В. В. Докучаев қандай топырақ түзуші факторларды атап көрсетті?

1. Топырақтанушы ғалымдар ішінен кім топырақ құнарлылығы туралы ілімді дамытуға үлкен үлес қосты?

A)*В.Р. Вильямс;

B)Н.М. Сибирцев;

C)П.А. Костычев;

D)К.К. Гедройц;

E)В.В. Докучаев.
2. Экологиялық топырақтану ғылымының негізін қалаушы ғалымды атаңыз.

A)*В.В.Докучаев;

B)Н.А.Качински;й

C)П.А.Костычев;

D)И.В.Тюрин;

E)В.А.Ковда.

A)*В.Р.Вильямс;

B)В.В.Докучаев;

C)Н.М.Сибирцев;

D)К.Д.Глинке;

E)С.А.Захаров.

A)*К.К.Гедройц;

B)Н.М.Сибирцев;

C)П.А.Костычев;

D)В.Р.Вильямс;

E)В.В.Докучаев.

A)*климат, өсімдік дүниесі, жер бедері, аналық тау жыныстары, жердің жасы (уақыт);

B)климат, өсімдік дүниесі, жер бедері, аналық тау жыныстары;

C)климат, жер бедері, өсімдік дүниесі;

D)өсімдік дүниесі, жер бедері, аналық тау жыныстары, жердің жасы, өндірістік іс-әрекет;

E)климат, өсімдік дүниесі.

A)*өсімдік дүниесі;

B)климат;

C)аналық тау жынысы;

D)жер бедері;

E) жердің жасы (уақыт).

A)*А;

C)А_1;

D)А₁А_2;

E)А_2.

A)*С;

C)В₁;

D)В₂;

E)ВС.
9. Иллювиальды немесе аралық топырақ қабаты қандай индекспен белгіленеді?

A)*В;

B)А₀;

D)А₂;

E)С_.
10. Солодь топырақтың құрылысын көрсетіңіз:

A)*А₀ – А₁ – А₂ –А₂В -В – С_;

B)А₁ - В₁ – В₂ - С_;

C)А – В – С_;

D)А - В₁ – В_к – С;

E)А _д- А - В₁ – В₂ – С.

A)^*Ад-А-В₁-В₂-В_к-С;

B)А₀-А₁-А₁А₂-А₂В-В-С;

C)Ад-А-В₁-В₂-С;

D)А₀-А₁-А₂-А₂В-В-С;

E)А₁-В₁-В₂-С.

A)*А-В-С;

B)А₁-В₁-В₂С;

C)А_о-А₁-А₂-А₂В-В-С;

D)А-А₁-В_к-С;

E)Ад-А-В₁-В₂-С.

A)*А₁-В₁-В₂-С;

B)А_о-А₁-А₂-А₂В-В-С;

C)А-В-С;

E)Ад-А-В₁-В₂-С.

A)*құрылысы, түсі, құрылымы, қабаттарының қалыңдығы, механикалық құрамы, тығыздылығы, жаңа жараландылар және кіріспе заттар;

B)құрылысы, түсі, құрылымы,қабаттарының қалыңдығы;

C)құрылысы, түсі, құрылымы, қабаттарының қалыңдығы, механикалық құрамы, тығыздылығы;

D)құрылысы, түсі, құрылымы;

E)құрылысы, түсі, құрылымы, қабаттарының қалыңдығы, механикалық құрамы, тығыздылығы, жаңа жарандылар және кіріспе заттар, қуыстылығы.

A)*10 - 0,25 мм;

B)10 мм үлкен;

C)0,25 - 0,01 мм;

D)0,01 – 0,001 мм;

E)0,0001 кіші.

A)*100 – 150 см;

B)60 – 100 см;

C)50 – 60 см;

D)200 – 250 см;

E)250 – 300 см

A)*<0,01 мм-ден;

B)< 0,001 мм-ден;

C)<0,0001 мм-ден;

D)<0,1 мм-ден;

E)<1 мм-ден.

A)*0,01мм-ден үлкен;

B)0,01мм-ден кем;

C)0,0001мм-ден үлкен;

D)0,1мм-ден кем;

E)1мм.
19. Темір қосындылары топыракқа қандай түсін береді?

A)*қызыл;

B)қара;

D)сұр;

A)*дән тәрізді;

B)бағана тәрізді;

C)тақта тәрізді;

D)призмалы;

E)түйіршікті.

A)*саздақты;

B)құмдақты;

C)құмды;

E)ауыр балшықты.

A)*құм;

C)жеңіл саздақ;

D)орташа саздақ;

E)ауыр саздақ.

A)*ауыр саздақты;

B)жеңіл саздақты;

C)орташа саздақты;

D)жеңіл балшықты;

E)құмдақты.

24. Топырақтың қатты бөлігі әр көлемді бөлшектерден құралған. Олардың жиынтығын .... аталады

A)*механикалық немесе гранулометриялық құрамы;

B)құрылымы;

D)жайласуы;

C)кіріспелер;

E)қуыстылығы.

A)*көпжылдық шөптерді өсіру;

B)арам шөптерді отау;

C)егістікті суару;

D)минералды тыңайтқыштар сіңіру;

E)дұрыс жауап жоқ..

A)*түйіршікті және дән тәрізді;

B)призмалы және дән тәрізді;

C)түйіршікті және жаңғақты;

D)жаңғақты және призмалы;

E)призмалы және тақталы.

A)*кремний тотығы, каолин;

B)қарашірінді заттар;

C)темір тотығы;

D)фосфорқышқыл;

E)магний катиондары.

A)*55-65%;

B)70 % жоғары;

C)50-55%;

D)40-50%;

E)25-40%.

A)*50-55%;

B)55-65%;

C)70%-тен жоғары;

D)50%-тен төмен;

E)40%-тен төмен.

A)*70% –тен жоғары;

B)55-65%;

C)50-55%;

D)50% –тен төмен;

E)40% –тен төмен.

A)*химиялық және биологиялық;

B)физикалық және химиялық;

C)механикалық;

D)биологиялық;

E)физикалық.

A)*1,0-1,2 г/см³

B)0,8-1,0 г/см³

C)0,6-0,8 г/см³

D)1,2-1,4 г/см³

E)1,4-1,6 г/см³

A)*5;

C)3;

E)7.
34. Топырақтың қандай сіңіру қабілеті мына анықтамаға сай келеді: «Қатты фазадағы топырақтың қасиеті, топырақ ерітіндісінің катиондар эквивалентті санына катиондардың біраз бөлігін алмастырады»?

A)*физико-химиялық;

B)физикалық;

C)механикалық;

D)химиялық;

E)биологиялық.
35. Топырақтың құрамындағы өсімдік тамырлары және микроағзалар тіршілігіне байланысты топырақ сіңіру қабілеті ..... аталады:

A)*биологиялық;

B)физикалық;

C)физико-химиялық;

D)химиялық;

E)механикалық.

A)*механикалық;

B)физикалық;

C)физико-химиялық;

D)химиялық;

E)биологиялық.

A)*рН-5;

C)рН-9;

E)рН-13.
38. Қандай топырақ ерітіндісі реакциясы жақсы

A)*рН-7,1;

B)рН-5,1;

C)рН-6,1;

D)рН-4,1;

E)рН-8,1.
39. Қандай ТСҚ түріне келесі анықтама келеді: «Топырақ құрамындағы заттардың өзара химиялық әрекеттерге ұшырап оның құрамында ерімейтін тұрақты тұздар түзілуіне болып келеді»?

A)*химиялық;

B)физикалық;

C)физико-химиялық;

D)механикалық;

E)биологиялық.

A)*буферлігі;

B) қышқылдылығы;

C)сілтілік;

D)сіңіру қабілеті;

E)потенциалды қышқылдылығы.

A)*ақ тас;

B)гипс;

C)фосфогипс;

E)фосфор қышқылдары.

A)*қара, қара-сұр түс;

B)қызылдау түс;

C)ақшыл-сары түс;

D)ақшыл-сұр, ақшыл түс;

E)жасылдау түс.

A)*гумин қышқылдар;

B)гуминдер;

C)фульвоқышқылдар;

D)гематомелан қышқылдар;

E)гумин және фульвоқышқылдар бірдей мөлшерде.

A)*органикалық тыңайтқыш шашу;

B)гипс шашу;

C)әк шашу;

D)минералды тыңайтқыш шашу;

E)топырақты жыртып, өңдеу.

A)*гумификация;

B)полимерлену;

C)конденсация;

D)нитрификация;

E)латеризация.

A)*жасыл өсімдіктердің қалдықтары;

B)микроорганизмдердің қалдықтары;

C)фаунаның қалдықтары;

D)фауна және микроорганизмдердің қалдықтары;

E)ағаш өсімдіктердің қалдықтары.

A)*органикалық қалдықтары көлемінің төмендеуі;

B)топырақтың тығыздылығының төмендеуі;

C)топырақтың қуыстылығының төмендеуі;

D)топырақтың ылғалдылығының төмендеуі;

E)топырақтың құрылымы өзгереді.

A)*Сгк/Сфк 1,5 көп;

B)Сгк/Сфк = 1,0;

C)Сгк/Сфк = 0,5;

D)Сгк/Сфк = 0,2;

E)Сгк/Сфк = 0,1.

A)*шайылмайтын;

B)периодты шайылмалы;

C)шайылмалы;

D)бусану;

E)ирригациялы.

A)*шайылмайтын;

B)периодты шайылмалы;

C)шайылмалы;

D)бусану;

E)ирригациялы.

A)*70-100 мм/сағ;

B)500-1000 мм/сағ;

C)100-500 мм/сағ;

D)>1000 мм/сағ;

E)30-70 мм/сағ.

A)*кебір;

B)сор;

C)қара-қоңыр;

E)қара топырақ.

A)*өте жақсы;

B)өте нашар;

C)жаман;

E)нашар.
54. Қандай тау жыныстарында топырақ түзілу жиі жүреді?

A)*шөгінді;

B)магмалық;

C)метаморфты;

D)интрузивті (тереңде қатқан);

E)эффузивті (төгілген).
55. Минералдар және тау жыныстарының қандай үгілу түрлерін білесіңдер?

A)*физикалық, химиялық, биологиялық;

B)механикалық, физикалық, химиялық;

C)механикалық, физикалық, химиялық;

D)физикалық, химиялық;

E)физикалық, химия-биологиялық.

A)*атмосфера, гидросфера және биосфера;

B)гидросфера;

C)биосфера және литосфера;

D)атмосфера және гидросфера;

E)атмосфера және биосфера.

A)*алғашқы;

B)тұнбалы;

C)балшықты минералдар;

D)гидрослюдалар;

E)қарапайым тұздар.

A)*тип;

C)тегі;

E)типше.
59. Қандай таксономиялық бірлік топырақтың механикалық құрамымен анықталады?

A)*түрше;

B)түр;

D)типше;

A)*шымдану;

B)батпақтану;

C)кебірлену;

D)күлгіндену;

E)сорлану.

A)*шөптесін өсімдіктер;

B)орманды;

C)мүкті – қыналы;

D)тайгалы – орман;

E)батпақты.

A)*кәдімгі және оңтүстік қара топырақтар;

B)сілтісізденген және кәдімгі қара топырақтар;

C)күлгінденген және сілтісізденген қара топырақтар;

D)кәдімгі және нағыз қара топырақтар;

E)нағыз және оңтүстік қара топырақтар.

A)*күлгіндену;

B)батпақтану;

C)кебірлену;

D)шымдану;

E)сорлану.

A)*азаяды;

B)өзгермейді;

C)көбейеді;

D)ақырындап көбейеді;

E)ақырындап азаяды.

A)*200 ц/га;

B)100 ц/га;

C)150 ц/га;

D)50 ц/га;

E)250 ц/га.

A)*карбонаты;

B)кәдімгідей;

C)кебірленген;

D)тереңнен қайнайтын;

E)тығыздалған.

A)*6-9%;

C)4-6%;

E)<2%.
68. Қара және қоңыр топырақтардың үстіңгі қабатында оның қатты бөлігінің тығыздығын көрсетіңіз.

A)*2,4-2,6 г/см³;

B)2,2-2,4 г/см³;

C)2,0-2,2 г/см³;

D)2,6-2,8 г/см³;

E)2,8-3,0 г/см³.
69. Қарашірінді құрамы бойынша аз қарашірінділі қара топырақ түрін ата:

A)*6 % кем;

B)9 %;

C)9 % көп;

E)2 % кем.

A)*құрғақшылық жағдайда;

B)ылғалдыдық жағдайда;

C)салқын жағдайда;

D)құрғақшылық аз жағдайда;

E)біртекті климаттық жағдайда.

A)*>9 %;

C)4-6 %;

E)2 %.
72. Топырақ құрамындағы копролиттердің пайда болуы:

A)*жауын құрттарының әсері;

B)микроорганизмдердің әсері;

C)өсімдік тамырларының әсері;

D)топырақтағы омыртқалы жануарлардың әсері;

E)дұрыс жауап жоқ.
73. Қара топырақтың сіңіру кешенінде қандай катиондар мол?

A)*кальций;

B)сутегі;

C)натрий;

D)магний;

E)алюминий.

A)*күлгінденген;

B)нағыз;

C)сілтісізденген;

D)кәдімгі;

E)оңтүстік.

A)*кебірленген;

B)карбонатты;

C)тереңнен қайнайтын;

D)кәдімгідей;

E)карбонатсыз.

A)*А+В₁ 40-80см;

B)А+В₁ 80-120см;

C)А+В₁ >120см;

D)А+В₁ 25-40см;

E)А+В₁ < 25см.

A)*карбонатты;

B)кебірленген;

C)тереңнен қайнайтын;

D)кәдімгідей;

E)карбонатсыз.

A)*лесске ұқсас саздақтар;

B)бұрынғы аллювиальды шөгінділер;

C)әр түсті саздақ;

D)лесс;

E)морена.

A)*ашық қара-қоңыр типшесі;

B)нағыз қара-қоңыр типшесі;

C)күңгірт қара-қоңыр типшесі;

D)қара-қоңыр топырақтар бұл аймақта жоқ;

E)дұрыс жауап жоқ.

A)*климаттың қурғақшылығы және ксерофитті өсімдіктердің типімен;

B)жақсы ылғалдылық мөлшерімен;

C)шайылатың су режимімен;

D)жақын орналасқан ыза суға;

E)ауданның интинсивті жел режиміне.

A)*кебірленген;

B)карбонатты;

C)карбонатсыз;

D)шалғындық;

E)тереңнен қайнайтын.

A)*жел эрозиясына;

B)батпақтануы;

C)су эрозиясына;

D)кебірленуы;

E)топырақтың қайта сорлануы.

A)*13-18 см;

B)6-12 см;

C)0-5 см;

D)18-25 см;

E)25-35 см.

A)*гипс;

C)әктас;

E)мергель.

A)*шала дамыған;

B)карбонатты;

C)карбонатсыз;

D)кебірленген;

E)тереңнен қайнайтын.

A)*А+В₁ 30-50 см;

B)А+В₁ > 50 см;

C)А+В₁ 20-30 см;

D)А+В₁ < 20 см;

E)А+В₁ <10 см.

A)*шөлейт;

B)дала;

C)қурғақ дала;

E)орманды-дала.

A)*А+В₁ > 50 см;

B)А+В₁ 30-50 см;

C)А+В₁ 20-30 см;

D)А+В₁ < 20 см;

E)А+В₁ <10 см.

A)*кебірлену;

B)батпақтану;

C)күлгіндену;

D)шымдану;

E)сорлану.

A)*1,0;

C)1,0 кем;

D)0,5 кем;

E)0,3 кем.

A)*орманды-дала;

B)шөлейт;

C)орманды - тайга;

D)құрғақ дала;

E)далалы.

A)*шымдану;

B)батпақтану;

C)күлгіндену;

D)кебірлену;

E)сорлану.

A)*шымдану;

B)батпақтану;

C)кебірлену;

D)күлгіндену;

E)сорлану.

A)*сілтілі;

B)қышқылды;

C)әлсіз қышқылды;

D)бейтарап;

E)қатты қышқылды.

A)*Nа⁺;

B)К⁺;

C)Мg²⁺;

D)Са²⁺;

E)дұрыс жауап жоқ .

A)*мүк-қыналы;

B)шөптік;

C)бұталы;

D)орманды;

E)батпақты.

A)*тундра глейлі топырақ;

B)арктикалық топырақ

C)батпақ глейлі топырақ;

D)қүлгін глейлі топырақ;

E)шымды глейлі топырақ..

A)*орманды;

B)шөптік;

C)бұталы;

D)мүк-қыналы;

E)батпақты.

A) қара топырақ;

B)кебір топырақ;

C)қара-қоңыр топырақ;

D)күлгінденген топырақ;

E)сұр топырақ.

A)*қоңыр топырақтар;

B)қара топырақтар;

C)сұр топырақтар;

D)сұр-құба топырақтар;

E)тақырлар.

магнийдің көп мөлшеріне ие болады?

A)*кебір;

B)сортаң;

C)қоңыр;

D)сұр;

A)*түйе бұршақ (донник);

B)арпа бас (кострец);

C)еркек шөп (житняк);

D)жоңышқа (люцернA);

E)арпа (ячмень).

A)*бағаналы;

B)кесекті;

C)тақталы;

D)дәнді;

E)майда дәнді.

A)*сортаң;

B)қоңыр;

C)кебірлеу;

D)сұр;

E)тақырлар.

A)*6-12 см;

B)0-5 см;

C)13-18 см;

D)18-25 см;

E)25-30 см.

A)*аллювий;

B)делювий;

C)пролювий;

D)элювий;

E)морена.

A)*элювий;

B)морена;

C)пролювий;

D)аллювий;

E)делювий.

A)*сорланған топырақ;

B)қоректік заттар мол, құнарлы топырақ;

C)қоректік заттар аз топырақ;

D)сорланбаған топырақ;

E)топырақтың химиялық құрамына әсерін тигізбейді.

A)*женіл гранулометриялық құрамды;

B)ауыр гранулометриялық құрамды;

C)орташа гранулометриялық құрамды;

D)балшықты гранулометриялық құрамды;

E)жеңіл саздақты гранулометриялық құрамды.

A)*кебірлер;

B)қара топырақ;

C)қара-қоңыр топырақ;

D)құба топырақ;

E)сортаң топырақ..

A)*тұнба шайылу төменгі топырақ қабаттарына түсуі, жоғары қабаттарда бастапқы және екіншілік минералдардың бұзылуы және шайылуы;

B)натрий иондарының төменгі қабатқа түсуі;

C)қореқтік заттар жиналуы;

D)қарашірінділі заттардың бұзылуы;

E)батпақты минералдардың бұзылуы.

A)*нанорельефке;

B)микрорельефке;

C)мезорельефке;

D)макрорельефке;

E)рельефке.

A)*мезорельефке;

B)микрорельефке;

C)нанорельефке;

D)макрорельефке;

E)рельефке.

A)*микрорельефке;

B)мезорельефке;

C)нанорельефке;

D)макрорельефке;

E)рельефке.

A)*макрорельефке;

B)мезорельефке;

C)нанорельефке;

D)микрорельефке;

E)рельефке.

A)*эол шөгінділері;

B)морена;

C)элювий;

D)аллювий;

E)делювий.

A)*топырақтың жер бетінде тіршіліктің негізгі өзегі болуы;

B)гидросфераның химиялық құрамын реттеуші болуы;

C)органикалық заттарды жинауы;

D)органикалық қалдықтарды деструкциялауы;

E)атмосфераның химиялық құрамын реттеуші болуы.

A)*топырақ құнарлылығы;

B)оптимальды құрылымы және қуыстылығы;

C)бейтарап ертіндісінің реакциясы;

D)қарашірінділі заттарды жинауы;

E)кенейтілген қарашірінділі өндіріс.

A)*копролиттер;

B)гипс қалдықтар;

C)дендриттер;

D)ақкөздер;

E)глейлі дақ.

A)*қабыршақты;

B)карбонатты;

C)жоғарғы қабатта гипсі;

D)кебір қара-қоңыр;

E)кебір шалғынды қара-қоңыр.

A)*кебір шалғынды қара;

B)карбонатты;

C)жоғарғы қабатта гипсі;

D)орташа натрийлі;

E)терең.
122. Топырақ құнарлылығының барлық түрлері қандай?

A)*табиғи, жасанды, экономикалық (тиімді), потенциальды құнарлылық;

B)жасанды құнарлылық;

C)экономикалық (тиімді) құнарлылық;

D)табиғи құнарлылық;

E)табиғи, жасанды, экономикалық (тиімді), жалпы құнарлылық.
123. Топырақ құнарлылығын арттыру үшін оны өндірудің қай түрін қалыптастыру керек?

A)*кеңейтілген өндіріс

B)толықтырылмаған өндіріс

C)қарапайым өндіріс

D)толықтырылмаған және қарапайым

E)толықтырылмаған және кеңейтілген

A)*құнарлылық;

B)межесі;

C)өндіріс құралы;

D)ауыстырымаушылығы;

E)өнімділік.

A)*органикалық қалдықтарды деструкциялауы және қарашіріндіні синтездеу;

B)атмосферді азотты нейтрализациялау;

C)биофильды элементтерді сіңіруі;

D)атмосферді азотты жиналуы;

E)ақуызды бөлу.

A)*жылу және жауын-шашын мөлшері;

B)ауа ылғалдылығы және ауа температурасы;

C)қатты жауын-шашын мөлшері және топырақтың тоңдануының тереңдігі;

D)жел режімі;

E)жел режімі және бұлтлық..

A)*ай сайынғы орташа тәуліктік жауын-шашынның жылдық орташа тәуліктік жауын – шашынға қатынасы

B)жылдық орташа тәуліктік жауын-шашын

C)айлық орташа тәуліктік жауын-шашын

D)вегетациялық мезгілдің орташа тәуліктік жауын-шашын мөлшеріне қатынасы

E)дұрыс жауап жоқ

A)*төменді топырақтың ылғалдылығы;

B)климат континентальдылығы;

C)жоғары ауа температурасы;

D)қар қабатының жоқтылығы;

E)интенсивті радиабелсенділігі.

A)*азот және күлді элементтер, ылғал, ауа және жылу;

B)азот және күлді элементтер;

C)ылғал және ауа;

D)ылғал, ауа, жарық;

E)ылғал, ауа, жарық және азот.

A)*сулы;

B)жылулық;

C)микробиологиялық;

D)ауалық;

E)тотығу-тотықсыздану.

A)*анаэробтар;

B)автотрофтар;

C)аэробтар;

D)хемосинтетиктер;

E)аэробтар және анаэробтар.

A)*омыртқасыз;

B)омыртқалы;

C)омыртқасыз және омыртқалылар тең мөлшерде;

D)буынаяқтылар;

E)жәндіктер.

A)*автоморфты;

B)жартылай гидроморфты;

C)гидроморфты;

D)аралығты;

E)батпақты.

A)*гидроморфты;

B)жартылай гидроморфты;

C)автоморфты;

D)аралығты;

E)аттылысты.

A)*жер бедерінің;

B)ағзалардың;

C)аналық тау жынысының;

D)климаттың;

E)уақыттың.

A)*климаттың құрғақшылығы және күшейген жел режимі;

B)ылғалды климат және қалынды қар қабаты;

C)жоғары атмосфералық давление және төменді ауа ылғалдылық;

D)қатты аяз және ыстық жаз;

E)жоғары радиабельсенділігі және төменді бұлтлығы№

A)*сұр топырақ;

B)қара топырақ;

C)қара сортаң;

D)қоңыр сортаң;

E)қара-қоңыр.

A)*өсімдік солу ылғалдылығы көрсеткішін;

B)қылтүтіктегі ылғал ажырауы көрсеткішін;

C)максимальды гигроскопиялық ылғал көрсеткішін;

D)далалық су сиымдылығы көрсеткішін;

E)максимальды адсорбциялық ылғал көрсеткішін.

A)*өсімдік солу ылғалдылығы;

B)қылтүтіктердің ажырау ылғалдылығы;

C)ТЫС - толық ылғал сыйымдылығы;

D)ӨЫ - далалық ылғалдылығының сыйымдылығы;

E)қылтүтікті ылғалды сыйымдылық..

A)*су ұстай алатындығы;

B)су өткізгіштігі;

C)су көтеруі;

D)гигроскопиялық;

E)фильтрациялау.

A)*су көтеруі;

B)су өткізгіштігі;

C)су ұстай алатындығы;

D)гигроскопиялық;

E)фильтрациялау.

A)*Ад-А-В₁-В₂-С;

B)А₀-А₁-А₁А₂-А₂В-В-С;

C)А₀-А₁-А₂-А₂В-В-С;

D)Ад-А-А₁-В_2-В_к-С;

E)А₁-В₁-В₂-С.

A)*гидрокарбонат;

B)сульфат;

C)нитрат;

D)фосфат;

E)хлор.
144. Таулы беткейлерде белдеулене орналасқан топырақ қандай заның сақтайды?

A)*тік аймактығы заңы;

B)инверсия заңы;

C)климаттық белдеумен топырақ ауысуы заңы;

D)горизонтальды аймактығы заңы;

E)зонаша белдеумен топырақ ауысуы заңы.
145. Тегістік ауданда орналасқан топырақ қандай заның сақтайды?

A)*горизонтальды аймактығы заңы;

B)инверсия заңы;

C)климаттық белдеумен топырақ ауысуы заңы;

D)тік аймактығы заңы;

E)зонаша белдеумен топырақ ауысуы заңы.

A)*кальций;

B)сутегі;

C)натрий;

D)магний;

E)алюминий.

A)*ылғалдылығы мол және жылулығы аз;

B)тымылғалды және жылудың жеткіліктілігі;

C)ылғалдылықтың жетпеуі және жылудың жеткіліктілігі;

D)ылғалдылықтың жетпеуі және жылудың жеткіспеушілігі;

E)жақсы ылғалды және жылумен қамтамасыздануы.

A)*ауа температурасының азаюы;

B)аналық тау жынысының ерекшілігіне;

C)жер бедерінің күрделігіне;

D)атмосферды қысымның азаюы;

E)климат және өсімдіктедің типі ауысуымен.

A)*терең;

B)саяз;

C)орташа;

E)қабыршақты және саяз.

A)*жануарларды мөлшерден көп бағып жаю;

B)жел бағытына параллель орман жолақтарын қолдану;

C)жел бағытына көлденең орман жолақтарын қолдану;

D)жануарлар санының жеткіліксіз болуы;

E)жануарлар санының жеткіліксіз болуы және жел бағытына көлденең орман жолақтарын қолдану.

A)*қалың шөп жамылғысы;

B)минералды тыңайтқыштарды қолдану;

C)ықтырманы пайдалану;

D)аудармай жырту;

E)органикалық тыңайтқыштарды қолдану.

A)*жел бағытына көлденең;

B)желге параллель;

C)оңтүстік-шығысқа қарай;

D)солтүстіктен оңтүстікке қарай;

E)оңтүстік-батысқа қарай.

A)*жоғарыда айтылғанның барлығын орындау керек;

B)ауыспалы егіс жүйесін енгізу;

C)аңыз қалдықтарын болдырмау;

D)топыраққа желдің әсерін төмендету;

E)топырақ бұзылуын минимализациялау.

A)*беткейлік және жыра қалыптастыратын;

B)күнделікті және ағынды;

C)геологиялық және үлестілікті;

D)беткейлік және шаңды боран;

E)жауын-шашынды және ирригациялық.

A)*агрономиялық;

B)ирригациялық;

C)геологиялық;

D)жел;

E)жазықтық.

A)*жауын-шашын мөлшері және жел әрекеті;

B)ауаның қысымы;

C)жауын-шашын;

D)жел әрекеті;

E)күннің белсенділігі.

A)*ылғалдылықпен қамтамасыз етілуі төмен және аудандарды жаппай жырту;

B)жер бедері жазық болуы;

C)ылғалдылықпен қамтамасыз етілуі төмен;

D)аудандарды жаппай жырту;

E)табиғи процестер.

A)*жоталы (таулы) аймақ;

B)жазық аймақ;

C)өсімдік жамылғысы көп аймақ;

D)барлық жерде бірдей;

E)барлық континенттарда.

A)*күнделікті және шаңды боран;

B)күнделікті және ағынды;

C)геологиялық және үлестілікті;

D)беткейлік және жыра қалыптастыратын;

E)жауын-шашынды және ирригациялық.

A)*плоскорездерді қолдану;

B)минералды тыңайтқыштарды енгізу;

C)аудара жырту;

D)гербицидтерді қолдану;

E)органикалық тыңайтқыштарды қолдану.

A)*эрозияға шалдықпаған топырақ;

B)сәл эрозияға шалдыққан топырақ;

C)орташа эрозияға шалдыққан топырақ;

D)қатты эрозияға шалдыққан топырақ;

E)эрозияға шалдыққан топырақ.

A)*жабысқақтығы;

B)иленгіштігі;

C)қаттылығы;

D)құрылымы;

E)байланыстылығы.

A)*0,1мм - 0,5мм;

B)0,5мм -1мм;

C)1мм - 3мм;

D)3мм - 5мм;

E)5 мм үлкен.

A)*құмдақты;

B)саздақты;

C)жеңіл балшықты;

D)орташа балшықты;

E)ауыр балшықты.

A)*топырақтың желмен бұзылуы, жойылуы;

B)топырақтың сумен бұзылуы, жойылуы;

C)топырақтың химиялық жолмен бұзылуы;

D)топырақтың биологиялық жолмен бұзылуы;

E)дұрыс жауабы жоқ..

A)*6-10 м/сек;

B)3 м/сек;

C)5 м/сек;

D)1 м/сек;

E)20 м/сек.

A)*топырақтың желмен және сумен бұзылуы;

B)топырақтың сумен бұзылуы;

C)топырақтың желмен бұзылуы;

D)топырақтың жылжуы;

E)топырақтың деструкциясы.

168. Топырақ құнарлылығына эрозиялық процестер қалай әсер етеді?

A)*топырақ құнарлылығын төмендетеді;

B)топырақ құнарлылығын арттырады;

C)топырақ құнарлылығына әсер етпейді;

D)өсімдіктердің дамуын тездетеді;

E)дұрыс жауабы жоқ.

A)*оңтүстік карбонатты қара топырақ, күңгірт-қоңыр саздақты топырақ, ашық-қоңыр құмдақ топырақ;

B)оңтүстік карбонатты қара топырақ, ашық-қоңыр құмдақ топырақ, күңгірт-қоңыр

саздақты топырақ;

C)күңгірт-қоңыр саздақты топырақ, оңтүстік карбонатты қара топырақ, ашық-қоңыр құмдақ топырақ;

D)топырақтың тұрақтылығы бәрінде бірдей;

E)дұрыс жауабы жоқ.
170. Су эрозиясына қарсы шараларда органикалық қалдықтардың маңызы қандай?

A)*органикалық қалдықтар эрозиялық процестерді төмендетеді;

B)органикалық қалдықар эрозиялық процестерді күшейтеді;

C)органикалық қалдықтар эрозиялық процестердің өтуіне әсерін тигізбейді;

D)органикалық қалдықар эрозиялық процестерді аз күшейтеді;

E)дұрыс жауабы жоқ.

A)*дұрыс жасалған ауыспалы егіс эрозияға төзімділігін арттырады;

B)ауыспалы егістік эрозия процестеріне әсер етпейді;

C)ауыспалы егістік су эрозиясы процестеріне әсер етпейді;

D)ауыспалы егістік топырақтың эрозияға төзімділігін төмендетеді;

E)дұрыс жауабы жоқ.

A)*қалың шөп жамылғысы;

B)минералды тыңайтқыштарды қолдану;

C)қолдану;

D)қайырмасыз жырту;

E)органикалық тыңайтқыштарды қолдану.

A)*құмды;

B)тастақты;

C)балшықты;

D)балшықты және тастақты;

E)балшықты және құмды.

A)*балшықты;

B)құмдақты;

C)құмды;

E)дұрыс жауап жоқ.

A)*өсімдік жамылғысы 90% болатын;

B)ерте жыртылған;

C)жаңа жыртылған;

D)өсімдік жамылғысы 70% болатын;

E)өсімдік жамылғысы 50% болатын.

A)*топырақ сапасының төмендеуі және жыралардың пайда болуы;

B)топырақ сапасының төмендеуі;

C)жыралардың пайда болуы;

D)салдары болмайды;

E)дұрыс жауабы жоқ.

A)*өсімдіктерді отырғызу және беткейге көлденең жер жырту;

B)беткейге көлденең жер жырту;

C)беткейдің бағытына қарай жер жырту;

D)тыңайтқыштарды қолдану;

E)өсімдіктерді отырғызу.

A)*құм – құмдақ – саздақ – балшық;

B)балшық – саздақ – құмдақ – құм;

C)құмдақ – балшық – саздақ – құм;

D)саздақ – балшық – құмдақ – құм;

E)құм – балшық – саздақ – құмдақ..

A)*ІҚМ және жылқы;

B)жылқы;

C)қой;

E)барлығы бірдей мөлшерде.

A)*күрделі жер бедері және су ағынының белсенділігі;

B)су ағынының белсенділігі;

C)беткей бойымен қалың өсімдік жамылғысы;

D)күрделі жер бедері;

E)барлық аталғандар.

A)*2 категория;

B)3 категория;

C)1 категория;

D)4 категория;

E)5 категория.

A)*4 категория;

B)2 категория;

C)1 категория;

Д)3 категория;

E)5 категория.

A)*1 категория;

B)2 категория;

C)3 категория;

D)4 категория;

E)5 категория.

A)*ауыл шаруашалылық ластануы;

B)өндірістік ластануы;

C)радиабелсенділік ластануы;

D)соғыс іс-әрекеттерімен топырақтын бұзылуы;

E)химиялық ластануы.

A)*радиабелсенділік ластануы;

B)өндірістік ластануы;

C)ауыл шаруашалылық ластануы;

D)соғыс іс-әрекеттерімен топырақтын бұзылуы;

E)химиялық ластануы.

B)қайта қышқылдану;

C)шөлдену;

D)жер көшкіні;

E)құрғақтату.
187. Топырақ үстінде адам іс-әрекетімен жасалатын өндірістік шаруашылықтар әсерімен топырақ ластануы қандай түрге жатады?

A)*өндірістік эрозия;

B)дегумификация;

C)қайта сорлануы;

D)шөлдену;

E)кебірленуы.

A)*рекультивациялау;

B)деградация;

C)денудация;

D)мелиорация;

E)ирригация.

A)*хлорорганикалық;

B)фосфорорганикалық;

C)карбонад қышқылы;

D)өсімдіктең қалыптасқан;

E)мочевинадан.

A)*биологиялық рекультивация;

B)физикалық рекультивация;

C)химиялық рекультивация;

D)техникалық рекультивация;

E)табиғатты рекультивация.

A)*азоттық;

B)құрамында кальций бар;

C)калийлі;

D)фосфорлы;

E)микротыңайтқыштар.

A)*дұрыс емес суару жұмыстарын атқаруда;

B)грунт сулары жақын жанасқанда;

C)топырақты қарқынды өндегенде;

D)аймақтың айтарлықтай еңістенуінде;

E) дұрыс суару жұмыстарын атқаруда.

A)*дайындық кезеңінде;

B)техникалық рекультивация жұмыстары кезінде;

C)биологиялық рекультивация жұмыстары кезінде;

D)рекультивация жұмыстарынның алдында;

E)қалпына келтіру жұмыстарынан соң.

A)*жоғары дәрежеде ұшырайды;

B)қалыпты дәрежеде желге тұрақты;

C) өте жоғары дәрежеде ұшырайды;

D)орташа дәрежеде ұшырайды;

E) аз дәрежеде ұшырайды.

A)*өте жоғары дәрежеде ұшырайды;

B)қалыпты дәрежеде желге тұрақты;

C)жоғары дәрежеде ұшырайды;

D)орташа дәрежеде ұшырайды;

E)аз дәрежеде ұшырайды.

A)*қалыпты дәрежеде желге тұрақты;

B)өте жоғары дәрежеде ұшырайды;

C)жоғары дәрежеде ұшырайды;

D)орташа дәрежеде ұшырайды;

E)аз дәрежеде ұшырайды.

A)*дегумификациялау;

B)қайта сорлануы;

C)шөлдену;

D)жер көшкіні;

E)құрғақтату.

A)*карьерлік;

B)ирригациялық;

C)геологиялық;

D)жел;

E)жазықтық.

A)*физикалық, химиялық, және биологиялық процестерге;

B)физикалық және химиялық процестерге;

C)биологиялық процестерге;

D)желдің әрекетіне және биологиялық процестерге;

E)желдің әрекетіне.

A)*биологиялық процестермен;

B)физикалық процестермен;

C)жел әрекетімен;