Сабақ тақырыбы: Таңдау әдістері туралы түсінік. Математикалық статистика есептерінің негізгі типтері. Таралу параметрлерін статистикалық бағалау

Сабақ тақырыбы: Таңдау әдістері туралы түсінік. Математикалық статистика есептерінің негізгі типтері. Таралу параметрлерін статистикалық бағалау.

Сабақ мақсаты: Таңдау әдістері туралы түсінік беру. Математикалық статистика есептерінің негізгі типтерімен таныстыру. Таралу параметрлерін статистикалық бағалау жолдарын көрсету .

Таңдау әдісі — зерттеу объеқтісі өдетте саны жағынан ондаған мың немесе одан да көп адамдардан тұратын болған жағдайда қолданылады. Әлеуметтік мәселелерді зерттеуде колданылатын таңдау әдісін дұрыс түсіну үшін бірқагар түсітік-терминмен таныскан жөн: зерттеу объеқтісін толығымен алғанда оны негізгі жиынтық (генеральная совокупность) деп атады- Ол жиынтықтың тандау бірлігі (жікжарғысы, белгісі), зерттелетін белгілі бір көкейтесті мәселеге байланысты анықталады және ол белгінің мазмүны әркашандада әлеумепік ортаньщ өзінде болады. Зерттелетін мәселеге қагысы бар әлеуметтік топтың үзын саны — зерттелетін мәселеге байланысты өтетін зерттеудің объеқтісі (негізгі жиынтығы) болын есептеледі. Зерттеу уақытында ондаған, жүздеген мың адамнан түратын негізгі жиынтықты толык сұрап шығу мүмкін емес. Сондықтан, олардың ішінен 1 — 2 мыңдай ғана адамды таңдап алу керек. Бұл таңдалған топ (жиынтық) негізгі жиынтықтың басты ерекшеліқтерінің кішірейтілген үлгісі (микроүлгісі) сияқты болуы керек. Кейбір жағдайларда тандау бірлігі ретінде жеке адам ғана емес, жеке өндіріс орындары, мекемелер, жанұялар кіруі мүмкін. Тандаудың түрлері: 1) ықтималдық тандау; 2) мақсаттынық тандау. Тандаудың ықтималды түрі әлеуметтік ғылымдардың тұрлі салаларында қолданынатын ықтималдылықпен байланысты

• Таңдау әдісі — зерттеу объеқтісі өдетте саны жағынан ондаған мың немесе одан да көп адамдардан тұратын болған жағдайда қолданылады. Әлеуметтік мәселелерді зерттеуде колданылатын таңдау әдісін дұрыс түсіну үшін бірқагар түсітік-терминмен таныскан жөн: зерттеу объеқтісін толығымен алғанда оны негізгі жиынтық (генеральная совокупность) деп атады- Ол жиынтықтың тандау бірлігі (жікжарғысы, белгісі), зерттелетін белгілі бір көкейтесті мәселеге байланысты анықталады және ол белгінің мазмүны әркашандада әлеумепік ортаньщ өзінде болады. Зерттелетін мәселеге қагысы бар әлеуметтік топтың үзын саны — зерттелетін мәселеге байланысты өтетін зерттеудің объеқтісі (негізгі жиынтығы) болын есептеледі. Зерттеу уақытында ондаған, жүздеген мың адамнан түратын негізгі жиынтықты толык сұрап шығу мүмкін емес. Сондықтан, олардың ішінен 1 — 2 мыңдай ғана адамды таңдап алу керек. Бұл таңдалған топ (жиынтық) негізгі жиынтықтың басты ерекшеліқтерінің кішірейтілген үлгісі (микроүлгісі) сияқты болуы керек. Кейбір жағдайларда тандау бірлігі ретінде жеке адам ғана емес, жеке өндіріс орындары, мекемелер, жанұялар кіруі мүмкін. Тандаудың түрлері: 1) ықтималдық тандау; 2) мақсаттынық тандау. Тандаудың ықтималды түрі әлеуметтік ғылымдардың тұрлі салаларында қолданынатын ықтималдылықпен байланысты

Математикалық статистика — математиканың бір саласы, бақылау немесе өлшеу арқылы анықталып, сандар түрінде тізілген деректерді жүйеге келтіру, өңдеу және солар бойынша тиісті ғылыми және практикалық қорытындылар шығару жайындағы ғылым. Байқалған құбылыстар, өлшеу жұмыстары немесе арнайы жүргізілген тәжірибелердің нәтижелері ретінде табылған сандар жиындарының белгілі бір шарттарды қанағаттандыратын элементтерінің сандары статистикалық деректер деп аталады.

• Математикалық статистика — математиканың бір саласы, бақылау немесе өлшеу арқылы анықталып, сандар түрінде тізілген деректерді жүйеге келтіру, өңдеу және солар бойынша тиісті ғылыми және практикалық қорытындылар шығару жайындағы ғылым. Байқалған құбылыстар, өлшеу жұмыстары немесе арнайы жүргізілген тәжірибелердің нәтижелері ретінде табылған сандар жиындарының белгілі бір шарттарды қанағаттандыратын элементтерінің сандары статистикалық деректер деп аталады.

4- элементтен әрбіреуінде 2- элемент болатын комбинациялар құрып, оның санын есептеу керек. а, b, с, d элементтерінен екі – екіден неше жұп құруға болады.

• 4- элементтен әрбіреуінде 2- элемент болатын комбинациялар құрып, оның санын есептеу керек. а, b, с, d элементтерінен екі – екіден неше жұп құруға болады.

Мысалы: Жәшікте 10 шар бар. Олардың 4 – еуі ақ,

Мысалы: Жәшікте 10 шар бар. Олардың 4 – еуі ақ,

6 – ауы қызыл. Шарларды мұхият араластырып, қалай болса солай бір шар алайық. Төмендегі ықтималдықтар табылсын?

а) ақ шар болу ықтималдылығы:

б) қызыл шар болу ықтималдығы.

Тапсырма

• 5, 6, 7, … 33 сандарынан кез келген бір сан алынды. Осы санның жай сан болуы ықтималдығын табыңыз.
• Ойын кубигінде “төрттен аспайтын ұпай” оқиғасының ықтималдығын анықтаңыз.
• Гистограммада қорапта жатқан түрлі түсті қарындаштардың саны көрсетілген. Жасыл түсті қарындашты алу ықтималдығын табыңыз.