Тақырыбы: Еуразияның табиғат зоналары.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға Еуразияның арктикалық, субарктикалық климаттық белдеулерінің табиғат зоналары жөнінде түсіндіру.
Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.
2. Әңгіме-дәріс.
3. Кестемен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.
Сабақтың жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
2. Кестемен жұмыс
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Сұрақ-жауап.
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
1. Еуразияның өзендері?
2. Еуразияның көлдері?
3. Еуразияның батпақтары?
4. Еуразияның жер асты сулары?
5. Еуразияның қазіргі заманғы мұз басуы?
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.
2. Кестемен жұмыс.
Кесте арқылы Еуразияның табиғат зоналарын түсіндіру.
№
|
Климаттық белдеу
|
Табиғат зоналары
|
Жануарлар мен өсімдіктер дүниесі
|
1
|
Арктикалық белдеу
|
Арктикалық шөл
|
Мүк, қына, балдыр, ақ аю мен ақ түлкі.
|
2
|
Субарктикалық белдеу
|
Тундра мен орманды тундра
|
Бұғы мүгі, бұлан, қоңыр аю, қоян, саңырау құры, қойөгіз.
|
3
|
Қоңыржай белдеу
|
Тайга
|
Қарағай, шырша, самырсын, бал қарағай, зубр, бұлан, қабан, бұлан, марал, Уссурий жолбарысы.
|
|
|
Аралас және жалпақ жапырақты ормандар
|
Емен, жөке, амур барқыт ағашы, лианалар, үйеңкі, зубр.
|
|
|
Орманды дала және дала
|
Қайың, көктерек, селеу, боз, бидайық, қасқыр, қарсақ, түлкі.
|
|
|
Шөлейт және шөл
|
Жусан, селеу, бетеге, қызғалдақ, бұйырғын,сексеуіл, жабайы түйе, құлан, ақбөкен, қарақұйрық.
|
4
|
Субтропиктік белдеу
|
Қатты жапырақты мәңгі жасыл ормандар мен бұталар
|
Лавр ағашы,лавр шиесі,грек жаңғағы, зәйтүн, кипарис.
|
|
|
Субтропиктік дала, шөлейт және шөл
|
Анар, жүзім, жер жаңғағы.
|
|
|
Субтропиктік ауыспалы ылғалды муссондық ормандар
|
Магнолия, камелия,камфора, лавр, бамбук, емен, шамшат,Гималай аюы, панда, макакка, гиббон, тоты құс, үйрек.
|
5
|
Тропиктік белдеу
|
Тропиктік шөл
|
Құрма пальмасы, желаяқ бөкендер, жабайы есек, нар, шиебөрі, тарғыл қорқау қасқыр.
|
6
|
Субэкваторлық белдеу
|
Саванна
|
Пальмира пальмасы, сандал ағашы, тик және майлы ағаштар, жабайы пілдер, маймылдар.
|
|
|
Субэкваторлық ауыспалы ылғалды ормандар
|
7
|
Экваторлық белдеу
|
Ылғалды ормандар
|
Ротанг пальмасы, лианалар, орхидеялар, мүйізтұмсық, жабайы бұқа, макакка, ит басты маймыл, орангутанг, жолбарыс, қабылан.
|
8
|
Биіктік белдеу
|
|
Қодас, аю, арқар, бамбук, пальма, майлы ағаш, буйвол, жабайы пілдер, қабылан, жолбарыс.
|
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Графикалық диктант.
1. Еуразияның қандай табиғат зонасында температура -40̊С дейін төмендейді?
2. Тек қана қылқан жапырақты ағаштар өсетін зона
3.Орманды дала және дала зонасының негізгі жануарлары
4. Гималай аюы мен бамбук аюы /панда/ тіршілік ететін табиғат зонасы
5. Экваторлық белдеуде ұзындығы 200-300 м-ге жететін оралып өсетін пальманың түрі
6. Терая-
7. Тропиктік шөлдер-
8. Тундра мен орманды тундраның жануарлары:
9. Селеу, боз, бидайық, қайың көктерек өсетін табиғат зонасы
10. Макаккалар, орангутанг, ит басты маймылдар мен әдемі қауырсынды тауыс құсы тіршілік ететін табиғат зона
2. Обьектілермен жұмыс. /карта және атласпен жұмыс/
Еуразия материгінің климаттық белдеулері мен табиғат зоналарының шекараларын көрсету.
3. Кім шапшаң? /кесте толтыру/
№
|
Климаттық белдеу
|
Табиғат зоналары
|
1
|
|
|
2
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
6
|
|
|
|
|
|
7
|
|
|
8
|
|
|
V. Қорытындылау, бағалау.
1. Сұрақ-жауап.
1. Еуразияның табиғат зоналары?
2. Еуразияның табиғат зоналарының таралып орналасуы?
3. Табиғат зоналары дегеніміз не?
4. Еуразияның арктикалық табиғат зоналары?
5. Еуразияның субарктикалық табиғат зоналары?
VІ. Үйге тапсырма беру.
Үйге: Еуразияның табиғат зоналарын оқып, кескін картаға түсіру.
Тақырыбы: Атмосфера-Жердің ауа қабаты, ауа және оның құрамы
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға атмосфера және атмосфера қабаты жөнінде түсіндіру.
Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.
2. Әңгіме-дәріс.
3. Кестемен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер,атлас, карта т.б.
Сабақтың жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
2. Кестемен жұмыс
Қорытындылау.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Сұрақ-жауап.
V. Қорытындылау, бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ-жауап.
1. Судың өмір үшін маңызы қандай?
2. Судың қасиеттері?
3. Таза судың тіршілікке маңызы қандай?
4. Суды қорғау?
5. Табиғатты қорғау заңдарында суды қорғауға неге баса назар аударады?
Қорытындылау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Әңгіме-дәріс.
Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.
2. Кестемен жұмыс.
Кесте арқылы атмосфера қабатын түсіндіру.
Атмосфера (грек тілінен аударғанда атмос-бу, сфера-шар деген мағынаны білдіреді.)
|
Атмосфера туралы түсінік
|
Атмосфера -күн жүйесінің басқа ғаламшапларында да кездеседі. жер атмосферасы ұзақтығы 3-4 млрд жылға созылған ауа қабатының дамуы және өзгеруінен пайда болған. Алғашқы кездегі Жердің атмосферасы қазіргіге мүлде ұқсамайды. Ол кезде улы газдар болғандықтан тіршілік болған жоқ. Алғашқы тірі ағзалар жер бетінде оттегінің пайда болуына әсер етті.
|
Атмосфераның құрамы
|
Қазіргі атмосферадағы негізгі газдарға-азот және оттегі жатады. Атмосфераның төменгі қабатындағы ауа құрамының 78%-ы азот, 21%-ы оттегі. Қалған газдардың мөлшері бар-жоғы 1% (олардың 0,03% көміртегі де, қалғаны инертті газдар).
|
Атмосфераның қабығы
|
Жерге жақын орналасқан тропосфера (11 км), стратосфера (50 км), мезосфера (80 км), термосфера (480 км). Жоғары көтерілген сайын су булары мен оттегі азая бастайды. Тропосферада бұлттар, жауын-шашындар, желдер болып тұрады.
|
Атмосфераның маңызы
|
Атмосфераның тұнық болып келуі күн сәулесінің жер бетіне түсуіне мүмкіншілік береді. Атмосфераның өзі жерден бөлініп шыққан жылу арқылы қызады. Атмосфера жылуды ғарыштық бос кеңістікке жібермей, Жердің тез суынуынан қорғайды. Метеориттердің түсуінен сақтайды.
|
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1.Венн диаграммасы
Гидросфера Ұқсастығы Атмосфера
2. "Атмосфера қабатын қорғау" тақырыбына әр оқушы өз ойын айтып шығу.
V. Қорытындылау, бағалау.
1. Сұрақ-жауап.
1. Атмосфераның құрамы?
2. Атмосфераның қабығы?
3. Атмосфераның маңызы?
4. Тірі ағзалар үшін оттегінің рөлі қандай?
5. Жердің ауа қабатынсыз тіршілік қандай күйде болуы мүмкін?
VІ. Үйге тапсырма беру.
Үйге: Атмосфера-Жердің ауа қабаты, ауа және оның құрамын оқу, атмосфера қабығын салу.
Достарыңызбен бөлісу: |