1 i-тарау. Компьютерлік желілер және онда графикалық ақпараттарды тасымалдау

1.3. Клиент-сервер технологиясы

Клиент-сервер технологиясы - жергілікті желідегі компьютерлерді бір-бірімен байланыстырудың ерекше тәсілі, мұнда бір компьютер (сервер) өз құрылғыларын басқаларға - клиенттерге пайдалануға бере алады. Осыған орай жергілікті желілер бір деңгейдегі желілер және серверлік желілер болып екіге бөлінеді.

Бір деңгейдегі желілерде айрықша бөлінген сервер болмайды, мұнда әрбір жұмыс станциясы әрі сервер, әрі клиент болып қызмет атқара береді. Мұның ерекшелігі - әрбір жұмыс станциясы өз ресурстарының белгілі бір бөлігін барлық жұмыс станцияларының ортақ пайдалануы үшін боліп береді.

Көбінесе бір деңгейдегі желілер мүмкіндіктері бірдей компьютерлерді біріктірген кезде құралады. Бір деңгейдегі желілер жұмыс істеуге ыңғайлы, олардың қызметі де қарапайым түрде жүзеге асырылады.

Егер компьютерлер саны аз болып, олардын негізгі функциясы бір-бірімен мәлімет алмасу болған жағдайда, ең тиімді шешім - оларды бір деңгейлі желілерге біріктіру болып табылады. Мұндай желі кең тараған Windows 98 операциялық жүйесінін басқаруымен жұмыс істей береді.

Мәліметтердің компьютерлерге таралып орналасуы және әр жұмыс станциясының ресурстарын ортақтастыруды өзгерту мүмкіндігі бір денгейдегі желілердегі мәліметтерді заңсыз пайдаланудан сақтауды қиындатады. Осыған орай мамандар мұндай желілердегі ақпаратты сақтау мәселелеріне өте көп көңіл бөлуге мәжбүр болып отыр.

Бір дейгейдегі желілердің тағы бір кемшілігі - олардың жұмыс өнімділігінің төмендігі. Ол ресурстардың әр жұмыс станцияларына бөлініп, жұмыс кезінде олардың әрқайсысының әрі клиент, әрі сервер қызметін атқаруына байланысты болып отыр.

Серверлік желілерде компьютерлердің функциялары алдын ала айқындалған - оның кейбіреуі сервер болып қызмет атқарса, қалғандары тұрақты түрде клиент болып табылады. Компьютерлік желілердің атқаратын қызметтерінің көп түрлілігіне байланысты серверлердің бірнеше типтері бар, олар: желілік сервер, файлдық сервер, баспа сервері, пошталық сервер, т.б.

Сервердің файл сервер түрі жиі қолданыста. Өйткені онда желіні қолданудың барлығынан түскен мәліметтер сақталады.

Сондай-ақ осы берілгендерге доступ қатамассыз етеді. Бұл компьютер үлкен жылдамдықты оперативті жадпен, қатты дискілермен, қосымша дискіжинағыштармен қамтылған болуы шарт. Файл сервер арнайы операциялық жүйелермен жұмыс жасайды. Ол операциялық жүйе бір мезгілде қолдануға доступ ашуы керек. Файл сервер файылдары:

1) берілгендерді сақтау;

2) архивтеу;

3) жөнелту;

4) әртүрлі қолданыстағы берілгендерді өзгертуді синхрондау;

Кейде файл сервер жеткіліксіз болсағ онда желіге бірнеше серверлерді қосуға болады. Әдетте орталықтандырылған ЭЕМ хост машина деп аталады. Берілгендерді өзгертуді орталықтандыр жүйелерінде қолданылады.

Жалпы файлдық сереверде монитор мен пернелік тақта болмаса да болады. Файлдық мәліметтердегі барлық өзгертулер клиенттік жұмыс станцияларында жүргізіледі. Сондықтан клиенттер серверден файлдарды көшіріп алады да, керекті өзгерістерді жасап, нәтижесін қайтадан серверге қайтарады. Мұндай желі жұмысы - көптеген тұтынушылардың бір үлкен ортақ базаны біріге отырып пайдалануы кезінде өте тиімді болып табылады. Үлкен желілерде бір мезетте бірнеше файлдық серверлер пайдаланылуы мүмкін.

Баспа сервері (принтер-сервер) желі адаптері көмегімен мәлімет тасымалдау ортасына қосылған баспа құрылғысы болып табылады. Мүндай желілік баспа қүрылғысы басқа желі құрылғыларынан тәуелсіз күйде өзі жеке жұмыс жасайды. Баспа сервері желідегі барлық серверлерден және жұмыс станцияларынан тапсырма ала отырып, олардың мәліметтерін басып шығарады. Баспа сервері ретінде қуатты, жұмыс өнімділігі жоғары принтерлер пайдаланылады.

Желілік басып шығарғыш - бұл жекелеген пайдаланушылар ортақ қатынаса алатын басып шығарғыш. Басқа пайдаланушылар сіздің басып шығарғышыңызға қатынауын ашу үшін мына әрекеттер орындалады:

1. Бастау - Басып шығарғыш пен факстар әмірін орындаңыз, Сіздің компьютеріңізге қосылған таңбашалары бар барлық басып шығарғыштармен факстарды сұқбат терезесі ашылады.

2. Сіз қатынас құруды қалаған сол басып шығарғыштың таңбашасын табыңыз да, онда тінтуірдің оң жақ батырмасын шертіңіз және ашылған мәзірден Ортақ қатынас құру мәзірін таңдаңыз.

3. Ашылған терезеде қатынас құру қосымшасына өтіңіз де, ауыстырып қосқышты берілген компьютерге ортақ қатынас құру жағдайларына орнатыңыз. Белсенді етілген мәтіндік мәтіндік өрісте желіні пайдаланушылардың бәрі көре алатын берілген басып шығарғыштын атауын енгізе аласыз.

4. Жарайды батырмасын басамыз.

Клиент сервер архитектурасы бір рангілі локальді есептеу желісін де, ерекшеленген серверлі желіні де қолдана алады.

Мұндай желілер желілік операциялық жүйе барлық жұмыс станциясына орнатылады. Басқаша айтқанда желінің әртүрлі станциясы клиент жұмысын да, сервер жұмысын да орындай береді. Ол басқа жұмыс станцияларының сұранысын қанағаттандырып, оларға өзінің сұранысында жібере алады. Желі қолданысына басқа станцияға қосылған құрылғылар, дискілер, принтерлер ашық мүмкіндік береді.

Ерекшеліктері:

• 
  информацияны қорғау жүйесінің мықтылығы;
  
• 
  жылдамдықтың жоғарылығы;
  
• 
  жұмыс станциясының санына шектеу қойылмауы;
  
• 
  басқарудың қарапайымдылығы;
  

• 
  бір компьютерді сервер түрінде ерекшелеуге байланысты бағасының қымбаттауы;
  
• 
  Желі мықтылығы серверге тәуелді;
  
• 
  Бір рангіліге қарағанда икемділігі төмен;
  

Локальді есептеуіш желілердің физикалық ортасы есептеуіш желінің абоненттері арасында информацияны тасымалдауды қамтамассыз етуші физикалық ортасы. Локальді желіде қолданылатын кабельдің үш типі бар:

1. 
   сымдардың есулі жұп түрі (витая пара проводов) – есулі жұп өзара изоляцияланған. Ол жөнелтілетін сигналдарды қорғап, сыртқы электромагнитті өрістерінің әсерін азайтып тұрады. Қарапайым түрі – телефонды кабель. Су қадамы және гуолеция әртүрлі болуы мүмкін. Есулі жұптың негізгі ерекшелігі:
   

• 
  кедергіден қорғаудың төмендігі;
  
• 
  информацияны жөнелту жылдамдығының төмендігі;
  

2. 
   Коакцальды кабель – информацияны жөнелту жылдамдығы 10..50 Мбайт/с өндірісте қолдану үшін оның екі типі шығарылады:
   

• 
  қалың;
  
• 
  жұқа;
  

3. 
   Талшықты кабель (оптовалоконный кабель) электромагниттік өрістің әсерін сезбейтін, өзі ешқандай жарқыл шығармайтын орта. Бұл кабель түрі құпия информацияларды жөнелту қажет желілерде қолданылады. Информацияны жөнелту жылдамдығы 50 Мбайт/с, қымбат, тасымалда қолданыста аз.
   

1. 
   сақиналық;
   
2. 
   шиналық;
   
3. 
   жұлдызды;
   

• 
  желідегі бір түйіннің істен шығуы сақина бүтіндігін бұзады, арнайы шараларды қолданғанды талап етеді.
  

Қазіргі кезде есептеуші желілер әртүрлі топологиялардан құрастырылған

қүрделі желіде қолданылады.


ІІ –Тарау. Желі арқылы Macromedia flash технологиясын оқыту мүмкіндіктері
2.1.Macromedia Flash жүйесімен танысу

Macromedia Flash MX 2004 және Macromedia Flash Professional 2004 көптеген қызықты интерактивті мультимедиялық презентацияларды дайындауға мүмкіндігі көп.Flash те векторлық графикамен және анимациялар мен жұмыс істеуге болады.Әдетте бұл программамен манипулятор, растрлі графика , видеоматериялдарды монтаждауға және дыбыс монипулятор файылдарымен жұмыс істеуге болады. Flash – тің көмегімен графикаларды безендіруге көптеген видео презентацияларды соның ішінде Электронды комерциядан бастап видео айындар мен мультфильмдер жасауға болады.

7
-сурет. Macromedia Flash програмасы.

Жұмысты бастамас бұрын Flash программасын Пуск=> Программы => Macromedia=> Macromedia Flash MX командасы арқылы қосамыз.

Macromedia Flash MX 2004 және Macromedia Flash Professional 2004 –бұл бір программаның екі түрлі версиясы. Flash – те анимация ,эффекті ,векторлық графика ,интерактивті мысалдар, программалар ,Web – сайтттагы презентацияларды жасауға болады. Flash – те істеген жұмыстарды FLA форматта сақтайды. FLA форматында керекті ресурстарды ,видеоматериалдар дыбыстар мен кодтар сақтайды. Қазіргі таңда Macromedia Flash MX Интернетті қолданатын барлық адамдарға танымал. Көптеген қолданушылар Flash – ті үйренуді асыға күтті. Өйткені Flash – тің мүмкіндіктері бүкіл әлемге әйгілі еді. Macromedia Flash пен көруге болатын көптеген сұлулықты , тыңдай алатын дыбыстарды істейалатын мүмкіндігі көп. Macromedia Flash –те жұмыс істеудің 5-мүмкіндігі.

• 
  Macromedia Flash MX туралы түсінік және оның мүмкіндіктері мен принциптері. Macromedia Flash MX стандартты функциялары.
  
• 
  Macromedia Flash MX – тегі ActionScript тілі және мультимедиялық файылдар туралы түсінік.
  
• 
  Үшінші главада – анимацияның мүмкіндігі, анимацияны құру, қабаттар мен фондық эффектілер.
  
• 
  Төртінші главада электрондық оқулықтар туралы түсінік.Электронды оқулықты құру, дистанционды оқыту олармен жұмысістеу бағыттары.
  
• 
  Macromedia Flash MX арқылы жасалатын мультимедиялық фильмдер.
  

Macromedia Flash MX - өте мықты программа. Flash суретшілермен дизайнерлерге өте керекті құрал болып табылады. Web – сайтттагы проектілі анимациялар мен дыбыстар беру үшін қолданылады. Алғашқы кездері Flash – тің мүмкіндіктері жоғары дәрежеде емес еді Macromedia корпорациясы жаңа Walt Disney серверін ұсынсынған ға дейін.

Бұл Flash технологиясында үлкен реклама жасады.Көптеген дизайнерлік студиялар Web парактарын Flash технологиясымен безендіру үшін пакет программаларын көптеп сатып алды. Алғашкы кездері программа Splash Animator деп аталып атағы жоқ Future Animation фирмасында РС – комптютерінде мультфильмдер жасау үшін қолданылды.

Суретшілер мен аниматорлар азғана мүмкіндігімен жұмыс істеп жүрді. Macromedia фирмасы пакеттерді сатып алып Flash деп атын өзгертіп мүмкіндіктерін айқындағанынша.

Macromedia фирмасы интерфейсін программаның автоматизациясын ауыстырды. Мультимедиялық программа атымен интерфейсін гана ауыстырып қоймайпакетті рынокқа шығарды. . Macromedia фирмасы тек сыртқы пішінін өзгертіп қоймай ішкі порограммаларында өзгертті.

Flash – тің интерактиві Action Script сценариына қолдануына байланысты мумкіндіктері кең жайылды.Өте қиын behaviors стильмен электрондық магазиндер құрды. Flash Web арасында терең дамыды.

1996жылы Flash технологиясы шыққаннан бастап Web сайттарда мультфильмдердің көптеген түрлерін құрастырды.

Macromedia Flash - растрлі және векторлы графиканы пайдаланып мультимедиялық және интерактивті материялдарды, аудио, видео дайындайтын құрал. Клиптің копиясымен Flash –клиптің қайжерде орналасып тұрғанына қарамастан Web сайыттарда қарапайым презентация ретінде Internet – тің көмегінсіз жұмыс істеуге болады. Оның дизайнымен безендіруі өзгеріссіз қалады. Көрініс терезесінің көлемін өзгерткенде де, оның позициялы элементімен дизайны өзгермейді. Flash – системасы векторлық грпафика класына жатады. Осы системангың көмегімен дайындалған сурет математикалық түрде сақталады: қисық векторы жеке бір сегмент болады. Бұдан басқа бұл сегмент түспен , қалыңдықпен соңғы нүктедегі координатам ен ерекшеленеді. Векторда суреттің көлемін құндылығын жоғалтпай өзгертуге болады.

Flash –тің басты міндеті сіздің салған суретіңізді қимылдату үшін не істеу керектігін үйрету. Flash – пен көптеген графикалық видео презентацияларды безендіруге болады. Flash көптеген универсалды платформаларға үсынылған.

Сонымен Macromedia Flash бұл:

● Векторлы графика. Векторлық графика математикалық координаттардың нүктесін және оларды қосатын құрал.Векторлар түзудің қисықтығын анықтайды.Математикалық есептеулерге байланысты оның көлемі өз құндылығын жоғалтпайды. Графикалық форматта шеңбердің диаметрі 100 пиксель,ол минимум 10 килобай – 100х100 пиксель орынды алады, нүкте нүктесіне дейін.Ал оны векторлық форматта беру үшін оның радиусын берсек жеткілікті. Растрлі графикадан ерекшелігі көлемін өзгерткенде оның құндылығы өзгереді. ( көлемін кішірейткенде оның кейбір кішкентай нүктелері жоғалып кетеді, ал көлемін үлкейткенде – квадраттар пайда болуы мүмкін.)вектормен суреттеген көрініс нақты ,анық болып шығады.

● Растірлі графика. Flash – те тағы растірлі графика бар. Манипуляциялық көрініс растірлі нүкте көлемде берілмейді, барлық сурет көлемінде беріледі. Растрлі көрініс әр түсті нүктелерден тұрады. Бұл жағдайда әр нүктенің түсі жайлы мәліметті сақтап отыру керек . Векторлық суреттің растрлік көріністің көлемін салыстырғанына байланысты. Flash импортталған және архивтелген файлдарды JPEG тен сақтауға мүмкіндік береді. Роликке растрлік, графикалық және векторлық көріністерді:*.EMF,*WMF,*EPS,*AI,*DXF,*DIB,*JPG,*GIF, *.PNG. импорттауға болады.

●Анимация. FLASH PLAYER -FLASH фильмді қосқан кезден бастап жүктеледі.

● Дыбыс.FLASH-ролигінде дыбыстық файылдарды *.WAV,*.AIFF. форматта қолдануға болады. FLASH – ті қолдану сізге көп еркіндікті береді: осыған байланысты көп емес дыбыстық эхффектілерді беруге болады, кнопканы басқан кезге, фондық режимде дыбыстық жолақтарға. Сіз роликке музыкалық немесе дыбыстық жолақтарды, визуальдық компоненттермен беруге болады.

● Трансформация. Біз компьютер қолданғанна бастап, жұмысымызды жеңілдету үшін, анимацияны қолдан жасамаймыз. Ол жеңіл қозғалысты, форманы түсті талап етеді. FLASH бұны автоматты түрде өөзі істейді. Ол үшін трансформацияны пайдалану қажет. Бұл үшін бастапқы және соңғы форманы, сағатты беру қажет.Тракнсформация орналасуын да қамтамасыз етеді.

● Специльные эффекты. Спецэффектіні қолдану үшін әр қабатқа өзінің техникасы қолданылады, (мына типте Layers Photoshop), және де көгілдір масканы да қолдануға болады. Дизайнның активті элементі. Кез келген графикалық элементті қолдануш ымен активировать етуге болады, роликті басқаруға , дыбысты қосуға жәнек тоқтатуға ,URL- ресурсын қасуға, видео кнопкалармен менюді функионалдауға болады. Кнопка үш түрде болады(қарапайым, тышқан тәріздес, басылымды).

● Роликтің өлшемі. Векторлы форматты қолдану обьектімен жұмыс істеуде, қарапайым графикалық форматқа қарағанда клип файлдың көлемін кішірейтуге мүмкіндік береді. Экспорт анимациясы- GIF – 27 килобайт AVI – 8 мегабайт.

● Роликтің автономды проигрывтелі. FLASH – те құрылған ролик Internet желісінде ғана көрсетпейді,автономды арнайы проигрывательиен де көрсетеді(Window және Macintosh). Кезкелген JAVA виртуальді машинасында жұмыс істейтін JAVA проигрывателі бар. Windows – та дискетамен CD ROM презентациясымен қосуға болатын автономды Exe – модулін дайындауға болады. Бұл түрде дайындалған презентация Internet жасалған презентаци ядай болып көрінеді.

Жұмыс алаңы



8-сурет. Жұмыс алаңы.

Инструменттер құралы. Жаңа инструменттер құралына бір қарағаннан Flash программасының пофессионалды болғанын байқаймыз. Мысалы үшін Line, Oval, Rectangle, Pencil және Hand қарапайым опция болған, ал қазір жеке- жеке құрал. Жаңа Rectangle опциясы дөңгелер бұрыштарымен төрт бұрыш жасай алады.

1. 
   Панель құралдары
   
2. 
   Көру құралы
   
3. 
   Түстер параметрі
   
4. 
   Қосымша құралдар
   

• 
  Ерекшелеу құралы (стрелка) - графикалық обьектілерді өзгертуге және ерекшелеуге арналған.
  

• 
  Snap – Басқа обьектіге немесе орнына жылжыту,өзгерту құралы. Дұрыс қадаммен орындасаңыз обьектіні қиналмай орнына қоя аласыз.
  
• 
  Smooth - Қисық сызықтарды түзулеу құралы.
  
• 
  Straighten - Түзету. Smooth –қарағанда бұрыштарды түзулейтін құрал.
  
• 
  Rotate – таңдалған обьектіні бұрау.
  
• 
  Scale - таңдалған обьектінің көлемін өзгерту.
  
• 
  Лассо – обьектінің облысын ерекшелеуге арналған. Біра ол бірнеше спецификалды. Бұның көмегімен обьектінің іші формалар,жұмыс облыстарын редакторлау үшін ерекшеленеді.
  

Модификаттар:

• 
  Magic Wand –сиқырлы таяқша. Керек түспен облысты қырқып алады.
  
• 
  Magic Wand Properties - сиқырлы таяқшаның режимін орнату құралы.
  
• 
  Polygon - көпбұрышты. Обьектілерді түзу сызықтармен обрисовкалау
  
• 
  Сызық – жұмыс столының обьектісі.Түзу сызықтар сызу үшін қолданылады.
  
• 
  Stroke Color - Түс таңдау палитрасы.
  
• 
  Fill Color - Түс таңдау заливкасы.
  
• 
  Тіктөртбұрыш - Тіктөртбұрыштар мен квадраттар жасайтын құрал.
  
• 
  Round rectangle radius - Нүктелердің радиусын беру. Бір Corner Radius модификаторды шертсеңіз Setting, Rectangle радиус беретін нуктелер шығады.
  
• 
  Pencil Mode - қарындаш құралы.
  
• 
  Ink – сақталмаған сурет
  
• 
  Brush Mode – кист режимі.
  
• 
  Paint Normal - толық бояу.
  
• 
  Paint fill – жиектерін боямай заливканы қолдану.
  
• 
  Paint Behind - обьектіден кейін фонды бояу.
  
• 
  Paint Selection – ерекшеленген облысты бояу.
  
• 
  Paint Inside – обьектінің ішін бояу.
  
• 
  Brush Size – кисттің өлшемін таңдау.
  
• 
  Brush Shape – кисттің формасын таңдау.
  
• 
  Пипетка - заливканы көшіріп алуға мүмкіндік береді.
  
• 
  Ластик – форманы,фигураны,сызықты өшіру үшін қолданылады.
  
• 
  Рука – жұмыс парақ үстінде оңай жылжыту.
  
• 
  Лупа – үлкейтіп көрсету.Артық жерлерін алып тасатап жөндеу.
  
• 
  Текст – Мәтін жазу.
  
• 
  Векторлық корекция – графикалық обьектілердің формасын өзгерту.
  
• 
  Перо – Векторлық обьектіге сызық чызу.
  
• 
  Don’t Close Gaps - жабулы обьектілерді бояу.
  
• 
  Close Small Gaps – обьектілі зөаливка
  
• 
  Stroke Color - Түс таңдау палитрасы
  
• 
  Smooth - Қисық сызықтарды түзулеу құралы.
  
• 
  Rotate –таңдалған обьектіні бұрау
  
• 
  Polygon - көпбұрышты. Обьектілерді түзу сызықтармен обрисовкалау