Тіл кемістігі және оның себептері. Тіл кемістіктерін талдау принциптері



Дата01.04.2023
өлшемі26.83 Kb.
#471521
Емтихан сұрақтары


  1. Логопедия ғылымының пәні, зерттеу объектісі, мақсат-міндеттері. Логопедия ғылымының зерттеу әдістері, басқа ғылымдарымен байланысы.


  1. Тіл кемістігі және оның себептері. Тіл кемістіктерін талдау принциптері.




  1. Тіл кемістіктерін топтастыру жүйесі.




  1. Сөйлеудің анатомиялық-физиологиялық механизмдері.




  1. Дизартрия тіл кемістігі, оның себептері, бұзылу механизмдері, турлері.




  1. Афазия тіл кемістігі, оның себептері. Афазияның турлерін топтастыру жуйесі. 




  1. Сөйлеу тілінің дамуы




  1. Дауыстың балада қалыптасуы мен дамуы. 




  1. Зиятында ауытқуы бар балалардың сөйлеу тілінің бұзылуы




  1. Есту қабілеті зақымдалған балалардың сөйлеу тілі ерекшеліктері мен сипаттамасы, логопедиялық көмек көрсету ерекшеліктері.




  1. Дисграфия: анықтамасы, себептері, ауытқушылықтың құрылымы, түрлері.




  1. Дислексия: анықтамасы, себептері, ауытқушылықтың құрылымы, түрлері.




  1. Фонетикалық-фонематикалық сөйлеу тілі дамымаушылығы: анықтамасы, себептері, ауытқудың құрылымы.




  1. Жалпы сөйлеу тілі дамымауы: анықтамасы, себептері, ауытқушылықтың құрылымы.




  1. Ринолалия тіл кемістігі, оның себептері, бұзылу механизмдері, турлері. 




  1. Дислалия: анықтамасы, себептері, ауытқушылықтың құрылымы, түрлері.




  1. Сөйлеу тілінің анатомиялық-физиологиялық механизмі. Сөйлеу тілі аппаратының құрылымы.




  1. Тұтықпа: механизмі, себептері, ауытқушылықтың құрылымы, түрлері.




  1. Брадилалия: механизмі, ауытқудың құрылымы, логопедиялық әдіс арқылы түзету жұмысының негізгі бағыттары. 




  1. Тахилалия және оның түрлері: механизмі, ауытқудың құрылымы, логопедиялық әдістері арқылы түзету.




  1. Моторлы алалия: себептері, ауытқушылықтың құрылымы, сипаттамасы мен көріністері 




  1. Сенсорлы алалия: себептері, ауытқудың құрылымы, көріністері.




  1. Логопедиялық зерттеу . Тіл мүкістіктерін зерттеу принциптері, бағыттары




  1. Логопедияның ғылыми негіздері. 




  1. Логопедия ғылымының негізгі принциптері мен зерттеу әдістері




  1. Тіл кемістіктерін топтастыру жүйесінің пайда болу тарихы




  1. Тіл кемістіктерінің клиникалық-педагогикалық топтастыруы.




  1. Тіл кемістіктерінің психологиялық-педагогикалық топтастыруы.




  1. Псевдобульбарлы дизартрия: этиологиясы және патогенезі.




  1. Ашық ринолалия: себептері, бұзылу механизмдері, ауытқудың құрылымы мен сипаттамасы 




  1. Дизартрияның алғашқы және туынды кемістіктерін белгілеп, дизартрия тіл кемістігінің құрылысын ашып көрсетіңіз.




  1. Балаларды дауыс бұзылуынан алдын-ала сақтандыру жолдарын белгелеңіз. 




  1. Логопедияның басқа ғылымдарымен байланыстарын ашып көрсетіңіз




  1. Сөйлеу іс-әрекетінің адам және қоғам өміріндегі маңыздылығын ашып көрсетіңіз 




  1. Сөйлеу тілі кімістігінің пайда болуы баланың жалпы дамуына қалай әсер етеді? Нақты мысалдар келтіріп, түсіндіріңіз.




  1. Сөйлеу тілі дамуының дайындық кезеңнің ролін бағалаңыз, маңыздылығын дәлелдеңіз. 




  1. Сөйлеу тілі дамуында есту мен көру қабылдауының ролін ашып көрсетіңіз.




  1. Сөйлеу аппараты орталық бөлімінің құрылысы және атқаратын ролі туралы тұжырымданыз.




  1. Фонация. Дауыс шығару механизмдері.




  1. Сөйлеу тілі бұзылуына себеп болатын факторлардың әсер ету механизмдерін нақты мысалдарды келтіріп, көрсетіңіз.





  1. Сөйлеу тілі бұзылуын топтастырудың қажеттілігін және маңыздылығын түсіндіріңіз 










  1. Ауызша сөйлеу тілінің құрама компоненттерін атаңыз.










  1. Дислалия, ринолалия, дизартрия терминдердің мазмұнын ашыңыз. Осы тіл кемісіктердің ұқсастығы мен айырмашылығы неде (сөйлеу тілінің қандай компоненттері бұзылған)?










  1. Алалия, афазия терминдердің мазмұнын ашыңыз. Осы тіл кемісіктердің ұқсастығы мен айырмашылығы неде

  2. (сөйлеу тілінің қандай компоненттері бұзылған)?










  1. «Сөйлеу тілінің фонетикалық-фонематикалық дамымауы (жетілмеуі)» және «сөйлеу тілінің жалпы дамымауы» ұғымдарына түсініктеме беріңіз. 










  1. Келесі ұғымдарға түсініктеме беріңіз: «дыбыстың артикуляциялық сипаттамасы», «дыбыстың логопедиялық кескіні»,

  2. «дыбыстың жасалу жолы», «дыбыстың артикуляциялық қалпысы». 










  1. «Дыбыс айтудың кемістігі» ұғымын түсіндіріңіз. Мектепке дейінгі балаларда дыбыс айту кемістіктердің таралу деңгейін белгілеңіз.










  1. Логопедтің құжаттарын атаңыз










  1. Сөйлеу тілінің «фонетикалық» және «фонематикалық» кемістіктеріне түсініктеме беріңіз, екеуінің арасындағы айырмашылығын анықтаңыз.










  1. Органикалық дислалияның пайда болу себептердің ішінен кайсысы ринолалияда да кездесуі мүмкін?










  1. Ерін және таңдай жырықтардың себебінен ринолалияға шалдыққан балаларда психикалық дамуының кешілдеуі байқалуы мүмкін бе? 










  1. Ринолалияға шалдыққан балаларды логопедиялық тексерудің ерекшеліктерін атаңыз 










  1. «Гиперкинез», «саливация», «артикуляциялық спазм», «темор» терминдеріне түсініктеме беріңіз.










  1. Дизартрияға шалдыққан балада психикалық дамуының кешеуілдеуі болуы мүмкін бе? Жауабыңызды негіздеңіз.










  1. Дизартрияға шалдыққан баланың сөйлеу тілін тексерудің мақсаттары мен мазмұнын жүйелеңіз, ерекшеліктерін талдаңыз.










  1. Қазакстан Республикасында логопедиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру жүйесін сипаттаңыз. 










  1. ПДТ балалардың сөйлеу тілінің ерекшекшеліктері.










  1. Логопедиялық қабинетінің жабдықтануы 










  1. Тіл кемістіктерінен алдын ала сақтандыру жолдарын ашып көрсетіңіз.










  1. Логопедке қойлатын талаптарды іріктеп, жазыңыз










  1. Баланың жасына сай келмейтін сөйлеу тілі дамуын сөйлеу тілі кемістігінен қалай ажыратуға болады. Жауабыңызды негіздеңіз.










  1. Тіл кемістігінің пайда болу себептерін сипатына қарай биологиялық немесе әлеуметтік деп екі топқа бөліп, жазыңыз.










  1. Клиникалық-педагогикалық және психологиялық-педагогикалық топтастыру жүйелерін іс-жүзінде бір-бірімен қалай үйлестіреді,

  2. мысалдарды келтіріңіз.










  1. Клиникалық- педагогикалық топтастыруы бойынша тіл кемістіктері жүйелеу схемасын салыңыз. Схеманың әр бөліміне топтастыру

  2. мөлшерлерін тауып жазыңыз.










  1. Психологиялық-педагогикалық топтастыруы бойынша тіл кемістіктері жүйелеу схемасын салыңыз. Сызылған схеманың әр

  2. бөліміне топтастыру мөлшерлерін тауып жазыңыз.










  1. 1-5 жас арасындағы баланың дыбыс айтуындағы қандай кемшіліктерін сөйлеу тілі кемістігі деп тануға болады. Дыбыс айту

  2. кемістіктердің қайсысы ерте жастан (5 жасқа дейін) логопедиялық жұмыс жүргізуді талап етеді.










  1. Келесі ұғымдарды салыстырып, ұқсастығы мен айырмашылығы бойынша сипаттаңыз: «физиологиялық дислалия»,

  2. «функционалды дислалия», «органикалық дислалия», «ринолалия», «дизартрия».










  1. Органикалық дислалияның себептерін атаңыз. Артикуляциялық аппаратының құрылысындағы кемістіктері

  2. міндетті түрде дыбыс айтудың бұзылуына әкеледі деген тұжырымданы қолдайсыз ба? Жауабыңызды негіздеңіз.










  1. Ринолалияның пайда болуына себеп болатын сөйлеу талдағыштың шеткі бөлімінің құрылысында кездесетін патологиялар

  2. осы талдағыштың орталық бөлімінде функционалды кемістіктердің пайда болуына әкелүі мүмкін бе? Жауабыңызды дәлелдеңіз. 










  1. Ерін және таңдай жарығы бар балалар өкпе қабынуына, тұмау ауруларына шалдыққыш болып келеді. Себебін түсіндіріңіз










  1. Ринолалияға шалдыққан балалардың сөйлеу кезінде мимикалық бұлшықеттердің артикуляцияға қосылуы байқалады. Осыны түсіндіріңіз. 










  1. Ерін және таңдай жырықтардың түрлердің сызба суреттерін салыңыз. Жырықтар түрлердің арасындағы айырмашылықты белгілеіңіз. 










  1. Ринолалиясы бар балаларға тән болатын ерекшіліетердің бірі - тілдің ерекше қалпысы. Осы қалыпты логопедиялық кескінде салып, белгілеңіз.










  1. Ринолалияға шалдыққан баланы тексеруде анамнез мәліметтерін жинау үшін қандай сұрақтарды қою керек? Сол сұрақтар тізімін дайындаңыз.










  1. Тіл кемістіктеріне себеп болатын экзогенді-органикалық факторларын белгілеп, жазыңыз.










  1. Сөйлеу аппаратының құрылысы (схемалық суретін салу)










  1. Сөйлеу тілі бұзылуына әкеп соғатын әлеуметтік факторлардың әсер ету механизмдерін толықша ашып көрсетіңіз, Жауабыңызды

  2. мысалдармен толықтырыңыз.










  1. «с» дыбысының айтуын зерттеу үшін логопед келесі сүреттерді дайындаған: «сабын», «өсімдік», «қамыс». Материал дайындауда

  2. логопед қате жіберді ме? Қатесі болса, тап?










  1. «Ш», «ж» дыбыстарын зертеу үшін балаға келесі суреттер берілді: «шабдалы», «шомыр», «шырақ»; «жалын», «көже», ұжым».

  2. Логопед қате жіберді ме? Қатесі болса, тап?










  1. Сөйлеу тілі грамматикалық құрылысын зерттеу әдіс-тәсілдерін атаңыз, мысалы келтіріңіз.










  1. Сөйлеу тілі фонетикалық-фонематикалық жағын зерттеуге қойлатын талаптар және қолданылатын тапсырмалар
















  1. Сөйлеу тілі лексикалық жағын зерттеу әдіс-тәсілдерін атаңыз, мысалы келтіріңіз.



















  1. «Сөйлеу тілі дамуының негізгі кезеңдері» кестесін құрастырып, толтырыңыз;

  2. «Тіл кемістіктердің этиологиясы» кестесін толтырыңыз

  1. Әсіер ету кезеңі

  1. Биологиялық себептер

  1. Әлеуметтік-психологиялық себептер

  1. Пренаталды



  1. Наталды



  1. Постнаталды


















  1. Алалия кезіндегі сөйлеу тілінің бұзылу белгілерін атаңыз және сөйлеу тілі бұзылыстарына жатпайтын алалия белгілерін іріктеңіз. Жауабыңызды кесте немесе сызба түрінде көрсетіңіз













  1. Сөйлеу тілінің жалпы дамымауын басқа ұқсас кемістіктерінен ажырату кестесін құрастырып, толтырыңыз. 













  1. Тұтықпаны алдына алу үшін баланың ата-анасына қандай нұсқауларды ұсынуға болады. Осындай нұсқауларды тізіп жазыңыз.













  1. Дисграфияның негізгі көрінісі болып саналатын "жазудағы ерекше қателер" неге ерекше деп атайды? Оларға қандай қателер жатады. Қателер түрлерін атаңыз, мысалы келтіріңіз.













  1. Жазбаша сөйлеу тілінің толыққанды қалыптасуы үшін қандай функциялардың маңызы бар. Жауабыңызды негіздеңіз.













  1. Дауыс мутациясы дегеніміз не?. Бұл қай кезде болады? Мұның себептерін физиологиялық тұрғыда түсіндіріңіз.













  1. Адамның тыныс алуы сөйлеу кезінде басқаша болатыны мәлім. Мұндай тыныс алудың қалыпты физиологиялық тыныс алудан айырмашылығы неде? Жауабыңызды негіздеңіз.












Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет