«Ленгір -Баянауыл» автомобиль жолындағы

Топографиялық талдаудың үш түрлі әдісі кең түрде таралған: ЖКО схемасы, сызықтық график және масштабты схема (ситуациялық жоспар).

Елді мекендермен өтетін автомобиль жолдарындағы ЖКО сызықтық график түрінде тұрғызылады. Сызықтық графикті тұрғызу кезінде екі жақты қозғалыс үшін екі жағына да қарама-қарсы бағыттағы көлік ағынын сипаттау үшін белгілер қойылуы мүмкін. Жол-көлік оқиғаларының карталары мен сызықтық графиктері автомобиль жолындағы маңызды көше-жол тораптары үшін уақыт өткеннен кейін апат көздерін аныктауға, сәйкес зерттелетін учаскелерді анықтауға мүмкіндік береді. Әдетте бір орында үш немесе о дан

Анықталған апат көздері осы дипломдық жобалауда жол қозғалысын ұйымдастыру мен қозғалыс қауіпсіздігін арттыру бойынша іс-шараларды жасауды қажет етеді.

Көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің қозғалысын зерттеу және алынған нәижелерді объективті түрде талдау үшін жол жағдайлары туралы жеткілікті түрде толық мәліметтер алу қажет.

Іс-шаралар кешенін жасау мен жобалау кезінде қозғалыс қауіпсіздігін арттыру бойынша талаптарға көп көңіл бөлу қажет. Бұл талаптарға «Жүргізуші - автомобиль - жол - қозғалыс ортасы» жүйесінің қалыпты жұмыс істеуіне қажетті жағдайлар, яғни берілген қозғалыс жылдамдығы кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін жағдайлары, соның ішінде, қиылыстағы көрінудің жеткілікті қашықтығы, барлық реттеу және жүргізушіге ақпарат беру құралдарының танылуы жатады.

Жолдың негізгі геометриялық элементтерінің көлік құралдарын сипаттайтын өлшемдер мен параметрлерге сәйкес келуін, бұл жерлердегі жол қаптамасының жағдайының (тегістігі, ілініс коэффициентінің шамасы) көлік ағынына әсерін анықтау қажет.

Жол жағдайларын зерттеу кезінде қажетті ақпарат екі түрлі әдіспен анықталады: құжаттық және натуралдық. Натуральды зерттеу алдында жобалау-техникалық құжаттарымен танысу қажет, мұндай құжаттарға көше немесе жодың жобасы, жол-пайдалану ұйымдары немесе жол полициясының қатысуымен жобалау мекемелерінің құрастырған техникалық паспорты жатады.

Қозғалыс қауіпсіздігі талаптарына жолдардың сәйкестігін натуральды бақылаулар бойынша көптеген зерттеудің нәтижелерін салыстыру олардың қозғалыс қауіпсіздігіне әсер ететін кемшіліктерін атауған мүмкіндік береді: жол бойында тротуарлардың болмауы;

• 
  жүріс бөлігінің ені тар жолдарда қоғамдық көлік құралдары жолаушылары үшін аялдамаларды «қалталардың» болмауы;
  
• 
  жол қаптамасының жергілікті бүзылуы, жол бетінде кедергілердің биікте немесе төменде болуы.
  

Диплом алдындағы іс-тәжірибе кезінде «Ленгір-Баянауыл» автомобиль жолында нақты зерттеулер жүргіздік, осы зерттеулер нәтижесінде алынған мәліметтерді өңдеп, талдау жүргіземіз.

Ғылыми зерттеулер мен көлік ағынын іс-жүзінде бақыладың көп жылғы тәжірибесі объективті талдаулар мен ұсыныстар жасауға мүмкіндік береді. Көлік ағынын зертеуге арналған әдістер мен құралдардың жетілдірілуі кезінде жол қозғалысын ұйымдастырлуда қолданылатын ережелер мен көрсеткіштер де жетілдірілуде. Зерттеулер кезінде қозғалыс қарқындылығы туралы және типтері бойынша көлік ағынының құрамы қажетті және жиі қолданылатын көрсеткіштер болып табылады.

Берілген автомобиль жолындағы қозғалыс қарқындылығы туралы мәліметтерді 3.1-кестеде келтіреміз

3.1-кесте

Бір тәулік ішіндегі берілген автомобиль жолындағы қозғалыс қарқындылығы туралы мәліметтер

Тәулік сағаттары	Қозғалыс қарқындылығы, авт/сағ ндылығы, авт/сағ
	«Ленгір-Баянауыл» бағыты	«Ленгір-Баянауыл» бағыты
600-700	25	35
700-800	45	70
800-900	60	75
900-1000	60	70
1000-1100	70	70
1100-1200	80	90
1200-1300	85	95
1300-1400	100	90
1400-1500	100	90
1500-1600	95	85
1600-1700	70	80
1700-1800	70	60
1800-1900	65	55
1900-2000	60	50
2000-2100	55	45
2100-2200	50	40
2200-2400	40	35
24600-200	35	25
200-400	20	15
400-600	20	20
БАРЛЫҒЫ:	1090	1010

3.1-кесте нәтижесінде қозғалыс қарқындылығының тәулік ішінде өзгерісін 3.1-суретте келтіреміз.


3.1-сурет. Тэулікішіндегі «Ленгір- баянауыл» автомобиль жолындағы

қозғалыс қарқындылығы өзгерісі

Көлік құралдарының ағыны жолдардың жүктелуіне және қозғалыс тығыздығына әсер етеді, бұл автомобильдердің габариттік өлшемдерінің айырмашылығымен түсіндіріледі. «Ленгір-Баянауылк» автомобиль жолындағы көлік құралдары ағыны құрамы мен олардың пайыздық қатынасы туралы мәліметтерді 3.2-кестеде келтіреміз.

Жол-көлік оқиғасы - көлік құралының жол бойымен қозғалысы кезінде және оның қатысуы процесінде туындайтын, адамдар қаза тапқан немесе жарақат алған, көлік құралдары, ғимараттар, жүктер бүлінген, не өзге де материалдық зиян келтірілген оқиға.

Жол қозғаласының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен ұйымдастыру бойынша атқарылар барлық жұмыстардың ең басты негізі болып жол-көлік оқиғалары туралы мәліметтерді талдау табылады. Қазақстан Республикасында арнай қабылданған «Жол-көлік оқиғаларын есепке алу ережелері» 1996 жылдың 1 қаңтарынан күшіне енгізілген. Барлық жол-көлік оқиғаларын есепке алу және тәркеу жұмыстары осы Ережелер талаптарына сәйкес жүргізіледі. Жол-көлік оқиғаларының барлығы олардың орын алған орнына қарамай есепке алынуы тиіс.

Жол-көлік оқиғаларында қайтыс болған адамдар қатарына жол-көлік оқиғасы орнында немесе содан кейінгі 7 тәулік ішінде қайтыс болғандар жатқызылады. Ал жарақат алғандар қатарына еңбекке жарамсыздықты тудырған немесе ең кемі бір күнге емдеу орындарына жатқызу қажеттігін не, алғашқы медициналық көмек көрсетілгеннен соң, амбуляториялық емдеуді тағайындауды қажет ететін дене жарақатын алғандар жатады.

Барлық жол-көлік оқиғалары мына түрлерге бөлінеді:

1. 
   Көлік құралдарының соқтығысуы;
   
2. 
   Тоқтап тұрған көлік құралын қағып кету;
   
3. 
   Әр түрлі кедергілерді соғу;
   
4. 
   Жаяу жүргіншілерді қағып кету;
   
5. 
   Велосипедшілерді қағып кету;
   
6. 
   Көлік арбаларын қағып кету;
   
7. 
   Жолаушылардың құлауы;
   
8. 
   Оқиғалардың өзге де түрлері.
   

Жол-көлік оқиғалары туралы мәліметтерді толық және жан-жақты талдаудың жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шешімдерді өңдеу үшін, соның ішінде қозғалысты ұйымдастыруды жетілдіру бойынша шешімдердің негізі болп табылады. Маңызды міндеттердің ішінде ЖКО туралы мәліметерді талдау негізінде жол қозғалысын ұйымдастыруды жақсарту міндеттерінен басқа келесі мэселелерді айтуға болады:

• 
  қозғалыс жағдайларын, көлік құралдарының конструкциясын, жүргізушілердің кәсіби дайындығын, сондай-ақ, осы іс-шараларды бағалауды жетілдіру бойынша іс-шаралар кешенін егіздеу; жол-көлік оқиғаларын алдын-ала бағдарлау;
  
• 
  әр турлі бағыттар бойынша қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету қызметі мен апат жағдайын салыстыру үшін ақпараттарды өңдеу әдістемесін жасау;
  
• 
  жол-көлік оқиғаларын жекелей талдау және себептерін зерттеу.
  

1. 
   Сандық талдау - жолдың белгілі бір аумағында апат жағдайын бағалау және қозғалысты ұйымдастыру бойынша өткізілетін іс-шараларға байланысты оның өзгеру тенденцияларын анықтау;
   
2. 
   Сапалық талдау - жол-көлік оқиғаларының пайда болуына әсер ететін себептері мен факторлардың әсерін зерттеу және оларды жою бойынша іс-шаралар жасау.
   
3. 
   Топографиялық талдау - жол-көлік оқиғасы жиі болатын жол учаскелері мен орындарын анықтау.
   

Соңғы 2002-2006 жылдардағы орын алған ЖКО негізгі себептерін 3.3 кестеде келтірдік.

Жол қозғалысын ұйымдастыру кемшіліктеріне байланысты ЖКО пайда болуы да негізгі себептердің біріне жатады. Зерттеулер нәтижесінде анықталған жол қозғалысын ұйымдастырудағы кемшіліктерден болатын ЖКО саны мен пайыздық үлесін 3.3-кестеде келтіреміз.