1. Иқтисодий ривожланишнинг умумжаҳон жиҳатлари
Халқаро иқтисодий муносабатларнинг шакллари ва
жүктеу/скачать 36.68 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Капиталнинг халқаро ҳаракати
- Эмиграция
- Фан-техника ютуқлари билан халқаро айирбошлаш
| 17.2. Халқаро иқтисодий муносабатларнинг шакллари ва
жаҳон инфратузилмаси Халқаро иқтисодий муносабатлар (баъзида уларни ташқи иқтисодий алоқалар, жаҳон хўжалиги алоқалари деб ҳам юритилади) – бу жаҳоннинг турли мамлакатлари ўртасидаги хўжалик алоқалари мажмуидир. Халқаро иқтисодий муносабатлар қуйидаги шаклларда намоён бўлади: 1) товар ва хизматларнинг халқаро савдоси; 2) капитал ва чет эл инвестицияларининг ҳаракати; 3) ишчи кучи миграцияси; 4) ишлаб чиқаришнинг давлатлараро кооперацияси; 5) фан ва техника соҳасидаги айирбошлаш; 6) валюта-кредит муносабатлари. Капиталнинг халқаро ҳаракати - бу капиталнинг чет элда жойлаштирилиши ва ҳаракат қилишидир. У чет элга қуйидаги шаклларда чиқарилади: - хусусий ёки давлат капитали шаклида. Капиталнинг халқаро ташкилотлар йўли билан ҳаракати кўпинча мустақил шакл сифатида ажратилади; - пул ва товар шаклида. Жумладан, капитал чиқариш машина ва ускуналар, патентлар, ноу-хау ҳамда товар кредитлари шаклида бўлиши мумкин; - қисқа ва узоқ муддатли кредитлар шаклида; - ссуда ва тадбиркорлик капитали шаклида. Ссуда шаклидаги капитал қуйилмалар бўйича фоиз, тадбиркорлик шаклидаги капитал эса фойда келтиради. Халқаро иқтисодий муносабатларнинг анча мураккаб жиҳатларидан бири ишчи кучининг халқаро миграцияси ҳисобланиб, у ўз ифодасини ишчи кучи ресурсларининг анча қулай шароитда иш билан таъминлаш мақсадида бир мамлакатдан бошқасига кўчиб ўтишида топади. Халқаро миграция иккита асосий таркибий қисмни ўз ичига олади: эмиграция ва иммиграция. Эмиграция – мамлакатлардан доимий яшаш жойига чиқиб кетишни, иммиграция – мамлакатга доимий яшаш учун кириб келишни билдиради. Халқаро миграция шунингдек репатриация – яъни фуқароларни илгари чиқиб кетган мамлакатларига қайтарилиши жараёнини ҳам ўз ичига олади. Фан-техника ютуқлари билан халқаро айирбошлаш бир қатор шаклларда амалга оширилади. У илмий-техникавий ахборотлар, мутахасислар, фан соҳаси ходимлари билан айирбошлашни, тадқиқот ва янгиликларни лицензия асосида беришни, илмий-тадқиқот ишлари ўтказишни, умумий фан-техника ва технологияни ишлаб чиқариш бўйича қўшма тадбиркорликни ўз ичига олади. Илмий-техникавий ҳамкорликнинг муҳим шаклларидан бири халқаро инжиниринг ҳисобланади. Халқаро инжиниринг бир давлат томонидан бошқасига саноат ва бошқа объектларни лойиҳалаштириш ва қуриш жараёнига керакли ҳисоб-китоб лойиҳаларини бериш ҳамда инженерлик-қурилиш хизмати кўрсатишдан иборат бўлади. жүктеу/скачать 36.68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|