1 Карипова М. Р


меншік табылады. Ұжымдық меншіктің мысалына кооперативтік меншік және  акционерлік меншік жатады. 1) Кооперативтік меншік



Pdf көрінісі
бет33/159
Дата27.12.2023
өлшемі3.61 Mb.
#488150
түріОқулық
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   159
Экономикалық-теория.-Карипова

меншік табылады. Ұжымдық меншіктің мысалына кооперативтік меншік және 
акционерлік меншік жатады. 1) Кооперативтік меншік деп бірігіп қызмет істеуі үшін сол 
кооператив иелерінің еңбегі мен өндіріс құрал- жабдықтарын біріктіру жолымен 
қалыптасатын ұжымдық меншіктің бір түрін айтады. 2) Акционерлік меншік – бұл 
акцияларды сату нәтижесінде қалыптасатын меншік. 
Мемлекеттік меншік – бұл субъектісі мемлекет болып табылатын меншіктің түрі. 
Меншіктің бұл түрін басқаруды және оған билік етуді мемлекеттік билік органдары жүзеге 
асырады. Мемлекеттік меншіктің басты ерекшелігі болып оның бөліске түспейтіндігі 
ретінде саналуы табылады. 
Мемлекеттің меншіктің дамуы негізінен әміршіл-әкімшіл экономикалық 
жүйеде орын алады. Әдетте, оның үлесі меншік түрлерінің жалпы құрылымында 90%-ға 
дейін жетеді. Мәселен, бұрынғы КСРО-да мемлекеттік меншіктің үлесі 88%-дан асты. 


36 
Алайда, нарықтық экономикасы дамыған елдерде мемлекеттік меншіктің үлесі 5%-дан 
30%-ға дейін ауытқып отырады. 
Экономикада мемлекеттік меншіктің басым болуы нақты өмірде жағымсыз 
жайттарға алып келуі мүмкін: мемлекеттік монополиялардың пайда болуы, мемлекеттік 
өндірушінің тұтынушыға деген үстемдігінің орын алуы, арзан тауарлар түрлерінің жойылып 
кетуі, тауар тапшылығының пайда болуы, сұраныстың қанағаттандырылмауы. Осыдан 
барып мынадай тұжырым жасалады, яғни бұл жерде мемлекеттік меншікті жою емес, оның 
монополиялық үстемдігін жою туралы әңгіме қозғау керек. 

Қазақстандағы мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру бағыттары 
КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасының әміршіл- әкімшіл жүйеден 
нарықтық экономикалық жүйеге көшуі меншік қатынастарын өзгертудің заңды 
қажеттілігін туындатты. Бұл үдеріс мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру арқылы 
жүзеге асырылды. Қазақстанда мемлекеттік меншікті мемлекет иелігінен алу мен 
жекешелендіру үдерісінің басталуы – мемлекеттік меншіктің үлесін азайтуға, оның 
монополиялық үстемдігін жоюға бағытталады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   159




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет