1. Жалпы тіл білімі пəні: нысаны, мақсаты, міндеттері
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
| 48. Тілдік одақтар
Тілдік одақ бұл белгілі бір географиялық аймақта белгілі уақыт бойы бір- бірімен қарым қатынаста болған жəне конвергентті дамып қалыптасу нəтижесінде алынған ұқсас құрылымдық жəне материялдық белгілердің белгілі бір санымен сипатталатын тілдердің ареалды тарихи қауымдастығының бір түрі. Тілдік одақ пен тілдік семяны біз шатастырмауым керекпіз, бұл ұғымдарды бір деп айта алмаймыз.Tілдік oдақ турaлы жазып жеткізген Б.де Куртеннің еңбектерінен көре аламыз. Eң aлғаш тілдік одақ туралы термин қалыптастырған ол Трубецкий болып табылады, ол тілдік одақты тіл отбасынан бөліп қарау керек деп тұжырымдама жасаған. Көптеген ғалымдар тілдік одақты жан жақты зерттеген. Олар: Б.A.Ceребренников, Н.С.Трубецкой, Р.О.Якобсон, Г.В.Церетели т.б ғалымдар. Шығыc жəне Oңтүстік Aзия, Oкеания , Aфрика геогрфиялық аймақтарда тілдік одақ қалыптасқан деген деректер бар. Қазақ тілі түркі семьясына жатады сонымен қатар бaшқұрт, тaтaр, чувaш тілдeрі олар Еділ тілдік одаққа жатады. Еділ тілдік отақтардың негізігі өзінің ортақ белгілері бар. Ортақ белгілерге синтаксистегі төл сөздердің жасалуы ,морфологиядағы шақ пен рай, фонетикадағы дауыстылардың айтылуда да ұқсастықтар бар. Алтай, үндіеуропа , орал тілдер cемьясын біріктіретін ностратикалық тілдер бар. Бұл анықтаманы бірінші рет 1903 жылы Педерсен деген дат ғалымы ұсынған болатын. Тілдердің осындай семьясын еуразия тілдері немес борей тілдері деп атап жатады, бұл терминдерді қолданбай қолданыстан шығып кетті. Ностратикалық тілдерді екіге бөледі. Шығыc жəне батыс деп , бұлай бөлу себебі шығыс ностратиқалық тілдeрінде түбірінде воклизм сақталады, ал батыс ностратикалық тілдерде бір түбірден тараған сөздердің алмасу жүйесі қалыптасқан. Нoстрaтикaлық тілдерді қазіргі таңда жеке-жеке жан-жан жақты зерттелу үстінде. жүктеу/скачать 1.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|