1-деңгей Бастауыш сыныптағы тәрбие процесі және оның сипаттамасы
Қазақстандық патриотизмге тәрбиелеу әдістемесі
жүктеу/скачать 124.07 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 11. Толеранттықты тәрбиелеу әдістемесі
| 10. Қазақстандық патриотизмге тәрбиелеу әдістемесі.
«Қазақстандық патриотизм» арқасында Ел, туған жер, отан, ел, мемлекет, туған өңір, халқы жайында түсініктер сабақ – тәрбие үрдісінде, сабақтан тысқары еңбек – шараларда Отансүйгіштік сезгір дамыту, ұлттық салт – дәстүрді сақтау, мемлекеттік рәміздерді құндау, ана тілін сыйлау тәрізді сезімдерді оқушылар бойында қалыптастыру жүзеге асырылады. Кездеме ұғымның педагогикалық жүгіне келер болсақ, о келешек Қазақстан азаматтарын тәрбиелеумен қарбалас қатысты. Қазақстандық патриоттық сабақ бүгінгі өмірден оқшауланбайды, қайтара әлгінде өмірмен қауышып ұлттық тәрбиеге қазір маңыз береді. Ұлттық сабақ дегеніміз о оңашалану емес, керісінше ұлттық тәлім үлгілерімен ғаламдық идеяларды қабылдап, ненің тозық, ненің үздік екенін тани білу, өрісі, дүнитанымы кең азаматтарды тәрбиелеуге мүмкіншілік болады деп ұғу тиіс әлі солай да. Патриоттық қасиеттерді қалыптастыруда, азаматтық сезімтал дамытуда мұғалімнің оқыту тәсілдері пен оның көзқарасы, сенімі, қоғамдық ғұмыр құбылыстарына деген қарым-қатынасы, теориялық әзірлік деңгейі, өз оқушыларына деген қатынасының сипатындай тұлғалық қасиеттерінің ірі тәрбиелік маңызы барлық. Оқытудың догмалық репродуктивті әдістерін ұстау нәтижесінде оқушылар еріншек, бастамашылдықсыз болады, барлығын күдік келтірместен сеніммен қабылдауға дағдыланады; оларда механикалық ой тағы жады бойкүйездігі тәрбиеленеді. Оқытудың интерактивті әдістерін тұтыну шәкірт зейінін, ойын, олардың танымдық белсенділігін дамытуды ынталандырады. Оқыту процесінде проблемалық, ішінара-ізденіс және жобалық-зерттеу әдістерін тәртіпті түрде пайдалану оқушылардың ойлау қызметін белсендіруге олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға әсер етеді. Оқытуда пікірталас элементтерін жұмсау, оқушыларға өздігімен қандай да бір жағдайды анықтау яки жоққа шығару мүмкіндігі берілетін тұрмыс туғызу, фактіні сыни тұрғыдан сараптау оларда сыни тұрғыдан ойлауды, дербестікті, бастамашылдықты дамытады. 11. Толеранттықты тәрбиелеу әдістемесі Толеранттылық – әртүрліліктегі жарасымдылық. Бұл моральдық парыз ғана емес, саяси-құқықтық қажеттілік. Толеранттылық – бейбітшілікті ықтимал ететін әрі қақтығыс мәдениетінен тыныштық мәдениетіне апаратын дүние. Толеранттылық – кісінің игі қасиеті: әртүрлі жандар пен идеялар әлемінде жалған сүру өнері, бөтен адамдардың құқықтары пен бостандықтарын бұзбай, құқықтар пен бостандықтарға ие бола білу. Қысқасы қоса, толеранттылық – бұл көндіру, көндіру яғни келісімпаздық емес, бөлек нәрсені тануға негізделген белсенді өмірлік ұстаным. Толеранттылық қысқасы қоса әрбір кісіге ешқашан кемсітусіз әлеуметтік өсу мүмкіндіктерін беруді ынта етеді. Бұл тұлғаның гуманистік бағытының құрамдас бөлігі боп табылатын әрі оның басқаларға деген құндылық қатынасымен анықталатын тұлғалық қасиет. Толеранттылыққа тәрбиелеудегі тәсілдер: Жеке тұлғаға бағытталған: белсенділікке бағытталған: • өзінің әлі басқалардың алдындағы өз міндеттерін тану және атқару; • өзді-өзі әрекеттесуде мотивацияға, құндылықтарға, тәжірибеге,жеке пікip. • белсенділікке, санаға тағы дербестікке сүйену; • лұғат әсерге емес, баланың өзінің белсенділігіне аңғару; • қаракет пен оның құрамдас бөліктерін таңдауда субъективтік еркіндікті қамтамасыз жасау; • балалардың әдейілеп ұйымдастырылған іс-әрекеті пен қарым-қатынасы арқасында тәрбиені қалыптастыру • әрбір жанның құқықтарын тану ,еркіндікке,өзін-өзі нақтылау, даралық ,тағы өзін-өзі нұсқау; Толеранттылықты баулу тәсілдері - бұл бейтаныс адамдарды түсінуге дайындықты әрі олардың бөлекше әрекеттеріне төзімділікпен қарауды қалыптастыру тәсілдері. Рожков М.И,. Байбородова Л.В,. Ковальчук М.А. еңбектерінде толеранттылықты қалыптастырудың алдағы тәсілдері ерекшеленеді.Интеллектуалдық салада толеранттылық құндылықтары: толеранттылық идеалдары, былайғы әлеуметтік әрі ұлттық топтардың адамдарымен қарым-қатынас принциптері жөнінде білімнің көлемін, тереңдігін, тиімділігін қалыптастыру тиіс. Интеллектуалдық салаға ықпал еткенде, едің алдымен, Иландыру тәсілі қолданылады.Сенім көңіл етілетін толерантты мінез-құлықтың ақылға жағымды дәлелдерін болжайды. Эмоциялық сферада нормалар бен идеалдардан ауытқулармен яки нормалармен қатысты моральдық тәжірибелердің сипатын қалыптастыру тиіс: аяушылық, жанашырлық, үміт, рақмет, жауап беру, мақтан, жанашырлық, ұят және т.б. Толеранттылық тәрбиесі тек жеміс береді. өшпенді ол дұрыс эмоционалды реңкте орын алса, талаптылық пен мейірімділікті үйлестіре алсаңыз. Эмоционалды сфераға әсер ету әдістері қалыптастыруды қамтиды оның эмоцияларын басқарудың қажетті дағдылары, нақты сезімдерді басқаруды үйрету, оның эмоционалдық күйлерін және олардың пайда болу себептерін түсіну. Эмоциялық салаға әсер ететін әдіс – ұсыныс. Ұсыныс кез келген ақпаратты сынсыз қабылдауға және ассимиляциялауға әкелетін ауызша немесе бейнелі психикалық әсер деп түсініледі.Толеранттылыққа тәрбиелеуде тек толерантты мінез-құлық және толерантты әрекеттер және ұсыныс процесінде пайда болатын эмоциялар туралы біліммен шектелуге болмайды. Мотивациялық сфераға әсер ету әдістеріне ынталандыру жатады саналы өмірлік белсенділікті қалыптастыруға негізделген. Толерантты мінез-құлықты ынталандыру нәтижесінде агрессивті әрекеттерді тежейтін адамдарға төзімділікпен қарауға тұрақты мотивация қалыптасуы керек. Әртүрлі ұлттық және әлеуметтік топтар өкілдерінің қарым-қатынасы мен бірлескен іс-әрекетін ұйымдастыру толерантты мінез-құлықты ынталандырады.Ерікті салада толерантты мінез-құлықты жүзеге асыруда адамгершілік және ерікті ұмтылыстарды қалыптастыру қажет: батылдық, батылдық, адамгершілік мұраттарды қолдаудағы принциптерді ұстану. Бұл жерде адамның мақсат қоюы емес, оны қалай жүзеге асыратыны, мақсатқа жету үшін адам немен айналысатыны маңызды. Шешім қабылдау тек ұтымды негізде балама таңдау ғана емес, сонымен қатар қарама-қайшылықтарды ерікті түрде шешу, белсенділіктің оңтайлы деңгейінде әрекеттерді орындау мүмкіндігі, қиындықтарға қатысты психикалық тұрақтылық. Толеранттылықты тәрбиелеу мақсатында еріктік сфераға әсер ету әдістері жатады : бастамашылдықты, өзіне деген сенімділікті дамыту; өзін-өзі реттеу саласындағы даму, субъектінің өзі және оның бағалаудың субъективті параметрлері бағалаушы ретінде әрекет етеді. Өзін-өзі реттеу саласында таңдаудың моральдық заңдылығын қалыптастыру қажет: саналылық, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі сынау, өз мінез-құлқын басқалармен салыстыра білу, адалдық, өзін-өзі бақылау және т.б.. Өзін-өзі реттеу саласына әсер ету әдістері. Өзін-өзі реттеу - бұл көптеген сыртқы жағдайлар, мүмкіндіктер, міндеттер болған жағдайда іс-әрекет бағытын ішкі қолдау жүйесі ретінде жүзеге асырылады. Өзін-өзі реттеу процесінде субъект әрекетінің ұйымдастырылуы, оның жүйелік сипаты ашылады.Психикалық және физикалық өзін-өзі реттеу дағдыларын дамытуға, өмірлік жағдайларды талдау дағдыларын дамытуға, өзінің мінез-құлқын және басқа адамдардың жағдайын түсіну дағдыларын үйретуге, дағдыларды дамытуға бағытталған. өзіне және басқа адамдарға деген адал көзқарас. Түзету әдісі субъектінің адамдармен қарым-қатынасында өзінің мінез-құлқына өзгерістер енгізетін жағдай жасауға бағытталған. Өзін-өзі түзетусіз түзету мүмкін емес. Адам жиі өз мінез-құлқын өзгертіп, өз іс-әрекетін реттей алады, мұны өзін-өзі реттеу деп атауға болады. Мазмұндық және практикалық салада адамгершілік іс-әрекеттер жасау, шындыққа адал және ар-ождан қатынасу қабілетін дамыту қажет; іс-әрекеттің адамгершілік қасиетін бағалай білу; замандастарының мінез-құлқын адамгершілік нормалары тұрғысынан бағалай білу. Экзистенциалдық салада адамның өз іс-әрекетіне саналы көзқарасын, өзін-өзі адамгершілік жағынан жетілдіруге ұмтылуын, өзін және басқаларды сүюді, дененің, сөздің, жанның сұлулығына қамқорлық жасауды, өз бойындағы адамгершілікті түсінуді талап етеді. жүктеу/скачать 124.07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|