1 «Қиын» балалар әлеуметтік және педагогикалық-психологиялық іс-әрекеттің объектісі ретінде
жүктеу/скачать 0.96 Mb.
|
5-кестенің нәтижесі бойынша келесі шкалалардың жоғары көрсеткішін бөлуге болады: А (қарым-қатынасы), В(ақыл-ой), Е (доминаттылығы), І (сезімталдылығы) сыналушылардың жалпы санына 79% байқалды. Н, L факторлы баллдардың жоғары болу жағына бағытталған -6.65 және 6.45 сыналушылардың 68% байқалды. G факторы (нормативті мінез-құлық) баллдардың төмендеуіне - 4.65 бағытталады, бұл сыналушылардың 73% байқалды. (Ғ, О, М, N1, О, 01, С>2, 03, С>4) факторлары орташа корсеткішке ие. Қосымша фактор ҒЗ(сезімталдық) томен көрсеткішке ие - 3.3. Бұл сыналушылардың жалпы санының 65% болғаның көрсетті. Фактор А жоғары көрсеткішке ие (79%) ие. Бұл ішкі жэне сыртқы эмоционалды күйдің жеткілікті байлығын, биязы болуын, ымыраға келуін, сергектігін, көңілділігін көрсетеді. Сезгіштік, сензитивтілік, мейірімділік I фактор бойынша жогары мэн көрсетеді. Осы фактор бойынша жоғары мэн нэзіктік туралы, аса сақтық, камқорлыққа ұмтылыс, жәрдемдесу мен калауын іздеу және оның байқалуы туралы, сонымен қатар өзіңе жэне қоршаған ортадағыларга деген шыдамдылық, тњсіністік, қайғыға ортақтасу, тілектестік, эмпатияға жоғары қабілеттілікті білдіреді. Бұдан басқа, аталған фактор бойынша мағына жоғары корреляциялық байланысқа ие (0.54) мэнділік деңгейіне қарай 0.01. Н және L факторлары жоғары мәнге деген беталысқа ие болып келеді. Н факторы жасөспірімтер копшілдік, тосындық, сезімдіктің жогары деңгейіне ие болып, байланыс жасағанда ренжігіштікгің болмайтындығын жэне кысылтаяң жағдайларды олар оңайлықпен жеңуге кабілетті деп көрсетеді. Тәуелсіздік пен белсенділік оларға психологиялық жњктемелерді жеңуге көмектеседі. L факторы (6,45) сенімсіздікті, шүбәлануды, іс-әрекеттердің ойлап жасалынуы жэне озінің ішкі әлеміне деген жоғары қызыгушылықты көрсетеді. Жеке іс-эрекеттеріне ерекше ыкылас беріліп, њнемі күмәндәнушілік тән. G факторы ұпайлардың төмендеу жагына карай бағытталған (4,65). Бұл санасыз деңгейде балалық шакта қалыптасатын нормаларға сэйкестілік, моральдык-этикалық беталыс факторы. Аталган фактор бойынша жоғары жэне төмен мағыналар тұлгалык жетілуге кедергі жасайды, (5 және 6) орта мағыналар өздігінен даму њшін колайлы болып табылады. Жоғарғы њпайларға беталысы бар орта мағына жоспарлауға жэне әдептілікке үйретуге икемділіғін, сонымен катар адамгершілік нормалары мен ережелерін сақтауды білдіреді. Бұл фактор Жсаөспірімнің бойында жауапкершіліктің, саналылықтың, міндеттіліктің бар екендігін, озіне және қоршаған ортадағыларға талапшылдыктың, борыштылық сезімінің айкын көрінісін дэлелдейді. F, О, М, N, Q1, Q2, Q3, Q4 факторлар орташа мәнге ие. Ғ факторы көпшілдіктің фенотиптік факторы болып табылады (5,5). Аталған фактор бойынша алынған орташа мәніне сәйкес жасөспірімтерде ақ көңілділік, жігерлілік, сөйлемпаздық, мәнерлілікті байқауға болады. Сонымен катар интроспектілікке, парасаттылыққа, салмақтылыққа, тњйықтылыққа, ойлаудың дњрыстығына икемділік көрінеді. О факторы (5,5) сыналушылардың зерттеу кезіндегі мазасыздануының біркалыпты деңгейін, олардың озіне сенімділігін, сабырлылығын, ақкөңілділігін білдіреді. М факторы (6,1) жоғары мағына - шығармашылық қиялы туралы дэлелдейді. Жасөспірімтер адамнын ішкі әлемін, қиялын, елесті бағалайды, эстетикалық тұрғыда сезімтал болып келеді деген қорытынды жасауға болады. Практикалык мәселелерге карағанда, ішкі әлемге ену және оның құндылығы манызды касиет болып саналады. N факторы олардың көрегендігі туралы, оз эмоңияларын бақылай алатындыгы, өзін жэне өзгелерді эділ бағалауға ұмтылысы туралы айтады. Q1 факторы (5,35) - жасөспірімтер ымырашылдыққа, оқиғаларды, кұбылыстарды талдауға бейімді. Бұл адамдармен байланысты жаңа оқиғаларға қызығушылық танытатын, ойдың мэнін тњсінуге талпынатын, іргелі мәселелер бойынша күмәнданатын ойшыл адамдар. Еркін ойлайтын жэне өмірдің үйлеспеушіліктеріне төзе білетін адамдар. Q2 факторы (6,55) - тәуелсіздікке, өзін-өзі билеушілікке, тапқырлыққа деген беталысты корсетеді. Q3 факторы (5,5) - жасөспірімтердің ішкі тђртіпсіздігін, озі туралы тњсінігінің даулылығын анықтайды. Бұған қоса аталған фактор бойынша берілетін орташа мэн намыстың, еріктік бакылау мен эмоңияларды бакылауының, мақсаттылыктың бар болуын, саналы құрылған жоспар бойынша эрекет ету кабілетін білдіреді. Сонымен катар мінез-құлықтың әлеуметтік қолайлылығын жэне кедергіге қалыпты қарсы тұратындығын айта кеткен маңызды (көңіл алаңдататын сђттерде де кызығушылықтар тұрақты). Q4 факторы (5,6) психикалык қобалжушылық, жігерлік, белсенділіктің орташа деңгейін білдіреді. F1, F2, FЗ, F4 косымша (екінші) факторлар: F1 - мазасыздануға қарағанда бейімділік (6,64) - ұпайлардың жоғарлау жағына карай бағытталған мағына төмендеғілерді корсетеді: 1. мазасызданудың біркалыпты деңгейі; 2. қол жеткізғенғе канағаттанбау; 3. маңызды болып көрінетінге кол жеткізуді қалау жэне соған кабілеіті болу. F2 - экстраверсияға қарағанда интроверсия (6,63) - жоғары мағынаға деген беталыс элеуметтік катынасты, тұлғааралық байланыстарды табысты орнату мен сактауды көрсетеді. FЗ - реактивтік байсалдылыққа карағанда нәзік сезімдік (3,3) өмірдің тњрлі өзгерістеріне сезімталдықтың, сыпайылықтың, сабырлықтың, жұмсақтық пен әртістік кабілеттердің болуын білдіреді. F4 - тәуелсіздікке қарағанда бағынушылық (6,025) - фактор байқалуының біркалыпты деңгейі. Конформдылық пен тэуелсіздіктің қақ ортасы. Бір жағынан, сыналушылар сүйемелдеуді кажет етеді, екінші жағынан, бастамашылдықтың корінісі, адамдарға комек көрсетуге талпыныс байқалады. Сонымен, психологиялық денсаулықтың тұлғалық ерекшеліктерден тәуелділігін зерттеуі Р.Кеттеллдің 16-РҒ сауалнамасының негізінде факторлардың жиынтығын топтамаларда талдауға мүмкіндік берді: ақыл-ой ерекшеліктерін, коммуникативтік қатынас пен тұлғааралық өзара әрекеттестіктері зерттелді. Экстраверсияға бағыттылықтың косымша факторы ескерілді. Ал, кешенді зерттеу жұмысымыздың 5-ші кезеңінде зерттеу жұмысымыздың маңызды аспектісінің бірі – келесі Ол А.Г. Маклаков, С.П.Чермяниннің «Көп деңгейлі тұлғалық бейімделу» сұрақтамасы болып табылады. Бұл сұрақтамада жоғарыда аталған жасөспірімдерге жүргізілді. Бұл сұрақтаманың өз 6 шкалаладан тұратындықтан, олардың әрбір тобы жеке-жеке ұсынайық. жүктеу/скачать 0.96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|