«Жалп-жалп ұшқан жапалақ» «Ер шобан» т.б
«Ор,ор қоян, ор қоян...»
Осы толғаулар енген жинақ:
(«Алдаспан», «Жазушы баспасы»)
*Шалкиіздің өмір сүрген уақыты:
(1465-1560 ж.ж)
* Шалкиіз жырау өмірге келген жер:
(Жайық)
* Шалкиіз жыраудың өмір сүрген ғасыры
(Шалкиіз)_*_Шалкиіз_жырларының_басты_тақырыбы_(Ел_бірлігі)'>(ХҮ – ХҮІ ғ)
* Жиһангез атанған жырау:
(Шалкиіз)
* Шалкиіз жырларының басты тақырыбы
(Ел бірлігі)
* «Ғабіл төре ел бастар
Батыр жігіт жау бастар
Аға
жігіт қол бастар
Шешен адам сөз бастар» - деген өлең шумақтың иесі:
(Шалкиіз)
*«Ғаділ төре ел бастар» деп ел тағдыры, болашағы, әділ басшыға байланысты деп ой түйген жырау:
(Шалкиіз)
* «Батыр жігіт қол бастар» - деп ерлікті, батырлықты жырына ту еткен жырау:
(Шалкиіз)
*Би Темірге жыр арналған жырау :
(Шалкиіз)
* «Сен - алтынсың,
мен - пұлмын,
Сен – жібексің, мен – жүнмін» - деген жолдарды Шалкиіз арнады:
(Би Темірге)
*Шалкиіз толғау шығарды:
(Темірге)
* Темір бидің көмекшісі болған жырау:
(Шалкиіз)
*Шалкиіз арнап толғау шығарған батыр
: (Ер Шобан), «Ер Шобан» шығармасының авторы:
(Шалкиіз)
* «Есендікте малыңды бер де, батыр жи
Басыңа қыстау іс түссе
Дұспанның қолы жете алмас!» - деп Шалкиіз жырау көтеріп отырған мәселе :
(Бірлік - ынтымақ)
*«Жағаға дұспан қолы тимеске,
Артында туысқанның көбі игі,
«Асау тулап жықпасқа,
Арты айылдың беркі игі» - деген үзінді алынған шығарма:
(«Жауынды күні көп жүрме»)
*«Жаманға жақыным деп сөз айтпа,
Күндердің күні болғанда
Сол жаман өз басыңа айғақ-ты!» - қай шығармадан алынған :
( «Жауынды күні көп жүрме»)
*«Ағайынның ішінде
Бір жақсысы бар болса,
Қолқалаған көп жаман
Сол жақсыны көре алмас» - деген шумақ авторы:
(Шалкиіз)
«Жалп – жалп еткен жапалақ
Жазы да кімге жолдас болмаған?»
«Саздауға біткен қара ағаш,
Кімдерге сайғақ болмаған?»
«Жағы түкті жылқы айуан,
Иесін қайда жаяу салмаған?»
«Жағаңа жалаң жібек байлаған,
Арулар кімнен қалмаған?» - деген үзінділер алынған шығарма :
(«Қоғалы көлдер, қом сулар»)
*Шалкиіз жыраудың «қоғалы көлдер, қом сулар» толғауының не жайында:
(Өмірдің өткінші екендігі)
* «Қоғалы көлдер, қом сулар» толғауында
дүниенің үнемі бір қалыпты тұрмайтындығын айтып, болашақ
ұрпаққа өмірден аларыңды алып, береріңді беріп қал деген ой айтқан жырау:
(Шалкиіз)
*
Шалкиіз жыраудың:
«Бір жақсымен дос болсаң,
Азбас-тозбас мүлкі етер
Бір жаманмен дос болсаң,
Күндердің күні болғанда
Жімле ғаламға күлкі етер» - деп көтерген мәселесі:
(Достық, жолдастық жайлы)
*«Жел астына қарасам,
Қоға менен тал өсер
Ораздының ұлы өсер»
«Кенелемін деген жігіттің
Сүбеде алтау-жетеу ағайыны тез өсер»
«Сүйейін деген жігіттің
Жылқы ішінде екі арғымағы тең өсер» - деген үзінділер алынған:
( «Жел, жел есер, жел есер» шығармасынан)
*«Толарсақтан саз келсе
Қажымай оған жүретін.
Қабырғадан қан келсе
Қажымай оған күлетін » Осы үзіндіде айтылады:
(Батырлық жайында)
*«Ағайынның ішінде
Бір жақсысы бар болса,
Қоңқалаған көп жаман
Сол жақсыны көре алмас» - деген шумақ:
( «Шалкиіздікі»)
*«Дулығаның төбесі туған айдай болмаса, батыршылық сүрмен-ді» - деп батырлықты жоғары бағалаған жырау
:
Достарыңызбен бөлісу: