвакуациялық болып табылатын жертөле және цокольдық қабаттардан шығулар, әдетте, ғимараттың жалпы баспалдақ торларынан тікелей сыртқа оқшауланған болуы тиіс. Жертөледен жалпы баспалдақ торлары арқылы сыртқа шығатын, баспалдақ торларының қалған бөлігінен 1-ші типті тұйық өртке қарсы қалқамен бөлінген (4.17 сурет) эвакуациялық шығуларды қарастыруға жол беріледі. Бұл талаптар ҚПО-ның жертөле үй-жайларынан таратылуына және бұғаттауға, осылайша барлық ғимаратты эвакуациялау жолдарына жол бермеуге ұмтылады. 4.17-сурет. Жертөледен сыртқа шығу бөлек шығымы бар жалпы баспалдақ торы арқылы көзделген. 4.18-сурет. Жертөледен шығу жоғары жатқан қабаттардан жекеленбеген жүктеу/скачать 2.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|