Сабақтың мақсаты: білімділік: Оқушылардың құрлықтар мен аралдар туралы түсініктерін қалыптастыру

Психологиялық дайындық.

«Жақсы сөз,жарым ырыс »
II.Үй тапсырмасын тексеру.

§15 Жердің ішкі құрылысы.

а)Өз өзіңді тексер! (Берілген сызба бойынша жердің ішкі құрылысын топтап беру.)



1-

2-

3-




ә) «Сұрақ менен,жауап сізден.» Оқушыларға 12 сұрақ.
1.Жер қойнауын зерттеу мақсатындағы бұрғылау неше шақырымға дейін барады?

2.Жердің осіне дейін неше шақырым?

3.Мұхит табанының қалыңдығы қанша шақырымға жетеді?

4.Таулы аудандарда жер қыртысының қалыңдығы қанша?

5.Мантия шамамен неше шақырым тереңдікке барады?

6.Жер қыртысының жоғарғы қабаты қандай жыныстардан тұрады?

7.Ядродағы температура неше градусқа дейін жетеді?

8.Мұхиттар жер шарының қанша пайызын алып жатыр?

9.Қазақстанның қай аймақтарында жер сілкінісі көп болады?

10.Цунами дегеніміз не?

11.Жан- жағынан 4 мұхит қоршап жатқан құрлық.

12.Құрлықтар жер бетінің неше пайызын алып жатыр?

1.Ең ірі рельеф формалары.

2.Шығу тегіне қарай аралдардың орналасуы.

3.Материктердің табиғат ерекшеліктеріне қарай түрлілігі.

Ғалымдардың ойынша бірінші болып мұхиттық қыртыс пайда болған.Одан кейін ішкі процестердің әрекетінен таулы жерлер, шөгінді және гранитті қабаттардан материктік құрлық пайда болған.Сондықтан да материктік қыртыс, мұхиттық қыртысқа қарағанда қалыңырақ және қабаттары да күрделірек. Мұхит табанының бедері де әр түрлі болып келуінен құрлықтан қалыспайды.Ол жерде де жазықтар,ойыстар және таулы жоталар кездеседі.Жарты шарлар картасына қарасаңдар құрлық солтүстік жарты шарда оңтүстік жарты шарға қарағанда екі есе көп.

Материкке жақын, Мұхиттардың қозғал- Тірі ағзалардың Шығу тегі бір-бұғаз арқылы бөлінеді. малы бөліктерінде әсерінен судың текті болып

Олар-жер қыртысында- жанартаудың әсерінен беткі температурасы топтасып жатады

ғы қозғалыстар әсерінен пайда болған. +25⁰С-тан жоғары Әсіресе Тынық

құрлықтың кейіннен аймақтарында болады мұхитындағы

бөлініп қалған бөліктері, саны 7000-нан

көбінесе ауданы ауқымды артық.

келеді

Гренландия, Исландия, Гавай, Үлкен Аустрия Канадының Багам,Канар, Азор Арктикалық архипелагы,

Мадагаскар,Британ маржан теңізінің Багам,Маршалл,

аралдары т.б. аралдары Мальдив.

Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн км²-ге тең.Ол материктер мен мұхиттарға бөлінген.

Құрлықты құрайтын материктер мен аралдар үлесіне шамамен 149,1 млн км² немесе бүкіл Жер бетінің 29,2%-келеді.Қазіргі кездегі материктер-табиғат жағдайының алуан түрлілігімен ерекшеленеді.Мысалы: Еуразия-ауданы ең үлкен материк,Африка ең ыстығы,Солтүстік Америка-құрлықтың солтүстікке жақын орналасқан,Оңтүстік Америка-ең ылғалды және жасыл материкң,Аустралия-ауданы жағынан кіші және құрғақ,ал Антрактида-мұз жамылған материк. Материктердің және онда орналасқан елдердің атаулары-тарихи ашылуына,географиялық орнына,халықтардың атымен және сол жерді бірінші болып ашқан адамдардың есіміне байланысты қойылған.

Кестені толтыр.

Құрлықтардың аты	Ерекшелітері	Қандай жарты шарда орналасқан	Қандай мұхит суларымен қоршалған
1.Еуразия 2.Африка 3.Солтүтік Америка 4.Оңтүстік Америка 5.Антарктида 6.Аустралия

IY.Жаңа сабақты бекіту.
а)Кескін картамен жұмыс.Материктерді,олардың атауын,ауданы жағынан үлкен аралдарды,архипелаг аралдарды белгілеу.
ә) «Артық болмас білгенің.» ЕҢ,ЕҢ,ЕҢ ...

Әлемдегі ең ірі ескек аяқты сүтқоректілер-морж.

Әлемдегі ең ірі жыртқыш-ақ аю(Солтүстік Мұзды мұхит жағалауы мен аралында)

Жер бетіндегі ең алып құс-африкалық түйе құс.

Ең жүйрік сүтқоректі-геопард.

Жер бетіндегі ең салмағы ауыр құс-казуар.

Әлемдегі ең әсем құс-жұмақ құсы(Жаңа Гвинея мен басқа аралдарды мекендейді.)

Әлемдегі құстардың ішіндегі ең ұсағы-колибр.

Біздің планетамыздағы ең ірі жануар-көк кит.


б) «Сәйкестендіру» тесті.
1. Жер бетіндегі ең үлкен арал Маржан
2. Шығу тегі біртекті топтасқан аралдар Жанартаулық
3. Жанартаудың әсерінен болған аралдар Гренландия
4. Су бетіндегі сақина бітімдес аралдар Архипилаг

Y. Қорытынды.

Рефлексия.

. Мен үшін жаңа ақпарат.

. Мені таң қалдырды.

. Қай материкке саяхат жасағыларың келеді? Себебі?
YI.Үйге тапсырма: §16 Материктер мен аралдар.Кескін картамен жұмысты аяқтау.

Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау, 45-бет.

Оқулық

Ж31 Жаратылыстану;5-сынып.-Алматы:Атамұра,2010

«Материктер мен аралдар» тақырыбындағы жаңа сабақты түсіндіруде оқушыларға мәлімет бере отырып, өздігінен білім алуға бағыттадым. Сызба, кестені толтыруда да балалар өзіндік білім алуға ұмтылды деп ойлаймын.

Жаңа сабақты қорытындылауда кескін картаны пайдалана отырып, үй тапсырмасына оқушылардың қызығушылығын оята білдім.

Балалардың ойын сергіту мақсатымен «Ең,ең» сұрақ-жауап арқылы табиғатағы ерекше жан-жануарларды атай отырып, оларды қадірлеуге, қорғауға шақыра отырып, сабағымның тәрбиелік мақсатын орындадым.

Сабақты қорытындылауда оқушылар өз білімін өздері тексеру үшін рефлексия-талдау әдісін қолдандым.

Жалпы сабақ барысында менің әдістемелік тақырыбым бірізбен қолданылып отырды.

Сыныпта барлығы 22 оқушы бар, соның 14-15 сабаққа толық қатысып отырды.

Сабақ барысында денсаулық сақтау технологиясы, интерактивті-ақпараттық технологияның элементтері, Ой қозғау әдісі, Миға шабуыл әдісі қолданылды.