1. Әлемдік экономиканың даму тұжырымдамасы мен кезеңдері



бет6/7
Дата30.10.2023
өлшемі0.59 Mb.
#481926
1   2   3   4   5   6   7

Шолу сұрақтары

  • "Салалық құрылым"ұғымының анықтамасын беріңіз және мазмұнын ашыңыз.
  • Материалдық өндіріс салаларын тізімдеңіз.
  • "Өндірісті біріктіру"ұғымына анықтама беріңіз.

3. Шаруашылықтың аумақтық құрылымы
Шаруашылық салалары белгілі бір экономикалық әлеуеті бар (халық және еңбекшілер саны, өнеркәсіптік және басқа да кәсіпорындардың қуаты, ғылыми-зерттеу мекемелері және т.б.) және көлік жүйелерімен қосылатын орталықтар мен тораптарда негізделеді.
Шаруашылықтың аумақтық құрылымы деп оны аумақтық таксондарға бөлу түсініледі. Әр түрлі деңгейдегі және типтегі аумақтық құрылымдардың бұл түрі (экономикалық аудандар, өндірістік орталықтар мен тораптар және т.б.) экономиканы аумақтық ұйымдастырудың нақты формалары болып табылады.
1 форма
    • елдің белгілі бір түрде өзара байланысты және өзара орналасқан бөліктерінің (аудандардың, кіші аудандардың және әртүрлі дәрежедегі басқа да аумақтық бірліктердің) өзара іс-қимылымен сипатталатын интегралдық-өндірістік құрылым;

2 форма
    • елдің негізгі өнеркәсіптік және ғылыми әлеуеті шоғырланған экономиканың негізгі салаларын орналастырумен қалыптасатын аумақтық-салалық құрылым;

3 форма
    • желілік торап құрылымы оның қоныстануымен байланысты өндірістік инфрақұрылымды қамтиды.

И. М. Маергойздың пікірінше, шаруашылықтың аумақтық құрылымы-келесі ажырамайтын нысандардан тұратын үштұғырлы құрылым:
Аймақтық (халықаралық) деңгей әлемдік экономиканың ең үлкен аумақтық бөліктерін - континенттерді, олардың жекелеген бөліктері мен елдерін қамтиды. Экономиканы аумақтық ұйымдастырудың бұл деңгейі аймақ, субаймақ, ел сияқты аумақтық құрылымдарға сәйкес келеді.
Аймақ - бір ортақ аумақта орналасқан бірнеше елдерден құрылған Әлемдік экономикадағы ең ірі аумақтық білім. Әлемдік экономиканың құрамында негізгі аймақтар бөлінеді: Солтүстік Америка, Латын Америкасы, Африка, Австралия және Океания, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД), Шет елдер (ТМД елдеріне қатысты) Еуропа мен Азия.
Субаймақ - өндіргіш күштерді дамытудың табиғи, тарихи және экономикалық жағдайларының ерекшелігімен, әлеуметтенуімен және экономиканы орналастыру ерекшеліктерімен ерекшеленетін аймақтың ірі құрамдас бөлігі. Мысалы, Еуропада екі үлкен бөлік бар - Шығыс және Батыс.
Ел - халқы тарихи-мәдени ортақтығымен және саяси оқшаулануымен, даму жағдайларымен, мамандануымен және экономикалық құрылымымен ерекшеленетін аумақ. Шаруашылықтың аумақтық құрылымының тағы бір деңгейі - аудандық, әрбір жеке елдің аумағымен байланысты (№13 тақырыпты, экономикалық-географиялық аудандастыруды қараңыз).


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет