Сабақтың тақырыбы: Көп мағыналы сөздер Сабақтың мақсаты

1. 
   Білімділік: Көп мағыналы сөздер туралы түсінік беріп, жаңа тақырыпты мысалдар арқылы меңгерту. Лексикалық талдау жасата отырып, сөздердің мағыналарын таныту.
   
2. 
   Дамытушылық: Оқушылардың тапқырлық, ізденімпаздық, ойлау, қабілеттерін арттыру, шығармашылыққа баулу, өз ойын тиянақты жеткізуін дамыту.
   
3. 
   Тәрбиелік: Ана тілін сүюге, қадірлеуге баулу, сөз өнерін құрметтеуге, тіл құрметін сезіне білуге тәрбиелеу.
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі:
   

1. 
   Оқушылардың сабаққа қатысуын, даярлығын тексеріп, назарларын сабаққа аудару;
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы сұрау.
   

1. Ғаламның шырағы - күн, адамның шырағы- білім. 2. Қалауын тапса, қар жанар. 3. Сөз де - кілт, көңіл құлпын ашады. 4. Қанағат-денсаулық көзі. 5. Еңбек адамның бағын ашады, спорт адамның әрін ашады. 6. Күннің шуағы жылы, ананың құшағы жылы. 7. Адал достық алтыннан қымбат. 8. Білімі бар , білігі жоқ. 9. Әмірші де анадан туады. 10. Есесі қайтпас еңбек жоқ.

1. Сөз деген не? Белгілі бір ұғым берілген атау.

2. Сөз мағынасы деген не? Сөздің ішкі жағы, яғни мазмұны.

3. Сөздің қандай мағыналары болады? Тура және ауыспалы мағыналары.

4. Сөздің тура мағынасы деген не? Негізгі, бастапқы мағынасы.

5. Сөздің ауыспалы мағынасы деген не? Келтірінді мағынасы.

Сөздер өзінің негізгі мағынасынан басқа да мағынада қолданыла береді. Бірнеше мағынада қолданылатын сөздерді көп мағыналы сөздер дейді.

Көп мағыналы сөздер көркем шығармаларда жиі қолданылады. Өздерінің шығармаларында ақын-жазушылар кейбір сөзді екі не үш мағынасында қатар алып жұмсай береді.

Екі күймек бір жанға әділет пе,

Қаны қара бір жанмын, жаны жара.

Ашиды жаның, қайнайды қаның,

Мінездерін көргенде…

(А.)

2. Көп мағыналы сөздер мен омонимдердің ортақ қасиеттері.

3. Омоним сөздердің өзіне тән белгілері.

Жаттығулар жұмысы
51 – жаттығу. Оқып шығып, көп мағыналы сөздердің бәрі де бір сөз табына қатысты болатынына көз жеткізіңдер.

Төмендегі сөздердің қосымша туындымағаналарынанықтап, кестені толтырыңдар.

55. 
    – жаттығу. Мәтінді көшіріп жазыңдар.
    

• 
  Адамның қандай қасиеттері айтылған?
  
• 
  Мәтіндегі көп мағыналы сөздердің астын сызыңдар.
  
• 
  Ауыспалы мағыналы сөздерді қолданып, сөйлем құраңдар.
  

55. 
    – жаттығу . Төмендегі сөздердің көп мағыналық сипатын сөз тіркестерін құрау арқылы дәлелдеп беріңдер.
    

Асыл, кең, көз, бас, тас, жас

Сол сөздердің негізгі мағынасы мен ауыспалы мағыналарының өзара бірлігімен айырмашылықтарын айтыңдар.

1. Жинақтау, қорытындылау. (Тест)

2.Үйге тапсырма беру. 60 – жаттығу. Салмақты, әрекет, қарулы сөздерініңі шінен біреуін таңдап, сол бойынша шағын мәтін құраңдар. Мәтінде көпмағыналы сөздердің болуын ескеріңдер.

3. Бағалау.

Әдіскер: Мусина. Г. С

Пән мұғалімі: Құрманғалина М.А.

Машықкер: Тарпамбай. Ә. С

1. 
   Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.
   

А. Ол

С. Мінезі

Д. Бала

Е. Ауыр

2. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Марат домбыраның құлағын бұрап берді.

А. Марат

Д. Бұрап

3. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Бәрін қойып, ашық әңгімеге кірісейік.

А. Бәрін

С. Әңгімеге

Е. Кірісейік

4. Көп мағыналы сөзді көрсетіңіз.

Біз таудың басына шығып келдік.

В. Біз

Д. Шығып

Е. Келдік

5. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді табыңыз.

Майра, жараның аузы ашылып кетпесін.

А. Майра

С. ашылып

Е. Кетпесін

1. 
   Көп мағынаға ие бола алатын сөзді табыңыз.
   

А. Иненің

В. Жіпті

С. Өткізе

Д. Алмадым

Е. Көзінен

2. Көп мағынаға ие болатын сөзді көрсетіңіз.

Жер бетінде тыныштық бола бергей!

А. Жер

С. Бола

3. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Бәрін қойып, ашық әңгімеге кірісейік.

А. Бәрін

С. Әңгімеге

Д. Кірісейік

Е. Қойып

4. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді табыңыз.

Майра, жараның аузы ашылып кетпесін.

А. Майра

В. Жараның

С. ашылып

Д. Аузы

Е. Кетпесін

5. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Олар футбол алаңының оң қанатына отырды.

А. Олар

В. Футбол

Д. Алаңының