Қызылтаң орта мектебі
Ашық сабақ
Тақырыбы: Ежелгі Қытай мәдениеті
6-сынып
Тарих пәнінің мұғалімі: Байсеитова А.Б.
2015-2016 оқу жылы.
6-сынып. Ежелгі дүние тарихы
Сабақтың тақырыбы: §19. Ежелгі Қытай мәдениеті
Сабақтың мақсаты: 1.Ежелгі Қытай данышпандары ,ғылыми білімі мен өнер табыстары туралы мәлімет беру.
2.Қытайдың жазуы мен әдебиетінің ерекшеліктеріне тоқталу.
3.Топта бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу
Күтілетін нәтиже: 1.Ежелгі Қытай данышпандары ,ғылыми білімі мен өнер табыстары туралы мәлімет білетін болады.
2.Қытайдың жазуы мен әдебиетінің ерекшеліктерін түсінетін болады.
Негізгі идеялар: Қытай мәдениеті ғылыми білімі мен өнері дамуында жаңалықтар ашу. Кун-Фуцзы (Конфуций)- ежелгі Қытай данышпаны. Сыма-Цянь-қытай тарихының атасы.
І.Ұйымдастыру
1.1. Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу (1-минут) зейінін сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
1.Алғашқы мемлекеттер
2. Цинь патшалығы
3.Шаруашылығы мен қоғамдық құрылысы
4.Ұлы Жібек жолы
5.Басқыншылық жорықтар. Көтерілістің алғышарттары. Халық көтерілістері.
Миға шабуыл (Сұрақтар қою техникасы); (2- минут)
1.Жібек маталардың ерекшеліктері неде ? «Ұлы жібек жолы» деп неге аталған ? Оның қандай тармақтары бар ? 2.Қытай билеушілері батысқа қарай басқыншылық жорықтарын не үшін жүргізді ? Қандай жерлерді басып алды ? 3.Еңбекші халық жағдайы неге нашарлады ? 4. «Қызыл қастылар» мен «сары орамалдылар » көтерлістері туралы не білесің ? (Стикер арқылы бағалау)
Ежелгі Қытайдың негізгі оқиғалары (5 минут)
Б.з.б 2 мыңжылдық - Ежелгі Қытай жеріндегі алғашқы мемлекеттердің пайда болуы (Хуанхэ өзенінің жағалауы)
Б.з.б. VI-Vғ - Ежелгі Қытай тұрғындары Хуанхэ мен Янцзы өзендерінің аралығын мекендей бастады.
Б.з.б. Vғ-Ежелгі Қытай жеріндегі 7 таптық мемлекеттер
Б.з.б. IV-IIIғ -”Патшалардың күресі”.
Б.з.б. ІІІ ғ - Цинь-ең қуатты мемлекет.
Б.з.б. 221ж.-Ин-Чжен-Цинь патшасы, бүкіл Қытай жерін бір орталыққа біріктірді.
Ежелгі Қытайдағы шаруашылық түрлерін атаңдар
ІІІ. Жаңа сабақ
Ежелгі Қытайдың мәдениеті (10 минут)
Сабақтың жоспары
► Жазуы мен әдебиеті
► Кун-фуцзы (Конфуций) – Ежелгі Қытай данышпаны
► Сыма Цянь – қытай тарихының атасы
► Ғылыми білімі мен өнер табыстары
Слайдтармен жұмыс жүргізу
Жазуы мен әдебиеті
Қытай оқымыстылары бірнеше мыңға жуық иероглифтерді біліп және көркем жаза білген.
Кун-фуцзы (Конфуций) – Ежелгі Қытай данышпаны
Б.з.б 551 ж – туылған жылы
525 ж.-музыканы меңгерді
523 ж. – ұстаздық жолының басталуы
481 ж -Өсиет кітабының дүниеге келуі
Б.з.б. 479ж. –Қайтыс болды
Сыма Цянь – қытай тарихының атасы
Сыма Цянь Б.з.б. 151 жылы дүниеге келген.
Сыма Цянның еңбегі кейінгі дәуірлердегі көптеген тарихшылар үшін үлгі болды
Ғылыми білімі мен өнер табыстары
Ежелгі Қытайдағы қағаз жасау өндірісі
Тәрбие негіздері
Ежелгі қытайдағы тәрбиелі адамның қылықтары:
-Тек қана тізесін бүгіп отыру
-Аяғының ұшымен жалаң аяқ жүру;
-Екі таяқшамен тамақтану:
-Үнемі шашы түйілген. Шашты жаюға болмайды.
-Үнемі таза киіммен жүру;
-Жаман сөз айтуға мүлдем тыйым салынған және т.б.
III-Жұптық жұмыс (5 минут)
1-тапсырма: Ежелгі Үнді мәдениеті мен Ежелгі Қытай мәдениетін салыстырып сипаттау.
“Венн диаграммасы”
Ежелгі Үнді мәдениеті
|
Ұқсастығы
|
Ежелгі Қытай мәдениеті
|
Ежелгі дүниедегі ән мен жырға өте бай елдердің бірі Үндістан.Ауыздан -ауызға таралып,ұрпақтан-ұрпаққа жетіп сақталған екі жыр әлемдік әдебиеттегі «Махабхарата» және «Рамаяна» деп аталатын ең үздік шығармалары бар.
|
Ән-өлеңдері де ақындары да көп болған. Патша билеген. Үндістаннан да, Қытайдан да шәй шыққан.
Иероглифтік жазуды қолданған.
|
Қытайда өте ертеде иероглифтік жазу пайда болған. Қытай жазуы әлемдегі қиын және күрделі жазу.Соған қарамастан Қытайда б.з.б. I мыңжылдықтың бірінші жартысында-ақ кітаптар жазылған.Б.з. б. II ғасырда Қытайда қағаз пайда болды.Сөйтіп, әлемде бірінші рет қағазға жазу қалыптасты.
|
2-тапсырма : Мына тарихи даталардың оқиғаларын естеріңе түсіріп, жазыңдар. (2 минут)
1. Б. з. б. 551 ж -
2. Б.з.б. 151 ж -
3.Б.з.б. 479 ж –
3-тапсырма :Жауаптарын сәйкестендіріңдер. 3 минут
№
|
Сұрақтары
|
Жауаптары
|
1
|
Өте ертеде иероглифтік жазу қайда пайда болды ?
|
Қытайда
|
2
|
Кун-фуцзы (Кунфуций) қашан дүниеге келген ?
|
Кун-фуцзы б.з.б. 551 жылы дүниеге келген.
|
3
|
Сыма Цянь әкесінің өсиеті бойынша не жазуға кірісті ?
|
Қытай елінің тарихын жазуға кірісті.
|
4
|
Алғаш шайды қалай пайдаланған ?
|
«Шай»сөзі қытайлықтардан шықты.Алғаш шайды сырқат адамның күш-қуатын сақтайтын дәрі ретінде пайдаланған. Кейіннен сусын ретінде қолданды.Сөйтіп,ол басқа елдерге де тарады.
|
5.
|
Қытайлықтар ұсақ,жұмсартылған маталардың қалдықтарын неге айналдырған ?
|
Арнайы пеште қайнатып, қоймалжың күйге келтіріп,одан соң қағазға айналдырған.
|
Шапалақпен бағалау
4-тапсырма :Төмендегі сөздер мен ұғымдардың мағынасын түсіндіріп беріңдер. 3 минут
1.Құбыланама - Қытайда әлемдегі ең алғашқы құбыланама ( компас) ойлап табылды. Ол өзі қазіргі қазіргі құбыланамаға ұқсамағанымен, сол дәуірдің өзінде дүниенің төрт бұрышын дәл бағдарлауға мүмкіндік береді.Әсіресе қытай теңізшілері осы құбыланама арқылы ашық теңізге шығып,Үндістан жеріне дейін бара алатын еді.
2.Сейсмограф - Ең ежелгі сейсмографты , яғни жердің сілкінісін алдын ала болжауға, жер сілкінген кезде оның қай жерде қаншалықты дәрежеде болғанын айқындауға мүмкіндік беретін аспапты да ойлап тапқан қытайлықтар болды.
3.Жұлдызнамашылар - Аспан денелерінің қозғалысын,орын ауыстыруын жете зерттеді.Соның нәтижесінде қытай жұлдызнамашылары әлемде бірінші болып жылдың ұзақтығын дәл есептеп шықты.
Смайликтер арқылы бағалау
5-тапсырма : Тарихи диктант.Сөйлемдерді толықтырыңдар. 2 минут
1.Ежелгі Қытайда ән-өлеңдері де,.................(ақындары) да көп болған.
2.Солардың бірі б.з.б. II ғасырда өмір сүрген...................(Сыма Сянжу ) атты ақын.
3.Қытайдың сонау ежелгі замандардағы..................( иероглифтік ) жазулары бүгінгі күнге дейін сақталған.
4.Сыма Цянь әкесі қайтыс болған соң, сарай................(тарихшысы ) болып тағайындалады.
5. «....................»( Тарихи жазбаларда) қытай тарихының өте үлкен кезеңіндегі-екі жарым мың жылдағы оқиғалар баяндалады.
6-тапсырма :Өздеріңді тексеріңдер. 3 минут
Тест сұрақтары
1.”Ұлы Қытай қорғаны” қай тайпалардан қорғану үшін салынған?
а) Үйсіндерден. в) Оғыздардан с) Қыпшақтардан д) Ғұндардан
2.Ежелгі Қытайдақайжылдаршамасындашағынмемлекеттерпайдаболған? а) Б.з.б. ІІмыңжылдық в)Б.з.б.ІІІмыңжылдық с)Б.з.б. І мыңжылдық д)Б.з.б. IVмыңжылдық
3.Ежелгі Қытайқайжердеорналасқан? а)КішіАзияда в)БатысАзияда с)АлдыңғыАзияда д)ШығысАзияда
4.Ежелгі Қытайдақайғасырдабірорталыққабағынғанмемлекетқұрылды?
а)Б.з.б.ІІІғасырда
в)Б.з.б.ІІғасырда
с)Б.з.б. І ғасырда
д)Б.з.б. IVғасырда
5.Ежелгі Қытайдағы ең алғашқы патшалық қалай аталды?
а)Ұжан
в) Цинь
с) Ле Бану
д) Үжау
6.Цинь патшалығы қанша әкімшілікке бөлінді?
а) 40
в) 20
с) 45
д) 36 7. Ежелгі Қытайда нешінші мыңжылдықтан бастап жібек өндіріле бастады?
а) Б.з.б.VI мыңжылдық
в) Б.з.б.Vмыңжылдық
с ) Б.з.б. ІII мыңжылдық
д) Б.з.б. II мыңжылдық
8.Ең алғаш қай мемлекетте қағаз ойлап табылған?
а) ЕжелгіҮндістанда
в) Ежелгі Қытайда
с) ЕжелгіПарсыларда
д) ЕжелгіХеттерде
9.Сыма Цянь қашан дүниеге келді?
а) Б.з.б.151ж
в) Б.з.б.155ж
с) Б.з.б. 160ж
д) Б.з.б. 140ж
10.Данышпан Кун неше жасында қайтыс болды?
а) 70жасында
в) 73жасында
с) 72 жасында
д) 74жасында
Тест жауаптары
1. Д 6. Д
2. А 7. С
3. С 8. В
4. А 9. А
5. В 10. С
7-тапсырма :Тақырыптың түйінді сөздері 2 минут
Келтірілген сөздердің қайсысы Қытай мәдениетіне жатады ?
Сөздер банкісі
III ғасырда қазіргі Иранның солтүстігінде Парфия мемлекеті пайда болды. Алғашқы адам пайда болды.Ол Паньгу деп аталды.Ману заңдарын оқи отырып ежелгі үнділіктердің шаруашылығы, әдет-ғұрыптары туралы мәліметтер ала аламыз.Мылтық атуға арналған оқ-дәрісін алғаш ойлап тапқан да қытайлықтар.Бұл жаңа -дін буддизм деп аталады. Бұлармен бірге жоғарыда айтылған жібек матаны,жұлдыздар картасын да алғаш қытайлықтар ойлап тапты.
Біздің бүгінгі тақырыптың түйінді сөздері: Алғашқы адам пайда болды.Ол Паньгу деп аталды.
Мылтық атуға арналған оқ-дәрісін алғаш ойлап тапқан да қытайлықтар. Бұлармен бірге жоғарыда айтылған жібек матаны,жұлдыздар картасын да алғаш қытайлықтар ойлап тапты.
8-тапсырма :ББҮ (3 минут)
Тақырыбы: Ежелгі Қытай мәдениеті
Білемін
|
Білгім келеді
|
Үйрендім
|
|
|
|
IV.Үйге тапсырма: 2 минут
1.Мәтінді оқып келу мазмұндау.
2. «Қытайдың мәдениеті »тақырыбында шығарма жазып келу.
V.Бағалау 2 минут
Сумативті бағалау.
Үй тапсырмасын бағалаудың критерилері
5-тік баға мәтінді түсініп оқу,мазмұндау,шағын әңгіме жазу және өз ойын жеткізе білу, қосымша зерттеу материалдарын табу,талдау, дәлелдеу
4-тік баға мәтінді түсініп оқу,мазмұндау,шағын әңгіме жазу өз ойын жеткізе білу, қосымша сұрақтарға жауап беру
3-тік баға мәтінді түсініп оқу,жаңа сөздерді білу,қолдану
Достарыңызбен бөлісу: |