1- дәріс Тақырыбы: Психофизиология пәніне кіріспе Сұрақтары: Психофизиология пәні. Жүйке жүйесінің ролі мен маңызы
Ми сыңарларының көру түйсігі ажыратуы
жүктеу/скачать 144.64 Kb.
|
Ми сыңарларының көру түйсігі ажыратуы
Сөйлеу орталығы сол ми сыңарында орналасады. Ол оң қолдың қимыл белсенділігінен қалыптасады. Солақай адамдардың да 70%- де сөйлеу орталығы, оңқай адамдардағыдай сол ми сыңарында, солақай адамдардың тек 15%- де сөйлеу орталығы оң ми сыңарында орналасады. Мидың кейбір әрекеттерге ерекше жауапты болып, белгілі үстемді орталыққа айналуы латерализация деп аталады. Сірә, адамның жоғары жүйке іс- әрекетінің типтік ерекшеліктері қандай ойлау аппаратын иеленетіндігіне байланысты болуы мүмкін. «Көркемпаз» типтер- бірінші сигналдық жүйесі басым адамдар, олардың оң ми сыңары жетік көбінесе бейнелі ойлайды. Ал «ойшыл» типтер- екінші сигналдық жүйесі үстем адамдар. Бұлар сол ми сыңарына тән дерексіз ойлауды иемденеді. Аралық тип екі сигналдық жүйенің әрекеттік теңдесуімен сипатталады, адамдардың көбісі осы типке жатады. Жалпы мидың бір сыңарының басым болуы туа пайда болады, алайда тәрбие мен тәлім де ерекше маңызды орын алады. Сондықтан солақай адамдарды қайта үйрету кезінде, олардың ойлау қабілетінің ширақтығы тоқырап қалуы ықтимал. Сөз жоқ, адамның қалыпты психикалық іс- әрекеті мидың екі сыңарының біріккен жұмысының нәтижесі. Олардың тек бір мезгілдегі жұмысы мен бейнелік және дерексіз ойлау тетіктерін бірлестіру ғана сыртқы әлемнің құбылыстарын жан- жақты (нақтылы және теориялық) қамтиды. Ми сыңарларының өзара қатынасына сыртқы ортаның әр түрлі құбылмалы ықпалдары себепші болады. Сонымен ми сыңарының қарым- қатынасының екі жақты сипаты психикалық іс- әрекетті және әрекет- құлықты тиімді бағытта өзгертуге мүмкіндік туғызады Жүйке жүйесі ми сауытының ішінде орналасқан бас миынан, омыртқа сүйегінің өзегінде орналасқан жұлыннан және торынан тұрады. Жүйке жүйесі өте күрделі құрылған. Оны үлкен қаланың телефон желісімен салыстыруға болады: мысалы ми телефон станциясы, ал мидың дененің әр түрлі мүшелерімен байланыстыратын жүйкелер бұл көптеген желілер десек болады. Телефон желілерінен де, жүйкелерден де электр тоғы өтеді, ал жүйкелер миелин деген ерекше заттан тұратын қабықшамен қапталған, ол да электромдары қапталған оқшаулағыш қабықшаға ұқсас қызметті атқарады. Олардың көмегімен жүйкемен жүретін электр импульстері (серпілістері) көрші жатқан клеткаларға түспей, өздерінің бағытталған жеріне тура жетеді. № 2 дәріс жүктеу/скачать 144.64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|