Тәжірбиелік сабақ. «Жобаны экономикалық тұрғыдан

200
алмастыруды негіздеу, нақты аудандарды есептеу және экспликацияларды
жасау.
Екінші негізгі мазмұны – экономикалық көрсеткіштерді анықтау.
Демек, мал шаруашылығы мен егіншөлік салаларының көлемдерін белгілеу,
мал азығы балансын, жалпы және товарлық өнімдердің көлемдерін, еңбек
ресурстарының балансын, өндірістік жұмыстың нәтижелерін және жобаның
жалпы тиімділігін есептеу.
Үшінші мазмұны әр вариант бойынша нақты көрсеткіштерді есептеп
және көрсеткіштерді салыстыра отырып жобаның ең тиімді вариантын
таңдап алу.
Жобалық варианттар мен шешімдерді бағалау және экономикалық
тұрғыдан негіздеу жобаның ең күрделі және көлемді құрам бөлігі болып
саналады. Бұл тапсырма мынадай бірқатар жұмыстарды қамтиды:
1. Варианттар бойынша күрделі қаржылардың көлемін есептеу.
Соның ішінде тұрғын үй құрылысының, мал қоралары мен кешендерді
қосалқы өндірістік орталықтар мен секторларды, елді-мекендер арасында
коммунмкациялармен территорияны инженерлік жақынан жабдықтаудың
құндарын анықтау.
2. Әрбір вариант бойынша жыл сайынғы шығындардың көлемін белгілеу.
Бұнда транспорттық және эксплуатациялық шықындарды, амортизациялық
жарна мен әкімшөлік аппаратқа жұмсалған қаржыларды есептеу кіреді.
3. Келтірілген шықындардың көлемін анықтау.
Яғни бір жылдық мерзімге келтірілген күрделі қаржылармен жыл сайынғы
шығындардың қосындысын табу.
4. Күрделі қаржылардың қайтарылу мерзімін есептеу. Яғни неше жылдың
ішінде жүмсалған қаржылардың орны толатынын анықтау.
Есептелетін кестелер тізімі.
Кесте 23 - Егін ауданының құрамы мен құрылысы
р/с
А.ш.дақылдары
Ауданы,
га
өнімділік,
ц/га
Жалпы өнім,
ц
Құрылысы,
%
1
Күздік бидай
381,75
8,96
3420,48
5,25
2
Жемдік дақылдар
422,68
50,0
21134,0
32,44
3
Шөп пен сұлы қоспасы
147,0
14,04
2063,88
3,17
4
Жүгері
288,18
39,96
11515,67
17,68
5
Бұршақты дақылдар
144,0
11,88
1710,72
2,63
6
Қонақ жүгері
145,7
39,96
5822,17
8,94
7
Жүгері+бұршақты дақылдар
231,15
40,0
9246,0
14,2
8
Жаздық бидай (суарылатын)
242,88
15,08
3662,63
5,62
9
Жаздық бидай (суарылмайтын)
218,94
8,91
1950,76
3,0
10
Көп жылдық шөп
231,0
20,0
4620,0
7,1
Жиынтығы
65146,31
100

201
Кесте 24 - Мал шаруашылығы жалпы өнімі
р/с өнім түрі
Бас саны
өнімділік, ц
Жалпы өнім, ц
1
ІҚМ еті
83
4,0
332
2
Сүті
136
15,0
2040
3
Қой еті
96
45
4320
4
жүні
400
0,04
16
5
Жылқы еті
7
3,7
25,9
6733,9
Кесте 25 - Тауарлы өнім құнын және пайданы анықтау
Өнім
түрі
Жалпы
өнім,ц
1ц өнім
құны
1ц
өнімнің
өзіндік
құны
Тауарлы
өнім
құны, мың
тг
Тауарлы
өнімнің
өзіндік
құны
Пайда,
мың тг
Рентабель-
ділік
Бидай
7405,49
2500
1750
18513,73
12959,61
5554,12
42,86
Жүгері
(дән)
1114,93
1500
1050
16672,4
11670,68
5001,72
42,86
ІҚМ
(еті)
332
35000
24500
11620,0
8134,0
3486,0
42,86
Сүт
2040
4000
2800
8160,0
5712,0
2448,0
42,86
Қой
4320
40000
28000
172800,0
120960,0
5184,0
42,86
Жүн
16,0
10000
7000
160,0
112,0
4,8
42,86
Жылқы
25,9
36000
25200
932,4
652,68
279,72
42,86
228858,13
22001,56
Кесте 26 - Жалпы өнім құнын анықтау
р/с Өнім түрлері
Жалпы
өнім, ц
Құны,
тг/ц
Жалпы өнім
құны, мың тг
Құрылысы, %
1
Күздік бидай
3420,48
2500
8551,2
3,1
2
Жемдік дақылдар
21134,0
400
8453,6
3,1
3
Шөп пен сұлы қоспасы
2063,88
1500
3095,82
1,12
4
жүгері
11515,67
1500
17273,51
6,28
5
Бұршақты дақылдар
1710,72
2000
3421,44
1,24
6
Қонақ жүгері
5822,17
1500
8733,26
3,17
7
Жүгері+бұршақты дақылдар 9246,0
1750
16180,5
5,88
8
Жаздық бидай (с-н)
3662,63
2500
9156,58
3,33
9
Жаздық бидай
1950,76
2500
4876,9
1,77
10
Көп жылдық шөп
4620,0
400
1848,0
0,67
11
ІҚМ (еті)
332
35000
11620,0
4,22
12
Сүт
2040
4000
8160,0
2,96
13
Қой
4320
40000
172800,0
62,78
14
Жүн
16,0
10000
160,0
0,06
15
Жылқы
25,9
36000
932,4
0,34
275263,21
100

202
Кесте 27 - Таза табысты анықтау
Өнім түрі
Жалпы
өнім, ц
Құны,
тг/ц
өнімнің
ізіндік
құны, тг
Жалпы
өнім
құны,
мың тг
Жалпы
өз.құны,
мың тг
Таза
табыс
Күздік бидай
3420,48
2500
1750
8551,2
5985,84
2565,36
Жемдік дақылдар
21134,0
400
280
8453,6
5917,52
2536,08
Шөп пен сұлы
қоспасы
2063,88
1500
1050
3095,82
2167,07
928,75
жүгері
11515,67
1500
1050
17273,51
12091,45
5182,06
Бұршақты дақылдар
1710,72
2000
1400
3421,44
2395,01
1026,43
Қонақ жүгері
5822,17
1500
1050
8733,26
6113,28
2619,98
Жүгері+бұршақты
дақылдар
9246,0
1750
1225
16180,5
11326,35
4854,15
Жаздық бидай
(суарылатын)
3662,63
2500
1750
9156,58
6409,60
2746,98
Жаздық бидай
(суарылмайтын)
1950,76
2500
1750
4876,9
3413,83
1463,07
Көп жылдық шөп
4620,0
400
280
1848,0
1293,60
554,4
ІҚМ (еті)
332
35000
24500
11620,0
8134,0
3486,0
Сүт
2040
4000
2800
8160,0
5712,0
2448,0
Қой
4320
40000
28000
172800,0
120960,0
51840,0
Жүн
16,0
10000
7000
160,0
112,0
48,0
Жылқы
25,9
36000
25200
932,4
652,68
279,72
192684,23 82578,98

203
Кесте 28 - Шаруашылықтың технико-экономикалық көрсеткіштері
р/с Көрсеткіштер атауы
Өлшем бірлігі
Көрсеткіштер мәні
1
Шаруашылықтың жер көлемі жалпы
1) егістік о.і. суармалы
2) көп жылдық екпе ағашы
3) шабындық о.і. жақсартылған
4) жайылым о.і. жақсартылғаны
га
га
га
га
2644,28
88,12
5256,75
12113,28
2
Ауыспалы егістік саны С.і.
а) алқаптық
Б) мал азықтық
В) топырақ қорғау
Г) арнайы
га
га
га
га
1919,4
724,88
3
Жалпы өнім барлығы с.і.
А) егін шаруашылығ б-ша
Б) мал шаруашылығы б-ша
ц
ц
65146,31
6733,9
4
Капитал шығын
А) жаңа жер игеру
Б) Алқаптарды трансформациялау
және жақсарту
В) қорғаныс орман жолақтарын
орналастыру
Г) аумақты шеж.жабдықтау
тг
тг
тг
тг
153600
5
Жылдық шығындар
С.і. амортизациялық шығын
А) эксплуатациялық
Б) өндірістік
В)жоғары механ-н жұмыс
Г) бос жүрістер
Д) егін шығыны
Ж) өнімді және жұмысшыларды тасу
шығыны
З) еңбек шығыны
тг
тг
тг
тг
тг
тг
112,70
6746,54
6
Жалпы өнім құны
тг
275263,21
7
Товарлы өнім құны
тг
228858,13
8
Таза табыс
тг
82578,98
9
Пайда
тг
22001,56
10 Рентабельділік
%
42,86
11 Қайтару мерзімі
жыл

204
4 Тарау. Спутниктік және жер үсті өлшеу құралдарымен жоспарлы-
биіктік геодезиялық негіздемесін құрастыру.
Оқыту мақсаты:
- информатика бойынша негізгі ұғымдар және ақпарат алмасудың
құқықтық негіздері;
- кадастрдің
автоматтандырылған
ақпараттық
жүйелеріндегі
мәліметтердің типтері
- өлшемдерді электрондық тіркеумен саймандар;
- геодезиядағы спутниктік өлшемдер;
- ірі масштабты топографиялық түсірулерді автоматтандыру әдістері мен
құралдары.
Модуль аяқталғаннан кейін білім алушылар білуі керек:
- кеңістіктік геодезиялық желілерді құрастыру технологиясын;
-космостық басқару, бақылау, және тұтыну спутниктік жүйелерде
қолданылатын өлшеу және есептеу әдістерін;
- жобаларды жинау қасиетін сақтауды;
- тахеометриялық түсірілім деректерін енгізуді және деректерді өңдеуді
- нормативтік құжаттарды;
-CREDO_ЗЕМПЛАН жүйесінің жалпы қағидаттары жер жоспарын құруды
және сызуды.
 
Білім алушылар модульді оқымас алдында білуі қажет:
Осы модульмен жұмыс жасамас бұрын білім алушылар төменкдегі
модульдерді оқуы керек, «Графикалық және мәтінді құжаттарды рәсімдеу»,
«Карталардың математикалық негіздерінің элементтерін құру және
картографиялық элементтерді құрастырудың негіздері», «Карталарды сызу
және ресімдеу», «Ауыл шаруашылығын механикаландыруды қолдану»,
«Еңбекті
қорғау
саласындағы
құқықтық
қамтамасыз
ету»,
«Фотограмметриялық әдістермен топографиялық жоспарлар мен карталар
жасау және ауыл шаруашылығындағы аэрофотогеодезиялық ізденіс»,
«Жердің бетін геодезиялық өлшеу, жергілікті жердегі тахеометриялық және
нивелирлік жұмыстар».

жүктеу/скачать 5.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: