Тақырыбы: «Электр энергиясын қолдану» Орындаған: 9-сынып оқушысы Қалымбек Айжан

Мұғалімі: физика пәні Белдеубаева Парида Камалиевна

Болжамдық деректер бойынша электр энергиясын тұтыну деңгейі тақау жылдары артатын болады. Нәтиже ретінде, отынды тұтыну, сондай-ақ қоршаған ортаға экологиялық жүктеме едәуір артады. Сондықтан елдің электр энергетикалық саласының проблемасын Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен мақұлданған 2007-2024 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшуі тұжырымдамасымен қарастырылғандай қоршаған ортаны қорғау мәселелерімен кешенде қарастыру қажет.

Осыған байланысты Қоршаған ортаны қорғау министрлігі мына шараларды қабылдап жатыр.

Біріншісі. Бізбен Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі әзірленген және ағымдағы жылғы қаңтарда Елбасымен қол қойылған болатын, ол :

- заңнамалық деңгейде қоршаған ортаны қорғау мәселелерін жалпылайды және жүйелейді;

- экологиялық талаптардың мәртебесін тікелей қолданыстағы заңнамалық актінің деңгейіне дейін көтереді;

- қоршаған ортаны қорғау тәжірибесіне халықаралық стандарттарды енгізеді.

Біз экологиялық талаптарды едәуір қатаңдатып қана қоймай, жыл сайынғы рұқсаттардың орнына көпжылдық рұқсаттарды енгізіп, бюрократиялық рәсімдерді қысқарттық.

Екіншісі. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес бізбен бұл бағытта нақты шараларды қарастыратын 2024 жылға дейін орнықты даму мақсатында Қазақстан Республикасының энергиясын және қайта жаңартылатын ресурстарын тиімді пайдалану стратегиясының жобасы әзірленді. Стратегияның жобасы қазіргі уақытта мүдделі мемлекеттік органдарда келісу рәсімін өтіп жатыр және таяу арада Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізілетін болады.

Бұдан өзге, бізбен оның мақсаты отынның көмірсутектік түрлерін тұтынуды төмендету мүддесінде энергияның қайта жаңартылатын көздерін пайдалануды едәуір арттыруға қол жеткізу, климаттың өзгеруіне әсерді төмендету және қоршаған ортаны қорғау болып табылатын « Энергияның қайта жаңартылатын кездерін пайдалануды қолдау туралы » заң жобасы әзірленген. Қазіргі уақытта заң жобасының тұжырымдамасы Әділет министрлігі Заңнама институтының оң қорытындысын алды және заңнамалық қызмет мәселелері жөніндегі

ВАК-та қарастырылатын болады.

Бұл тарихи уақытта қайта жаңартылатын көздерден алынған электр энергиясы дәстүрлі көздерден алынғаннан қымбаттырақ болады.

Мысалы, шағын ГЭС-тан электр энергиясының ұзақ мерзімді құны инвестицияларды қайтаруды ескерумен 6 теңге/кВтсағ-тан астам, жел электр станцияларынан электр энергиясы - 8-10 теңге/кВтсағ құруы мүмкін.

Алайда, энергия көзінің бұл түріне мемлекеттік қолдау қажетті, себебі: бұл орнықты дамудың ұзақмерзімді стратегиясына сәйкес келеді, бұл қоршаған ортаға жүктемені төмендетуге мүмкіндік береді, бұл экономиканы бұдан әрі әртараптандыруды ынталандырады, бұл Қазақстан үшін позитивті

« экологиялық » имиджді құруға ықпал етеді.

Әлемде, ереже түрінде, балама энергетиканы қолдау үшін мына шаралар пайдаланылады:

1. 
   Инвестициялық субсидиялар ( Австралия, Австрия, Франция, Жапония).
   
2. 
   Салықтық жеңілдіктер ( Индия, Португалия).
   
3. 
   Сертификаттар, қайта жаңартылатын энергияға квоталар бойынша міндеттемелер ( Калифорния, АҚШ, Швеция, Ұлыбритания).
   
4. 
   Мемлекеттік сатып алулар кезінде жеңілдіктер ( Индия, Португалия).
   

Стратегия шеңберінде Батыс елдерінде өңделген энергияның балама көздерін қолдау тетіктерін бейімдеу ұсынылып отыр.

Киото хаттамасын ратификациялаған жағдайда Қазақстанның инвестициялық тартымдылығы сапалы жаңа түрге көшеді: Киото хаттамасының тетіктері жаңашылдық және ресурс үнемдеуші жобалар мен технологиялар үшін нақты ынталарды құрайды.

Бұл ретте дәл энергетика шығарындыларды төмендетудің негізгі көлемдерін қамтамасыз ететін болады. Бұл ретте парник газдары шығарындыларының төмендеуі энергия үнемдеуді және энергия тиімділікті арттыру, елдің энергия теңгеріміне қайта жаңартылатын энергетикалық ресурстарды тарту жөніндегі жаңашылдық жобаларды іске асыру есебінен болады.

Қоршаған ортаны қорғау министрлігі Үкіметке хаттаманы ратификациялау үшін барлық қажетті негіздемелерді ұсынды, оның ішінде Киото хаттамасы қазақстандық экономиканың дамуындағы тежегіш болмайтынын растайтын ұзақмерзімді экономикалық есептеулерді де.

Киото хаттамасын ратификациялау біздің елімізде неғұрлым тиімді, неғұрлым экологиялы энергетиканың құрылуына өз үлесін қосуы тиісті деп санаймын.

Бесінші. Қазақстанға энергия тұтыну және энергия үнемдеу мәдениетін құру қажет. Бүкіл әлемде электр энергиясын үнемдеу экология мен қоршаған ортаны қорғауға маңызды үлес болып саналады. Еуропада бұндай энергетикалық мәдениет кіші мектеп жасынан насихатталады. Мысалға, Еуроодақта энергия сыйымда қызу лампаларын сатуға және пайдалануға тиым енгізілуде. Осыған байланысты Министрлік бұл тематиканы тек қана жоғары емес, сонымен қатар орта оқу орындарының оқу бағдарламаларына енгізу туралы ұсынысты енгізеді.

Әрбір кәсіпкер емес, әрбір жұмыскер де және жалпы әрбір азамат та біздің ортақ үйімізді – Жер планетасын осы және болашақ ұрпақтар үшін сақтау үшін өзінің жауаптылығын түсінуі тиісті.