Қазандық агрегаттар құрылмасының дамуы.
Қазіргі кездегі, қазандық агрегаттардың түп тұлғасы болып, қарапайым цилиндрлі қазандық құрылмасы жатады. Қазандықтың бастапқы типтерінде өте көп елеулі кемшіліктері бар, олар: төменгі ПӘК, өте көп метал жұмсалуы, көп көлемді су жұмсалуы, бу өндіруі шектеулілігі, ірі өлшемділігі (габариттілігі) және т.б. Қазандықтың көрсеткіштерін жақсарту әдістері және өзіне тән кемшіліктерін жоюда, басқалары пайда болып, оны болдырмау үшін, одан да жетілген құрылмаларын енгізді де, олар, кезекпен жақсарта өзгертіп және қазандықтардың құрылмаларын арттырып, оның қыздырушы беттерінің түрлерін және бөлшектерінің өзара орналасуы өзгерте, оттық құрылғыларын және отынды жағу процесстерін жетілдірілді де, жылу беруін жақсартты және т.б. Қазандықтардың жетілдірілген құрылмалары, негізгі екі бағытта жүруде. Әр бағыттағысы бетін қыздыру тенденциясы негізінде және жылулық жұмысының күшейтілуін дамыту арқылы, ең соңында қазандықтың бу өндіруін арттыру. Тағы бір бағытының болуы, өзіне тән - ішкі бетін қыздыруда, қазандықтағы ішкі су көлемінің орналасуы және ыстық газбен, ішкі жағын жылыту деп, аталады. Басында, бір құбырлы ысытқыш, одан кейін, қос құбырлы ысытқышты қазандық пайда болды, оның бетін қыздыру, цилиндрлі қазандыққа қарағанда, бір немесе екі қыздырушы құбырдың, үлкен (900 мм дейінгі) диаметрімен, қазандықтың барлық ұзындығынан өтуі есебінен, елеулі түрде артты. Одан арғы, бетін қыздырудың табиғи дамуына, қыздырушы құбырларды бөлшектеудегі, көп санды, майда колиберлі (диаметрі 50... 100 мм) түтін жанар құбырлар, одан кейін әр түрлі комбинациясы, сол және басқа қазандықтарды алып, тек қана, жоғарыдағы мақсатқа жетудің жолдарын жүргізеді.
Екінші, ең көп тарағанына - бастапқы құрылмаларының өзгеруімен, сулы-құбырлы қазандық болды. Бұл құрылмаларының алынуы, бастапқысының есебінен, газдың құбыр ішінде ағатын, майда ағыншалар емес, тек су көлемі, яғни қазандық құрылмаларының, майда колиберлі құбыр жүйесі түріндегісінің, шоғырлы жиылуымен, өзінің ұшымен қазандық барабанына кіруі.
Қазандық құрылмасының бастапқы түрі - үлкен диаметрлі, аз санды құбырдың батареялы сүлбесі, қазандықтағы батареялар жиынтығының мақсаты, сыртынан, ыстық газбен жылыту. Одан кейін көлденең - су құбырлы қазандықта, көп санды көлденеңдеу орналасқан (көкжиекке кемінде 12° бұрышпен), майда колиберлі құбырдың, өзінің ұштарымен жазық камера қабырғасына кіреді. Соңғысы, қазандық барабанының жоғарғы жағына, үлкен диаметрлі (1.5 дейінгі) болып жалғасады. Шоғырлы құбыр, сумен толтырылып, сыртынан ыстық газбен жылытылады [4].
2-сурет. Булы қазандықтардың даму сүлбелері.
a - қарапайым цилиндрлі; б - ыстық құбырлы; в - газды құбырлы; г - батареялы; д - көлденең су құбырлы; е - тік су құбырлы; 1 - барабан; 2 - оттық; 3 - желтартқыш тор; 4 - газ жүргізгіш; 5 - боров; 6 - құбырлар; 7 - бу ысытқыш. Одан ары қарай, тік су құбырлы қазандықтар жасалады, олардың құбыры көкжиекке 90° дейінгі, бұрышпен орналасқан. Материалды ағын қозғалысы (газ бен су), көлденең су құбырлы қазандық жүйесіне ұқсас. Алғашқы, тік су құбырлы қазандықтардың құрылмасы, тік құбырлы екі немесе төрт барабанды болған, олардың құбырлы ұштарымен, барабан денесіне тікелей кірмейді, тек, арнаулы ауыр плиталардың тесілген тесігіне кіреді. Бұл, сәтсіз мағынадағы қарапайымдық және құрылмасының мықты еместігі және сондықтан көп кешікпей, барабан қабырғасына құбырдың радиалды кіргізілуін іске асыру үшін, құбырдың ұшын иілдіре, тік су құбырлы қазандыққа толық өтуі болды. Бұл құрылма тиімді болды, қарапайым, құбырдың термиялық ұзаруын оңай қабылдайды және пайдалануға ыңғайлы. Бұл жағдайда, қазандықтың жұмыс режимінде қабыршық - қаспақсыздығын қамтамасыз етуін, сонымен қатар, су дайындау техникасының дамуы мүмкіндігін туғызады. Қазақстанда қазiргi салада көбiнесе ЖЭС-ларын салыну мәселесi көтерiледi. Қазақстан жерi табиғи отынға - көмiр, мұнай, газ қорларына бай. Сондықтан отын көздерiне жақын жерде жылу электр станциялар орнатуға болады. Газ көздерiнен құбыр арқылы газды керектi жерге апаруға болады. Бұл бу-газ қондырғылы электр станция орнатуға мүмкiндiктер туғызады. ЖЭС-дың негiзгi екi агрегаты болады – бу қазаны (генераторы) және бу турбинасы. Бу қазаны отынның жылуымен суды қыздырып бу өндiредi, ал өндiрiлген бу турбинаның роторын айналдырады. Турбинаның роторына электр генераторының роторы қосылған, сондықтан электр генераторының роторы айналғанда, электр энергиясы өндiрiледi [5].
Достарыңызбен бөлісу: |