Сальмонеллез
жүктеу/скачать 40.2 Kb.
|
|
Сальмонеллез Анықтама: сальмонелла бакт. қозд., фекальды-оральды мех. берілетін, сирек жайылмалы түрде өтетін жедеь антропонозды ауру. Тарих: 1885ж. Сальмон, Смит. Шошқа обасының қозд. деп есептеді. Этиология: грам теріс, аэробты, спора түзбейтін, Salmonella тобына, Enterobactericae тұқымд. Жатады. Эпидемиология: Эндемиялық өршітпе, инф. көзі ауылш. жан., құстар, жұғу жолд. алиментарлы, су арқылы , тұрмыстық-контактілі. Патогенез: улы зат әсерінен- эндокриндік бұзылстар болады. Дене қызуы көтеріледі, құсу, іш өту.жасыл түсті, шырышты. Клиникасы: жасырын кезең 2-6сағаттан 2-3 күнге созылады. Тәулігіне 5тен аспайды. Пальпация кезінде кіндік, эпигастрий ауырсыну байқалады. Нәжіс иісті, қоңыр, сары, жасыл, сары. 38-39градус Диагностика: тиянақты эпид. Анамнез, бактерирюологиялық, серологиялық әдістер. Бакт. – нәжіс,құсық,асқ суы,зәр,қант бөлінділері. Емдеу: 2% натр бикарб, 0.1% калий перманганат шаюға қолданады.2-3л 18-20градус. Холера Анықтама: тырысқақ vibrio cholera бакт. қозд., фекальды оральды мех., құсудың әсерінен дамитын, карантинді, конвенциялық жұқп. ауру. Тарих: 1872ж. Ресей Недзвецкий ашты. 1883ж. Кох Эпидемиологиясы: антропонозды инф. тобына жатады. Ауру көзі- ауру адам. Берілу мех. Су арқылы,тағам арқылы,тұрмысиық контактілі. Көбіне епсектер ауырады(20-40). Тырысқақпен көьіне тамақт. Нашар, созыл. Ауру бар науқ., альког. Көп қолд. Ауырады. Пат. өзгерістері: (Пирогов бейнелеуі) науқ. Бір бұлш. Тартылған, бірі босаған күйде.Мәйіт ашқ. Жағымсыз иіс жоқ,шіру баяу жүреді. Миокардта,бүйректе, бауырда трофикалық өзг. Клиникасы: инкуб. (4-5күн), жедел баст., алғаш сұйық іш кету, құрсақ қуысында дискомфорт. Нәжіс сулы, лайлы ақ түсті күріш қайнатпасытәрізді. Науқастың іш ауыруы сезімсіз.Барлық көріністер ферментативті бұз. Әсерінен дамиды. Ағымы бойынша жедел,орт ауыр, ауыр. Диагн: қан плазм. Менш. Салмағын және электролиттер көрс. Бақылау қажет. Классикалық зерттеу Бактериологиялық әдісі қолд. Экспресс әдістер-иммунофлюресценттік зерттеу,ифа. Серологиялық әдіс- вибрицидті,антитоксикалық антиден. Анықтау. Емдеу: аурух. Жатқ. Міндетті түрде. Регидратация жүрг. Регидрон, цитраглюкосолон еріт. Қолдынылады. Еріт көлемі 200-350мл/кг тәулігіне. Сұйықт. Көктамырға жібереді. Дизентерия антропонозды бактериальды ауру. Жұғу механизмі фекальді-оральді. Клиникалық картинасы комплитикалық синдроммен және жалпы интоксикациялық синдроммен белгіленеді. Этиологиясы: қоздырғышы Shigella туысына жатады. Shigella 4 тобы (А,В,С,Д) және 4 түрі ажыратылады: - Sh. dysenteria - Sh.flexneri - Sh.boydi - Sh.sonnei Sh.sonnei-ден басқа түрлері бірнеше сероварианттардан құралады. Шигеллада О және К антигендері бар. Олар эндотоксионнен тұрады, ал Sh. dysenteria, Sh.flexneri, Sh.sonnei экзотоксин өндіреді. Энтеро-нейро және цитотоксикалық белсенділігін иеленеді. Антибактериальді препараттарға полирезистенті және сыртқы ортаға төзімді. Эпидемиологиясы:Барлық жерде таралымды. Инфекция көздері:-жедел және созылмалы дизентериямен ауыратындар - транзиторлы бактерия тасымалдаушы Көбінесе эпидемиологиялық қауіптілікті өкпе ауруымен ауыратындар төндіреді. Осылардың ішінде ең қауіптісі қоғамдық орында тамақтанатын жұмысшылар. Берілу жолы: су, тамақ, тұрмыстық қатынас арқылы беріледі. Көбінесе жазда немесе жаз-күз айында ауырады. Сезімталдық-жоғары болады. Иммунитет: 1-2 жыл мезгілінде спецификалық түрде болады Дизентерияның клиникалық жіктелуі:1.Жедел дизентерия ұзақтығы 3 айға дейін (ауырлау ағымы, егер 3-4 аптаға дейін сауығу кезеңі болмаса).- колитикалық формасы (жеңіл, орташа ауырлықта, ауыр) - гастроэнтероколиттік формасы (жеңіл, орташа ауырлықта, ауыр) 2.Созылмалы дизентерия ұзақтығы 3 айдан 2 жылға дейін - қайталану формасы (рецидивирующие) - үзіліссіз формасы (непрерывное) 3.Бактерия тасымалдаушы формасы (транзиторлы) Инкубациялық кезеңі бірнеше сағаттан (6-12 сағат) 7 күнге дейін тербелісте болды. Орташа есеппен 2-3 күн. Асқынуы :1инфекция-токсикалық шок 2гепатоволемиялық шок 3аралас шок 4ішектен қан кету 5перитонит (перфорациялық ойық жара кезінде) 6инвагинация 7тік ішекке түсу артқы өту жолының жарылуы Емделуі :Дизентерия емдеуі стационарлы және үйде болады. Госпитализация клинико-эпидемиологиялық байланысты жэүргізіледі. Емдеу:- диета Режим ауыр ағымына байланысты Этиотропты препараттар (фуразолидон, неваграмон, метациклин, ципрофлоксоцин) жеңіл түрінде күніне 2-3 рет, орташа және ауыр ағымында 5-7 күн.Патогенетикалық терапия интоксикациялық синдром негізінде жүргізеді дезинтоксикациялық терапия, регидратациялық терапия ,дегидратация кезінде, негізгі белгілерде қолданылады: организмнің иммундық реактивтігін жоғарлаттын препарат (метилурация) ферменттер (креон, фестал) эубиотики (бифидум бактерин, лактобактерин) физиолечение симптоматикалық заттар Профилактикасы: дизентерия кезінде профилактика жүргізіледі: жалпы санитарлы-гигиеналық талаптар берілу жолына байланысты жүргізу Менингококты инфекция – ауа-тамшылы механизммен тарайтын, назофарингит және генарализденген түрлерінде өтетін клиникасында қызбамен, интосикациямен, экзантемамен және ми қабаттарының зақымдалуымен сипатталатын антропонозды бактерияды жедел инфекциялық ауру Этиологиясы: Қоздырғышы – Neisseria, meningitidis грамм теріс боялатын, капсула түзетін L-түріне айналатын, эндотоксин және нейромидаза өндіретін сыртқы ортада тұрақсыз диплококктар. Эпидемиологясы: таралуы өте кең, және Африкадагы таралуы оте ауқымды. • әр түрлі клиникалық түрлерімен науқастанған адамдар • бактерия тасымалдаушылар. ==Жұғу жолы== ауа-тамшы ==Ауыратындар==: көбінесе балалар (1-5 жастағы балалар 70-80%). ==Маусымдылығы:== қыс-көктем айлары (ақпан, мамыр) ==Кезеңділігі:== 20-30-40 жыл аралығында. =Инфекция қабылдаушылық деңгейі==- балалар ортасында бірталай жоғары, ересектер арасында орташа. Патогенез • симптоматикалық ем • оксигенотерапия Этиотропты ем (негізгі) барлық науқастарға міндетті түрде жүргізіледі. Таңдаулы препараттары: Пенициллин (300-500 мг ЕД(кг/тәул) 4-8 күн ішінде. Ампициллин (200/300 мг/кг тәуг) Левомицетин (50-100 мг/кг тәул): Менингококты инфекцияда инфекциялық процесс төмендегідей қалыптасады: • менингококктың ену қақпасы-мұрын жұтқыншақтың шырыш қабаттары. Орналасқан жерінде (мұрынжұтқыншақта көбінде 60-70%-ке дейін) “сау” тасымалдаушылық қалыптасады, • 30%-де назофарингит дамиды • 1% инфекциялық процесс жайылған түріне өтеді. Менингококктар алғашында мұрын жұтқыншақтың шырышты қабатында орналасып, онда жеткілікті қабыну процесін туғызады (клиникалық белгілерсіз) – “сау” тасымалдаушылық, назофарингит кезінде жергілікті өзгерістермен қатар, айқын токсинемия және бактеремия байқалады. Клиникасы: жіктелуі (В.И.Покровский, 1965). 1. . Біріншілік – локальды түрлері: • менингококктасымалдаушы • жедел назофарингит 1. . Гематогенді – жайылған түрлері • менингококкемия: типті-найзағай тәрізді, созылмалы • менингит • менингоэнцефалит • аралас түрі (менингит+менингококкемия) 1. Сирек түрлері: эндокардит, артрит, пневмония, радикулит. Ағымы бойынша: • жеңіл • орташа • ауыр Диагностика: Менингококты инфекция клиникалық белгілердің, эпидемиологилық және лабораторлық мәліметтердің көмегімен анықталады: • мұрын жұтқыншақтың бөлінісін, қанды, ликворды т.б. бактериалогиялық тексеру жүргізіледі; • серологиялық тексеру (РПГА) жүргізіледі Емі: тәртіп және диета (клиникалық формаға байланысты) • этиотропты ем • патогенетикалық, дезинтоксикациялық, дегидратациялық (менингит және менингоэнцефалитте), • симптоматикалық ем • оксигенотерапия • Этиотропты ем (негізгі) барлық науқастарға міндетті түрде жүргізіледі. Таңдаулы препараттары: Пенициллин (300-500 мг ЕД(кг/тәул) 4-8 күн ішінде. Ампициллин (200/300 мг/кг тәуг) Левомицетин (50-100 мг/кг тәул) Листериоз Коздыргышы:Листерилер таякша торізді бактерия,сырткы ортада тозімді Aypy козі:Кеміргіштер, кустар, балыктар. Таралу жолдары: Сут,ет тагамдары жоне анасынан іштегі балага жукуы мумкін. Клиникасы:Ауру менингит, менингоэнцефалит, сепсис турінде отеді. Аурудын бірнеше клиникалык турлері бар: аягы ауыр эйелдін листериозы, нарестенін листериозы, сепсистік турі, орталык жуйке жуйесінін листернозы,ошакты турі. Нэрестелер элсіз болы туады, денесінде, аяк-колында бертпелер жане екпе, ми,бауыда абсцесстер пайда болады. Аурудын басты белгілері: бала емшек ембейді, баланын есуі баяулайды, дене кызуы субфебрилді болып,булшык еті тартылады, енбегі кабынады. Диагноз кою: 1.Эпид анамнез 2.Клиникасы 3.Зертханалык нактама зерттеу: Бактериологиялык зерттеуге кан,зар,жулын суйыктыгын, жатыр суйыктынын,ножіс жоне жуткыншактан жавынды алу керек. Серологиялык зерттеулер - РПГА. Emi:Антибнотиктер, симптомдык ем, улану белгісіне кара суйыктыктар, дарумендер. Алдын алу:Сан-гигиеналык шаралар. Дератизация. Жукті айелдерді кадагалау.Мал шаруашылыгында,тагам дайындау орындарында санитарлык -гигиеналык шараларды орындау, тагамдарды ластанудан сактау. Гепатит D әрқашан тудырмайды белгілері. Симптомдар пайда болған кезде олар көбінесе мыналарды қамтиды: терінің және көздің сарғаюы, бұл сарғаю деп аталады буын ауруы іш ауруы құсу аппетит жоғалту қара несеп шаршау HDV гепатиттің көптеген түрлерінің бірі болып табылады. Басқа түрлерге мыналар жатады: гепатит А, ол нәжіспен тікелей байланыста немесе тағамның немесе судың жанама фекальды ластануы арқылы беріледі. В гепатиті, ол дене сұйықтықтарымен, соның ішінде қанмен, зәрмен және шәуетпен әсер ету арқылы таралады ластанған қан немесе инелер әсерінен таралатын С гепатиті Е гепатиті, тамақтың немесе судың жанама нәжіспен ластануы арқылы берілетін гепатиттің қысқа мерзімді және өздігінен шешілетін нұсқасы. А Басқа формалардан айырмашылығы, D гепатитін өздігінен жұқтыру мүмкін емес. Ол тек В гепатитін жұқтырған адамдарға ғана жұқтыруы мүмкін. Сізге 12 айға дейін интерферон деп аталатын дәрі-дәрмектің үлкен дозалары берілуі мүмкін. Интерферон – бұл вирустың таралуын тоқтататын және аурудан ремиссияға әкелетін ақуыз түрі. Дегенмен, емделгеннен кейін де D гепатиті бар адамдар вирусқа оң нәтиже бере алады. Бұл жұқтырудың алдын алу үшін сақтық шараларын қолдану әлі де маңызды екенін білдіреді. Сондай-ақ қайталанатын белгілерді бақылап, белсенді болуыңыз керек С гепатиті (HC) – С гепатиті (HCV) вирусынан туындаған бауырдың жұқпалы ауруы. HCV жұқтырған қанмен байланыс арқылы таралады және созылмалы инфекцияны тудыруы мүмкін, бұл өз кезегінде циррозға, бауыр обырына және басқа да ауыр денсаулық проблемаларына әкелуі мүмкін. Міне, С гепатиті туралы кейбір мәліметтер: 1. Берілу: HCV негізінен жұқтырған қанмен байланыс арқылы беріледі. Вирустың негізгі берілу жолдары ластанған дәрілік инъекциялық инелерді пайдалану, босану кезінде анадан балаға жұғу, ластанған медициналық құралдарды пайдалану, ұстара мен тіс щеткасы сияқты ортақ жеке күтім құралдарын пайдалану болып табылады. 2. Белгілері: С гепатиті бар көптеген адамдар ұзақ уақыт бойы симптомдарды байқамайды. Дегенмен, кейбіреулерде шаршау, тәбеттің төмендеуі, жүрек айнуы, іштің ауыруы, тері мен көздің сарғаюы (сарғаю) болуы мүмкін. Симптомдар жеңіл немесе ауыр болуы мүмкін. 3. Диагностика: С гепатиті диагнозы HCV-ге антиденелерді анықтауға және вирустық РНҚ-ға қан анализіне негізделген. Егер сынақтар вирустың болуын көрсетсе, бауырдың зақымдану дәрежесін және созылмалы инфекцияның болуын бағалау үшін қосымша сынақтар жасалады. 4. Емдеу: С гепатитін емдей алатын тікелей вирусқа қарсы препараттар (DAAs) деп аталатын жаңа препараттар бар. Бұл препараттар өте тиімді және көптеген адамдарды инфекциядан емдей алады. Емдеу дәрігердің тағайындауы және бақылауы керек. 5. Алдын алу: таралуды болдырмау В гепатиті - В гепатиті (ВВ) тудыратын вирустық бауыр ауруы. Ол В гепатиті вирусын жұқтырған адамның ластанған қаны, ұрығы, қынаптық секрециясы немесе сілекейі арқылы беріледі. Төменде В гепатиті туралы ақпарат берілген: 1. Белгілері: В гепатиті бар кейбір адамдарда симптомдар байқалмауы мүмкін, әсіресе ерте кезеңдерінде. Дегенмен, басқалары келесі белгілерді сезінуі мүмкін: шаршау, тәбеттің төмендеуі, жүрек айнуы мен құсу, сарғаю (тері мен көздің сарғаюы), қара зәр және ашық түсті нәжіс. 2. Диагностика: В гепатитін диагностикалау үшін жалпы В гепатитіне қарсы антиденелер (анти-HBc), В гепатитіне беттік антиденелер (анти-HBs), В гепатитіне антиген (HBsAg) және В гепатитінің ДНҚ (HBV- ДНҚ) сияқты қан анализі жүргізіледі. ). 3. Берілу: В гепатиті жұқтырған қанмен немесе басқа дене сұйықтықтарымен байланыс арқылы беріледі. Бұл жұқтырған серіктеспен жыныстық қатынаста, ластанған инелерді немесе теріні тесуге арналған құралдарды пайдалану, босану кезінде анадан балаға ластанған туу каналы және ластанған сұйықтықтармен байланыста болуы мүмкін. 4. Алдын алу: В гепатитін жұқтырудың алдын алудың ең жақсы жолы - вакцинация. Вакцинация барлық балаларға ұсынылады және кез келген жаста жасалуы мүмкін. Сондай-ақ ластанған қанмен немесе дене сұйықтықтарымен жанасудан аулақ болу керек, жыныстық қатынас кезінде презервативтерді пайдалану және инелер мен басқа құралдарды ортақ пайдаланудан аулақ болу керек. 5. Емі: Көп жағдайда В гепатиті өздігінен басылатын ауру болып табылады. Вирусты геморрагиялық қызба ВГҚ-қоздырғыштары әртүрлі таралу механизмдерімен берілетін, клиникасында универсальды капилляротоксикодпен, геморрагиялық синдроммен және жалпы интоксикация бергілерімен берілетін жедел вирусты зоонозды аурулар тобы. Бүйрек синдромымен өтетін геморрагиялық қызба (БСӨГҚ) БСӨГҚ - РНҚ геномды вируспен шақырылатын, әр түрлі таралу механизмдерімен берілетін, өте жоғары қызбамен, айқын жалпы интоксикациямен, универсальды капилляротоксикоз дамуымен, геморрагиялық синдроммен және бүйрек синдромымен өтетін жедел вирусты табиғи-ошақты ауру. Этиологиясы БСӨГҚ қоздырғыштары Bunyviridae тұқымдасының, Ханта вирусының жаңа түрі. РНК-иномды вирус, диаметрі 85-110 мм, 8 сероварлары анық, қоршаған ортада тұрақты, төмен температурада ұзақ сақталады. Эпидемиологиясы Инфекция көзі: тышқан түріндегі кеміргіштер, сары тышқан, сұр және қара тышқан Кеміргіштерде инфекция симптомсыз және ұзақ өтеді. Вирус нәжіспен, зәрмен, сілекеймен бөлінеді. Тарау механизмі: ауа-шаң, фекальды-оральды, қатынас Көбінесе 20-50 жас арасындағы ер адамдар ауырады. Ауру спородикалық немесе топталған түрде жүреді, кейде эпидемиялық ошақтар болады. Патогенезі БСӨГҚ вирусының вадотропты әсері бар. Патогенез негізі: ұсақ тамырлар қабырғаларының жүйелі зақымдалуы (капиллярлар, артериялар, венулалар). Нәтижесінде: қоршаған тіндерде плазморея, айналысындағы қан көлемінің азаюы, қанның қоюлануы байқалады. Көбінесе айқын өзгерістер: бүйректе, бүйрек үсті безінде, гипофизда, ішектің шырышты қабатында Жедел бүйрек жетіспеушілігінің дамуына каналшаларының басылуымен бірге пирамиданың аралық затының серозды-геморрагиялық ісігі әсер етеді. Клиникасы Инкубациялық кезең ұзақтығы 4-49 күн. 4 ауру кезеңі бар: қызбалы кезең (1-4 күн), олигуриялық кезең (4-12 күн), полиуриялық кезең (8-12 және 20-24 күн), реконвалесценция Қызбалы кезең ұзақтығы 1-4 күн, жедел басталады. Жоғары температура (38,5-40С), бас ауруы,геморрагиялық синдром белгілері (экзантемалар, теріде,склерада қан құйылулар), денеде петехиальды бөртпелер, аздап протеинурия байқалады. Олугуриялық кезең ұзақтығы 4-12 күн, белде қатты ауырсыну, бас ауруы, құсу, қайталамалы, геморрагиялық синдромның күшеюі (мұрыннан, асқазан-ішектен қан кету, склераға қан құйылу, қан түкіру), гипотония, брадикардия, протеинурия, гипоидостенурия, гематурия, цилиндрурия, бүйрек эпителиінің клеткалары, биохимиялық өзгерістер: қалдық азот, мочевина, креатинин, гиперкалиемия Полиуриялық кезең: науқастың жағдайы жақсарады полиурия (тәулігіне 5-8 л) гипоидостенурия Реконвалесценция кезеңі полиурия азаяды. Инфекциядан кейін астения ұзақ сақталады. Аурудың 3 дәрежесі бар: жеңіл, орташа, ауыр Асқынулары:инфекция-токсикалық шок, жедел бүйрек жетіспеушілігі, өкпе ісінуі, уремиялық кома, миға, бүйрек безіне қан құйылу Диагностика Kлиникалық белгілері, эпид анамнез, бүйрек қызметінің бұзылу көрсеткіштері, серологиялық диагностика, РНИФ жұп сарысу культурасы диагностика әдісі Емі Бүйрек қызметінің жүйелі бақылауымен стационарға госпитаизациялау, төсектік режим, диета-стол №4, патогенетикалық ем (дезинтоксикация, глюкокортикостероидтар 10-12 мг/кг), этиотропты ем (виразол к/т, рибамидил 15 мг/кг 5 күн), симтоматикалық ем. Алдын алу Бейспецификалық кез келген дала жұмыстарында инфекцияланған активті ошақтары бар жерлерде жеке басының қорғанысын сақтау. Қырымдық геморрагиялық қызба (ҚГҚ) ҚГҚ-кене арқылы берілетін, ауыр интоксикация және айқын геморрагиялық синдроммен сипатталатын вирусты табиғи-ошақты ауру. Сурет:Hyalomma tick.png Hyalomma кенесі Этиологиясы РНК-иномды Nairevirus, Bunyaviredae тұқымдасы. Сыртқы ортада төзімсіз. Қайнатқанда вирус бірден өледі, 45С-2 сағаттан кейін. Эпидемиологиясы Инфекция көзі, жабайы және үй жануарлары (сиыр, ешкі, қоян, т.б.) және кенелер. Tрансмиссивті, контактылы, аэрогенді жолдармен тарайды. Көбінесе ауыл адамдары ауырады. Жұғу мерзісі-көктем, жаз. Патогенезі Вирус қанға өтеді → СМФ клеткаға өтеді, нәтижесінде вирусемия → гематогенді диссеминация нәтижесінде универсальды капилляротоксикоз → қанның қоюлануы → әртүрлі зақымданулар (бауыр некрозы, миокардта, бүйректе, бүйрек үсті безінде дистрофиялық өзгерістер) Клиникасы инкубациялық кезең 2-14 күн. Ауру кезеңі: бастапқы, өршу, реконвалесценция. Бастапқы кезең ұзақтығы 3-6 күнде қышу, жоғары температура 39-40С, миалгия, артралгия, бас ауруы, іште және белде ауырсыну, Патернацкий симптомы оң, құсу, гипотения байқалады. Өршу кезеңі ұзақтығы 2-6 күн. геморрагиялық синдром (петехиальды бөртпелер, қан кетулер) акрацианоз, гипотения, тахикардия менингиальды симптом олигурия, микрогематурия, гипоидостенурия, азотемия Реконвалесценция кезеңі 1-2 ай астеникалық симптомокомплекс Сурет:Crimean-Congo Hemorrhagic Fever.jpg Қырым қанды қызбасымен ауырған науқас Диагностика Клинико-эпидемиологиялық мәліметтері бойынша: вирусологиялық реакция серологиялық терапия Емі Cпецификалық терапия реконвалесцен (100-300 есе) дозасында қан плазмасы немесе сары су гипериммунды спецификалық-глобулин 5,0-7,5 ми дозасында дезинтоксикация гемостатикалық шокқа қарсы Алдын алу Инективирленген вакцина. 3 жыл қатар вакцина тағайындалады. Ішек инфекциялар тобына антропонозы және табиғи-антропургиялық инфекциялы аурулар кіреді, қоздырғышы бактериялар мен вирустар Антропонозы ішек инфекциялары: іш сүзегі, дизентерия, тағам токсикоинфекциялары, тырысқақ, ботулизм, полиомиелит, вирусты А, Е гепатиттері. Табиғи-антропургиялық ішек инфекциялары: сальмонеллез, парасүзек В, кампилобактериоз, ішек иерсиниозы, бруцеллез, лептоспироз, листериоз Вирусты ішек инфекциялары: полиомиелит, вирусты А, Е гепатиттер, ротавирусты инфекция. Бактериалды инфекциялар: іш сүзегі, дизентерия, ботулизм, тырысқақ, бруцеллез, иерсиниоздар, пастереллез, лептоспироз, листериоз. Таралуы: Ішек инфекцияларының қоздырғыштары фекальді-оральді механизмімен беріледі. Таратушы факторларына нәжіспен ластанған тағам өнімдері, су, тұрмыста қолданатын заттар және сыртқы орта объектілері жатады. Ішек инфекцияларының өршулері жаз–күз Қоршаған ортада ен ұзақ тұрады Жіті респираторлық вирустық инфекция (ЖРВИ) - әлемдегі тұмауды біріктіретін аурулардың ең кең тараған тобы тұмау, парагрипп, респиреспираторлық-синцитиалдық инфекция, риновирусты және аденовирусты инфекция, басқа жоғарғы тыныс алу жолдарының талаурамалы қабынбалары. Даму үдерісінде вирустық ауру бактериялық инфекцияға асқынуы мүмкін. ЖРВИ- бұл төрт ортақ белгілерді біріктіретін аурулар тобы. Олардың барлығы жұқпалы болып табылады. Олардың вирусын тудырады; Ауру қоздырғыштары ағзаға ауа-тамшы жолдарымен – тыныс алу ағзалары арқылы келеді; ЖРВИ кезінде бірінші кезекте тыныс алу ағзалары зардап шегеді. Ауруды тегіннен респираторлық, яғни «тыныс алуға қатысты» деп атаған жоқ; ЖРВИ тез таралады және көпке созылмайды. Қоздырғыштар жөтелу, түшкіру, сөйлесу кезінде ауа арқылы науқас адаммен байланыс жасаған кезде жұғады. ЖРВИ кезінде не болады? Вирустар мен бактериялар тыныс алу жолдарына түседі, шырышты қабыққа түсіп, зиянды заттар уыттар бөліп шығарады, сосын олар қан арқылы барлық ағзаға таралады. ЖРВИ-мен балалар және иммундық жүйесі әлсіреген адамдар жиі ауырады. Иммунитет ауырғаннан кейін тұрақты емес, сондықтан әр адам жыл сайын 3-4 және одан да көп ауруы мүмкін. ЖРВИ әдетте жіті, күтпеген жерден басталады. Жұқтыру мен ауру арасында орташа алғанда шамамен 2 күн өтеді. Ауырар алдында адамды мыналар мазалау мүмкін: шаршау сезімі, әлсіздік, ашуланшақтық. Бұдан әрі бұл белгілер көбейеді, бас ауырады, қатты әлсіздік, бұлшық еттер сырқырайды, дене қызуы жоғарлауы мүмкін, терлегіш болады. Тұмау, тамақтың ауруы, жөтел пайда болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда тыныс алу жолдарының зақымдануымен конъюнктивит-көздің зақымдану белгілері болуы мүмкін. Диагностика және емдеу. ЖРВИ диагнозын терапевт қараған және науқастан сұраған кезде қояды. Сонымен бірге дәрігер несеп пен қан талдауын тағайындауы мүмкін. ЖРВИ емдеу әдетте дәрігердің бақылауымен үй жағдайында жүргізіледі. Пациентті ауруханаға тек аса ауыр жағдаятта немесе шиеленген жағдайда жібереді. Науқас міндетті түрде төсек тартып жатуды қадағалауы және барынша сұйық зат ішуі керек, жылы шай мен морс ішкені жақсы. Дене қызуы жоғары болғанда қызу басатын дәрі-дәрмектерді, қажеттілігіне қарай тұмауға қарсы дәрілерді немесе жөтелге қарсы препараттарды қолдануы керек. ЖРВИ кезінде тыныс алу гимнастикасы мен дәрумендер терапиясы жақсы әсер етеді. ЖРВИ кезінде антибиотиктер тиімді емес, сондықтан олар бактериялық инфекция немесе асқыну кезінде тек дәрігердің тағайындауымен қабылданады. ЖРВИ мен тұмауды алдын алу: Тұмауды алдын алудың 3 түрі бары белгілі: Екпелік алдын алу; Дәрімен алдын алу (вирусқа қарсы дәрілер); Жеке және қоғамдық гигиена (ақпараттандыру жолымен) ережесін қадағалау. Тағамдық токсикоинфекция -тұз алмасуының бұзылуымен, асқазан-ішек жолдарының жоғарғы бөлімінің симптомдарымен сипатталатын және адам ағзасынан тыс экзотоксин бөлуге қабілетті, шартты-патогенді бактериялар шақыратын жедел қысқа мерзімді аурулар. Этиология: шарт-жұқпалы бактерия Ps.vuldarisBac cereusSt. aneees Эпидемиологияяы: пневмониямен ауратын адам,Бактериялардың штаммаларымен инфекцияланған тағамдарды қолданғанда, 30мин дамуы Клин.белгі:Жылдам басталуы - жүрек айну, құсу Бос нәжіс - күніне 10 ретке дейін Іштің ауырсынуы Температураны 38-39 «С дейін көтеруге болады Әлсіздік, бас айналу, терінің бозаруы Диагноз:бактериологиялық әдіс (нәжіс, құсық, тағам өнімдері) РА аутоштаммамен қоздырғыштар, динамикадағы антидене титрының өсуімен Емі:Асқазан мен ішекті жуу .Дезинтоксикация Псевдотуберкулез Анықтама: lersinia pseudotuberculosis қоздыратын, зооноздар тобына жататын жұқпалы ауру. Эпидемиологиясы: ауру көзі: сүтқоректілер,құстар,қосмекенділер,балық.кеміргіштер,тышқандар. Берілу механизмі: фекальды-оральды. Берілу жолдары: алиментарлы,контактілі,аэрогенді,трансмиссивті. Берілу факторлары: көкөністер,сүт,су,ет тағамдары. Клиникалық көрінісі: Инкубациялық кезең 3-18 күн, бастапқы кезең 1-3 күн, өршу кезеңі 3-6 күн, айығу кезеңі. Жасырын кезеңнен кейін ауру жедел басталады. Дене қызуы көтеріледі,науқас тонады,басы ауырады,әлсізденіп тәбеті қашады,бүкіл денесі ауырады, іш өтеді,құсу, Диагностикасы:бактериологиялық әдіс,серологиялық әдіс Емделуі:левомицитин,фторхинолондар,цефалоспориндер температура қалпына келгеннен кейін тағы да 5-10 күн беріледі. Патогенетикалық ем А және Е гепатиті — ластанған тамақ өнімдері мен су арқылы; В гепатиті — қауіпсіз емес қан және ағзаның басқа да сұйықтықтары арқылы; С гепатиті — негізінен жұқтырылған қан және D гепатиті арқылы — В гепатиті болған жағдайда қосымша инфекция ретінде. Гепатит А Вирустық гепатит А тек адамды зақымдайды. Қоршаған ортаға вирус негізінен нәжіспен түседі. Берілу жолы :фекальдік-ауызша, сондықтан ВГА "лас қол ауруы" деп атайды. Таралу барысы: Вирус адамның аузынан түсіп, ішекте қанға сіңіп, бауырға түседі. Бауыр тінінде қабыну реакциясы басталады, өт ағуы бұзылады, бауыр мөлшері артады. Өт пен билирубин қанға түседі. Вирусты гепатитке күдіктенген жағдайда болады:сарғаю, зәр қара түсті, нәжіс ашық түсті, тәбеттің күрт төмендеуі, оң жақ қабырға астындағы ауырсыну. Патогенезі: вирус қанға түсіп, гепатоциттерге жетіп, көбейіп, инкубациялық кезеңнің аяғында вирус қайтадан қанға түседі. Қайта гепатоцитттерге енеді, жасуша ішінің метаболитикалық процестердің бұзылуына әкеліп соқтырады. Лизосомальде мембрананың өтімділігі себебінен белсенді гидролазалар сыртқа шығып, жасушаны аутолизге ұшыратып, гепатоциттердің цитолизіне және некробиозына себепкер болады. Зат алмасу процестері бұзылып, иммунологиялық процестер (өзгерістер) пайда болады. Қабынудың салдарынан цитолитикалық, мезенхимальдық қабыну холистатикалық синдром пайда болады. Асқынулары: Өте сирек жағдайларда өт жолдарында холециститтер, холангиттер, дискенезиялар, сонымен қатар екіншілік инфекцияның дамуы (пневмония, т.б.) мүмкін. ВГА-да жедел бауыр энцефалопатия өте сирек жағдайларда дамиды. Гепатит Е Е вирустық гепатит жұғу тәсілі бойынша А вирустық гепатитке жақын.
Грипптің ауру қоздырғышы вирус екендігі 1933 жылы У.Смитпен, К.Эндрюспен, П, Лейдлоумен анықталған, кейін ол грипптің А типінің вирусы деп аталды. 1940 жылы Т.Френсис пен Т.Меджилл грипптің В типін шакыратын вирусты, ал 1947 жылы Р.Тейлор С типті вирусты анықтады. Грипп қоздырғышы - кұрамына РНҚ кіретін Orthomyxoviridae тұқы мдастыгына жататын пневмотропты вирус. Эпидемиологиясы. Аурудың инфекция көзі —гриппен ауырған науқас адам. Науқастын жукпалылығы ауруының алғашқы күндерінде аса жоғары, катаральды белгілердің айқындылығына байланысты жөтелгенде, түшкіргенде, қатты сөйлегенде сыртқы ортаға көптеп таралады. Инфекцияньщ берілу механизмі - аэрогенді, таралу жолы - ауа-тамшылы. Инкубациялық (жасырын) кезең бірнеше сағаттан 3 күнге дейін, эдетте 1-2 күн.
Емдеуі. Гриппен ауырған науқастардың көбісі үйде емделеді. Ауруханаға аурудың ауыр түрімен жэне аскынулары пайда болтан науқастар жатқызылады.Емдеу шаралары: 1) төсектік тэртіп; 2) көп мөлшерде сүйьщтық ішу; 3) этиотропты ем: а) гриппке қарсы иммуноглобулин; б) лейкоцитарлы интерферон; в) ремантадин, амантадин, римантадин, альгирем, занамивир, осельтамивир, рибавирин; г) оксолин майы; 4) патогенездік ем: а) гипосенсибилизация (димедрол, супраетин т.б.); б) дәрумендер (В, С тобы); в) дезинтоксикациялық ем (5% глюкоза, Рингер ерітіндісі ж.т.б.); г) қосарланған патогенетикалық дэрі-дэрмектер (антигриппин, антигриппин-АНВИ, антигриппокапс, фервекс) 5) симптоматикалық ем: а) жөтелге қарсы және қақырық түсіретін дәрілер (тусупрекс, либексин, пектуссин, бромгексин, амбросан, лазольван, мукалтин жэне т.б.); б) дене қызуын төмендететін дэрілер (аспирин, колдрек Асқынулары: пневмония, ЛОР-мүшелерінің зақымдалуы (ринит, фариншт, ларингит, трахеобронхит, баспа, синуситтер, отит т.б.), жүктеу/скачать 40.2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|