КІРІСПЕ
Қабыну
–
қоздырғыштар,
зақымдалған
жасушалар немесе
т т ркенд рг штер сияқты
зиянды
ынталандырулардан
туындайтын
күрдел биологиялық жауап. Бұл жауаптың
орталық бөл г н жарақат немесе инфекция
орнына иммундық жасушаларды тарту және
белсенд руд ұйымдастыруда шешуш рөл
атқаратын
хемотаксис және нейтрофилд
адгезия процестер құрайды.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Хемотаксис, химиялық градиент бойынша жасушалардың
бағытталған қозғалысы, иммундық жасушаларды, әс ресе
нейтрофилдерд қабыну ошағына қарай бағыттайды.
Зақымдану
орнында
цитокиндерд ,
хемокиндерд
және
липидт
медиаторларды
қоса
алғанда,
әртүрл
химоатрактантты
молекулалар шығарылады, бұл нейтрофилдер анықтайтын және
бақылайтын концентрация градиент н жасайды. Бұл нақты
навигация иммундық жасушалардың зақымдалған т нге ти мд
жету н қамтамасыз етед , қорғаныс реакциясын орнатуға дайын.
Қабынған
т нге жеткенде, нейтрофилдер т нге ауысар
алдында
қан
тамырларын
қаптаған
эндотелий
жасушаларына мықтап жабысуы керек. Нейтрофилдерд ң
адгезиясы деп аталатын бұл процесс нейтрофилдер мен
эндотелий жасушаларында адгезия молекулаларының
күрдел өзара әрекеттесу арқылы жүзеге асады.
Селектиндер, интегриндер
және иммуноглобулиндерд ң
суперфамилиясының молекулалары нейтрофилдерд ң
эндотелий
беттер не
бастапқы
байланыстыруын,
айналуын және қатты адгезиясын жең лдетед . Бұл
адгезиялық өзара әрекеттесу нейтрофилдерд ң қабыну
ошағында локализацияланған күй нде қалуын және сау
т ндерге шамадан тыс немесе сәйкесс з жабыспауын
қамтамасыз ете отырып, қатаң реттелед .
Қабыну реакциясы қаннан алынған резидентт к
т н жасушаларында
және қабыну жасушаларында қабыну медиаторларының деңгей н
реттейт н сигналдық жолдардың координаттық белсенд р лу болып
табылады [8]. Қабыну көптеген созылмалы аурулардың, соның ш нде
жүрек-тамыр
және шек ауруларының, қант диабет н ң, артритт ң
және қатерл с кт ң жалпы патогенез болып табылады [9]. Қабыну
реакциясы процестер бастапқы қоздырғыштың нақты сипатына және
оның ағзадағы орналасуына
байланысты болғанымен, олардың
барлығының ортақ механизм бар, оны төмендег дей қорытындылауға
болады:
1)
жасуша
бет ндег
үлг
рецепторлары
зиянды
т т ркенд рг штерд таниды; 2) қабыну жолдары белсенд р лед ; 3)
қабыну
маркерлер шығарылады; және 4) қабыну жасушалары
тартылады.