Сурет. С. А. Захаров бойынша топырақ түсінің үш бұрышы
жүктеу/скачать 389.11 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- І-тип
|
Сурет. С.А. Захаров бойынша топырақ түсінің үш бұрышы 2-сурет. Топырақ кескінін сипаттау шұңқыры 3 сурет. Топырақ кескіндерінің (құрылысының) типтері: Топырақтың тік кескінінде бірнеше қабаттар кездеседі. Осы қабаттарға атау қойылып, әріппен (индекс) белгіленеді. Әдетте топырақтың келесідей генетикалық қабаттары ажыратылады: А – қарашірінді жиналған қабат; В – иллювиальді немесе аралық қабат; Ģ - глей қабаты С – аналық тау жынысы Д – төсеніш жыныс (төсенішті қабат) А1 (АЕ) – қарашірінділі элювиальды қабаты А2 (Е) – элювиальды қабат Ао – орман төсеніші, Аш - шымды қабат дала кигізі Т – шымтезек қабаты Ао немесе Аш органогенді қабат, орман ішінде түскен, қураған жапырақтардан, ал далалық аймақта шөптесін өсімдіктерінің қалдықтарынан құралған, тың жерде болатын топырақтың ең үстіңгі қабаты. А – қарашірінді және қоректік заттар жиналатын топырақтың жоғарғы жағында қалыптасқан қабат. Минералды заттардың бұзылуы мен сілтісізденуі байқалмайды. Түсі басқа қабаттарға қарағанда күңгірт болады. А1 - қарашірінділі элювиальды қабатта қарашірінді жиналуымен қатар минералдардың бұзылуы және ыдыраған заттардың төменгі қабаттарға шайылып жылжуы байқалады. А2 – элювиальды қабатта топырақ түзілу процесі кезінде бірқатар заттар төменгі қабатқа немесе топырақ кескіні астына шайылады. Сондықтан қабатта балшықты минералдар азайып кремний негізді заттар көбейеді. В – иллювиальды қабатта жоғарғы қабаттан шайылған заттар, кей жағдайда жер асты сулары арқылы келген заттар жиналады. Топырақ кескінімен жылжушы заттарға байланысты иллювиальды қабат әр түрлі қосындылармен байытылуы мүмкін. Мысалы: қарашіріндімен (Вh), карбонаттармен (Вк), темір қосындыларымен (ВFe). Егер топырақта мұндай заттардың жылжуы байқалмаса онда В қабатын аралық қабат, бір қабаттан екінші қабатқа алмасу қабаты деп атайды. С – аналық тау жынысы, топырақ түзілу процесінің әсері тимеген немесе оның сәл әсері болған тау жынысы қабаты. Топырақты қабаттарға бөлгенде олардың бір қабаттан екінші қабатқа алмасуы сипатына көңіл аударады. Егер бір қабат түсі екінші қабат түсіне алмасуы 5 см –ге созылса, ол біртіндеп алмасу, ал ол 2-5 см болса анық, ал 2 см – ге дейін болса бірден алмасу деп сипатталады. Топырақ қабаты 4-сурет. С.А. Захаров бойынша топырақ түйіртпектігінің негізгі түрлері: І-тип: 1-тоң кесекті; 2-кесекті; 3-ұсақ кесекті; 4-шаңды; 5- ірі жаңғақты; 6-жаңғақты; 7-ұсақ жаңғақты; 8-ірі дәнше; 9-дәнше; 10-ұнтақты; ІІ-тип: 11-бағаналы; 12-бағана тәрізді; 13-ірі призмалы; 14- призмалы; 15-ұсақ призмалы; 16-жіңішке призмалы; ІІІ- тип: 17-тақтатас тәрізді; 18-тақталы; 19-жапырақты; 20-ірі қабыршақты; 21-ұсақ қабыршақты. жүктеу/скачать 389.11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|