1. Жалпы тіл білімі пəні: нысаны, мақсаты, міндеттері
Этнографиялық тіл білімі
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
| 23. Этнографиялық тіл білімі
Дəстүрлі парадигмадағы этнографтардың негізгі міндеті-əлеуметтік- лингвистикалық өрісте жұмыс гипотезалары мен тұжырымдамаларын қалыптастыру мүмкіндігі бар "бірінші қолмен" алынған материалды жинақтау. Тіл саясаты мен жоспарлау мəселелеріне келетін болсақ, этнографтар халықтың белгілі бір топтарының тілдік мінез-құлқын зерттеу мақсатында өздерін қызықтыратын аймақта біраз уақыт тұрады. Олардың зерттеу нысаны тілдің өзі емес, оның əлеуетті немесе өзекті сөйлеушілерінің топтары. Бізді қызықтыратын мəселелерді зерттеудің этнографиялық моделіне сəйкес, зерттеушілер тілдік мінез-құлықта көрсетілген топтық мəдени шекаралардан əдейі шықпайды, тек қоғамдастықтың күнделікті өміріндегі тілдің жұмыс істеу механизмдерін түсінуге тырысады. Тілдік жағдайды этнографиялық əдістермен модельдеуде ғалымдар тілдік формаларды оқшаулауға тырыспайды оларды мұқият зерттеу мақсатында экстралингвистикалық қатынастар, керісінше, тілдік мінез-құлықтың зерттелетін формаларын бай Əлеуметтік жəне мəдени контекстке орналастырады, оның аясында күнделікті қарым-қатынас жүреді. Басқаша айтқанда, олар өздерінің теориялық болжамдары мен гипотезаны зерттеудің бастапқы кезеңінде тілдің жұмыс істеу тəжірибесіне енгізуге тырыспайды, бірақ алынған тəжірибенің объективі арқылы гипотезалар жасауға тырысады. Олардың негізгі міндеті - аймақтағы "нақты" тілдік жағдайды оған қатысатын адамдар тікелей түсінетін жəне қабылдайтын етіп көрсету. Жағдайдың бұл көрінісін эмикалық модельге жатқызайық, өйткені осы модельге сəйкес тілдік мінез- құлықтың мотивтері, ең алдымен, нақты əлеуметтік-лингвистикалық өрісте ойналатын сюжеттік желіге тікелей қатысатын актерлердің басында. Басқаша айтқанда, осы модельге сəйкес, тілдік мінез-құлықты белгілі бір актерлер белгілі бір əлеуметтік-лингвистикалық өрісте ойнайды. Мұндай көзқарас əмбебап сипаттамаларға оралатын этикалық модельге қарсы тұрады. жүктеу/скачать 1.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|