1 Қазіргі қазақ тілі лексикасының лексика-семантикалық табиғаты мен сөздік құрамы


Берілген сөздердің омонимдік мағынасын жазып, оларды лексикалық, лексика-грамматикалық, аралас омонимдер түрлеріне қарай жіктеп шығыңыз



бет25/53
Дата09.10.2022
өлшемі0.62 Mb.
#462270
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   53
лекция

1.2 Берілген сөздердің омонимдік мағынасын жазып, оларды лексикалық, лексика-грамматикалық, аралас омонимдер түрлеріне қарай жіктеп шығыңыз: бауыр, бөле, құр, кеден, ана, айт, жал, ық, құндақ, оқ, ат, көк, көр, қорық, мақта, шот, сандал.


2. Мәтіндегі антоним сөздерді обьективті және субьективті-прагматикалық қарама-қарсылықты білдіретін антонимдер түрлеріне қарай ажыратыңыз және олардың қолданысындағы стильдік қызметін айқындаңыз.
Сонда осы елдің кәрі-жасы демей гүл дариясын кешіп, үкілі ботадай ойнақтап, көкжиекке сіңіп кетер еді. Қорқынышты көрінетіні - түн қатып, түсі қашып үнемі ат үстінде жүретін, айғайласып әркіммен бір ұрысатын, біздің өлі-тірі екенімізді елеп-ескермейтін (О.Бөкей). Ақылды мақтанса, істі тындырар, ақымақ мақтанса, аяғын сындырар (мақал). Сағыныш деген – молшылық қазына, бола да берер артық-кем, Ал нағыз асқақ сағыныштарда араның балы бар тіптен... (Т.Айбергенов). Мың құбылған қуаныштан, дерттерден, Қиын не бар адам жанын зерттеуден? Мен келемін өз жанымды зерттеумен, Бірде аяз, бірде жалын, өрт кеудем. Арзан не бар ойнау мен күлуден, Қымбат не бар адам сырын білуден (М.Мақатаев). Ел ұмытпас ерініп дұрыс ісін, Бір буынның бірегей ірісісің. Бақытсызбын – тірідей өлгендер көп, Бақыттысың - өлгеннің тірісісің (Қ.Мырзалиев). Алақан тар, алаңқайдан кең емес. Арқанның ұзыны жақсы, Әңгіменің қысқасы жақсы. Көп жүрген жер – көл, Құм жүрген жер – шөл (мақал). Ал Жарасбай үшін өзі және келер-кетер жаманшылық–жақсылықты ұдайы білдіруші, Жарасбайға парамен сатылып келген тілеулестік ішіндегі мархабат періштесіндей жаршының өзі болатын (М.Әуезов). Жаңбыр жауған соң, жаңа, ескі деп қарамай, үй біткеннің бәрінің шатырынан су саулайды. Мәдениет үйіне бізді шығарып салуға ауылдың кәрі-жасы лық толды. Кейін жібергенін қайтем, қазір жіберсін (Ә.Қалдыбаев). Көз қорқақ, қол батыр. Досыңның пышағымен мүйіз кес, дұшпаныңның пышағымен киіз кес. Қой семірсе құт, ешкі семірсе жұт (мақал)


Дәріс тақырыбы: Қазіргі қазақ тіліндегі синонимдер жүйесі


Дәріс жоспары:
1.Синоним сөздер және өзіне тән ерекшеліктері.
2.Синоним сөздердің лексика-семантикалық ерекшеліктері.
3.Синоним сөздердің стильдік мәні мен қызметі.
4.Синоним сөздердің жасалу жолдары.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   53




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет