\\Ъ 5 И. Нугыманүлы, Ж. Ә. Шоқыбаев
-сызбанүсқа. Химиялық элемент, атом және зат үғымдарыныц байланысы
жүктеу/скачать 2.23 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 11-кесте. Химиялық тацбаның сандық мәндсрі
- Ш ындықдеңгейі Үғымдар деңгейі Белгісі
| 7-сызбанүсқа. Химиялық элемент, атом және зат үғымдарыныц байланысы
Сызбанүсқадан барлық басқа үғымдардың атом үғымына байланысты, мысалға алынған атомдардың, элементтердің жэне олардың жай заттарының таңбалары, аталуы, кейбір сандық кѳрсеткіштерінің бірдей екені кѳрініп тұр. Мектеп сарамандығында оқушылардың химиялык элемент жэне жай зат үғымдарын 176 шатастыратыны әдістемелік әдебиеттерде жиі айтылады. Мүны болдырмау үшін мүғалім эр жағдайдағы химиялық таңбаның мағынасын жете түсініп, оқушыларға жеткізе білуі керек. Химиялық символдың мағынасындағы сапалық жэне сандық сипаттамаларын келтірілген кестеден айқын коре аламыз. 11-кесте. Химиялық тацбаның сандық мәндсрі
«Химиялык элемент» деңгейінде символ (S, Ғе) жалпы үғымды белгілейді, оның мағынасы бір түрге жататын барлық атомдарды қамтиды. «Атомдардың молі» деңгейінде үғымның кѳлемі кішірейіп, Авогадро санына 6.02-10^^ тең атомдарды таңбалайды. Жеке атом деңгейінде нақтылы үғымды белгілеп жалқы есімге айналады. Үш жағдайда да химиялық символ шынайы кездесетін атомдарды белгілейді. Маңызды үғымдары анықталған соң атом-молекулалық ілімнің негізгі қағидалары түсіндіріледі. Олар Ю.В.Ходаков жэне т.б. оқулығында бес, Г.Е.Рудзитис, Ф.Г.Фельдмап оқулығында тоғыз пунктен түрады, негізгілері: 1) заттың қасиеттері қүрылысына тэуелді, ал заттың қүрылысы молекулалық жэне молекуласыз болуы мүмкін; 2) химиялық реакциялар кезінде молекулалар бүзылады, атомдар сақталады; 3) химиялық реакциялардың мэні - бас-тапқы заттардың бѳлшектерінен жаңа заттар түзіледі; 4) атомдардың бір тү-рінің басқа түрлерінен айырмашылығы болады; 5) кез келген таза заттың, атомдық қүрамы түрақты болады, сондықтан ол химиялық символдардың жәрдемімен химиялық формула арқылы кескінделеді. 177 Бірінші тақырыптың алғашқы ұғымдары осы қағидалардың негізінде қалыптасады. Бұдан кейінгі тѳрт тақырыптағы оттегі, сутегі элементтерін, олар түзетін жай жэне күрделі заттарды, бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластарын оқып үйренуде жетекші роль атқарады. Химияның алғашқы ұғымдарын қалыптастыру осы кездегі үстем эдістемелік кѳзқарастың тұрғысынан қарастырылды. Бұл козқарас бойынша ең басты тіреқ ұғым - зат, қалғандары (заттың қасиеттері, заттың құрамы, заттың құрылысы, заттың химиялық реакциясы) оған қарағанда туынды ұғымдар болып табылады. Ұғымдардың мазмұны мен колемі атом-молекулалық ілімнің деңгейімен шектеледі. Тағы бір эдістемелік ізденулерді зат туралы алғашқы ұғымда жүйелі қалыптасуының атом-молекулалық деңгейі қанағат-тандырмайды. Олар атом, химиялық элемент, валенттік ұғымдарын бірден электрондық теория тұрғысынан беру керек деп есептейді. Осы саладағы оздерінің тэжірибесін ортаға салады. жүктеу/скачать 2.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||