1 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Жер алқаптарын пайдаланудың экономикалық тиімділігі
жүктеу/скачать 5.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.4. Жер алқаптарын пайдаланудың экономикалық тиімділігі
Ауылшаруашылық жерлерінің сапасы әртүрлі. Экономикалық бағалау белгілі бір учаскелердің құнын бір-біріне қатысты салыстыруға мүмкіндік береді. Ол жалпы, өсірілетін дақылдардың бүкіл жиынтығы бойынша шығындар мен нәтижелерді салыстыру негізінде немесе жеке болуы мүмкін. Соңғы жағдайда ауылшаруашылық өсімдіктерінің нақты сорттарын өсіру тиімділігінің дәрежесі анықталады. Бағалау өндірісті жоспарлау және бөлу немесе кәсіпорындардың нақты нәтижелерін анықтау кезінде жүргізілуі мүмкін. Ауыл шаруашылығы алқаптары қандай да бір жағдайда қаншалықты тиімді пайдаланылатыны құндық және заттай көрсеткіштер жүйесімен анықталады. Негізгі болып табылатын: -жалпы өнімнің құны және таза кіріс; -өнімділігі ц / га; -алқаптарға салынған шығындардың өтелімділігі; -ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының рентабельділігі. Кейде қосымша көрсеткіштер ретінде жалпы ауылшаруашылық алқаптарының, егістік жерлер мен дақылдардың нақты салмағын салыстыру қолданылады. Көбінесе жерді пайдалану тиімділігі бағалау әдісімен тексеріледі. Ол соңғы 3-5 жылдағы өнімділік көрсеткіштерінің жиынтығы бойынша есептеленеді. Ауыл шаруашылығында пайдаланылатын жерлердің мақсаты әртүрлі болуы мүмкін. Бірақ кез-келген жағдайда олардың сапасының негізгі көрсеткіші-құнарлылық. Бұл көрсеткішті төмендетпей максималды өнім алуға болатын жерді пайдалану ұтымды деп аталады. Бүгінгі таңда ҚР-да қолданыстағы заңнама жер пайдаланушыларды, жер иеленушілер мен жалға алушыларды шаруашылық жүргізудің осындай әдістерін қолдануға экономикалық ынталандыруды көздейді, бұл ретте учаскелердің құнарлылығы азайып қана қоймайды, сонымен бірге барынша ұлғаяды. Жердің құрамы мен құрылымының нашарлауынан басқа, ұтымсыз пайдалану олардың ластануы мен су басуына әкелуі мүмкін. Топырақтың тозуын болдырмау үшін, ең алдымен, ауыспалы егісті сақтау керек, ауыр техниканы дұрыс пайдалану керек (жердің тығыздалуын болдырмау үшін), минералды тыңайтқыштарды қолдану және т. б. жүктеу/скачать 5.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|