Лекцияның оқыту натижелері: Алғашқы кездегі адамдардың алғашқы тұрмысын, оның пайда болуын және де алғашқы адамдардың тарихын, ежелгі адамдардың қайда тұрғанын студенттерге таныстыру

2.Лекцияның оқыту натижелері: Алғашқы кездегі адамдардың алғашқы тұрмысын, оның пайда болуын және де алғашқы адамдардың тарихын, ежелгі адамдардың қайда тұрғанын студенттерге таныстыру.

1.Ежелгі және ортағасырда алғашқы қауым туралы ұғым

2.ХІХғ.-ХХғ.алғашқы қоғам ғылымы тарихының дамуы

Ежелгі замандағы және орта ғасырлардағы алғашқы тұрмыс туралы ұғым. Алғашқы тұрмыстық қоғамның тарихы – тарихы ғылымның бір шама жас саласы. Ол өткен ғасырдың екінші жартысында пайда болып әрі, тек жүз жылдай уақыттан бері ғана өмір сүріп келеді. Алайда, бұл бұрын адамдар адамзат тарихының бастапқы кезі туралы ұғымды көз алдына келтіруге әрекет жасамады деген ынта қою адамдарда өз дамуының өте ерте кезеңдерінде-ақ туған. Қалай болған күнде де этнографтар зерттеген ең артта қалған халықтар да өздернің алыстағы өткеншағы тұралы ата бабалары іс әрекеттері мен ерліктері тұралы рулар мен тайпалардың шығуы жайына аузекі әнгіме-аңызда табылған. Санау ежелгі заманды көршілерінің тіршілік еткен шағын қадағалау олардың өткен шағына көз жіберу әрекеттері де жатады.

Орта ғасырларда шіркеу мен схоластика ғылымды жаншып басып келді. Осы кезде ежелгі заманға қарағаннан гөрі адамдардың өткен шағы туралы және беймәлім елдердің халыктары жайында, барып тұрған қисынсыз ойдан шығарылған қаусеттер таратылды. Орта ғасырдағы географтар мен шежірешілер ит басты адамдар (киноцефалдар) туралы немесе көрпе сиякты өзінің орасан үлкен құлақтарына оранған фанезийліктер жайындағы аңыздарды шын деп білді. Адамзаттың шығуы жене оның ауел бастапқы тарихи проблемаларыны келетін болсақ, бұл жөнінде бәрі де библия (інжіл) аңыздарында айтылып қойылған деп саналды. Ал, қалайда осы қиын жағдайлардын өзінде де жер және оны мекендеген халықтар жайындағы білім молайып кеңейе түсті. Осы білімдер кейініректе алғашқы тұрмыс тарихын зерттеудің көзі де болды. Араб географтары Шығыс Европа мен Азия халықтарының сипаттамасын құрастырды. XIII ғасырдағы орта азия халықтары туралы тамаша деректертер географ Чан-Чуньнің сапар жазбаларынды сақталған. Сауда байланыстарын орнату үшін Шығысқа аттанған саяхатшылар (Плано Корпини, Рубрук, Мерко Поло және басқалары) европалықтардык Шығыс халықтарымен таныстығын кеңейте түсті.

Таптық қоғамның пайда болуымен адамдардың ең көне жағдайлары туралы, алғашқы тұрмыстық аңыздар өмірлері жартылай аң тәрізді өткені жайында немесе алтын ғасыр туралы адамдар еңбексіз және қамқорсыз өмір сүрген жауынгерлік пен соғыс дегендерді білмеген. Варварлық дүние антик авторларға онша мәлім емес еді. Геродот коллективтік меншік бар екендігін байқаған. Геродот мекейліктер ана жағынан үрім-бұтағын тарататындығын бұларда әйелдер өзіне жауынгер екендігін және күйеуге жауды өлтіргеннен кейін ғана барып шығатындығын жазады.

Ежелгі дәуірдің ұлы материалистері Демокрит жер бетіндегі алғашқы адамдар жайылымға шығып және көшіп жүріп олар жердің аса мол табиғи азықтарын және кездейсоқ ағаш жемістерін қорек етіп тағылық және аңша өмір сүрді деп есептеді, өздеріне тамақ табу, жауын-шашын мен аңдардан тасалау қажеттігі адамдарды табиғатпен күресудің тәсілдерін іздеуге мәжбүр етті.

Демокриттің жолын қуушы көне римдік философ және ақын Лукреций Кар (б.ғ.д. 99-55 ж.р затар табиғаты туралы поэмасында “тағылық күйден отты киім кешекті баспананы т.с. ойлап тапқанға дейінгі ең көне адамзат дамуының көрінісін суреттеп жазды.”)

Орта ғасырларда шіркеу мен схоластика ғылымды жаншып басып келді. Осы кезде ежелгі заманға қарағаннан гөрі адамдардың өткен шағы туралы және беймәлім елдердің халықтары жайында, барып тұрған қисынсыз ойдан шығарылған қаусеттер таратылды. Орта ғасырдағы географтар мен шежірешілер ит басты адамдар (киноцефалдар) туралы немесе көрпе сиякты өзінің орасан үлкен құлақтарына оранған фанезийліктер жайындағы аңыздарды шын деп білді. Адамзаттың шығуы жене оның әуел бастапқы тарихи проблемаларыны келетін болсақ, бұл жөнінде бәрі де библия (інжіл) аңыздарында айтылып қойылған деп саналды. Ал, қалайда осы қиын жағдайлардын өзінде де жер және оны мекендеген халықтар жайындағы білім молайып кеңейе түсті. Осы білімдер кейініректе алғашқы тұрмыс тарихын зерттеудің көзі де болды. Араб географтары Шығыс Европа мен Азия халықтарының сипаттамасын құрастырды. XIII ғасырдағы орта азия халықтары туралы тамаша деректертер географ Чан-Чуньнің сапар жазбаларында сақталған. Сауда байланыстарын орнату үшін Шығысқа аттанған саяхатшылар (Плано Корпини, Рубрук, Мерко Поло және басқалары) европалықтардың Шығыс халықтарымен таныстығын кеңейте түсті.