I – оқу мотивациясының өте жоғары деңгейі;
II – мотивацияның жоғары деңгейі;
III — мотивацияның қалыпты (орташа) деңгейі;
IV – мотивация деңгейінің төмендеуі;
V – оқу мотивациясының төмен деңгейі.
20-кесте 11 сынып оқушылары арасындағы жетекші мотивтерді анықтау
Жауап опциялары
Ұсыныс нөмірлері бойынша ұпай саны
7
сегіз
9
а
б
жылы
Г
г
e
және
h
П
П
Сағат
AT
Сағат
О
Және
-
П
П
О
Сағат
AT
Және
-
-
AT
П
П
Сағат
П
Және
П
Сағат
Мотив түрлерінің таңбалары:
U – тәрбиелік мотив;
С – әлеуметтік мотив;
P – позициялық мотив;
О – бағалау мотиві;
I – ойын мотиві;
В – сыртқы мотив.
Оқу процесінің тиімділігін бағалау және оқу мотивациясының көрсеткіштерін элементтік сапалық талдау алдыңғы әдістерге ұқсастық арқылы жүзеге асырылады.
21-кесте IV, V, VI мотивация көрсеткіштерінің кілті
Оларға сәйкес сандар мен ұпайларды ұсыныңыз
Жауап опциялары
Мотивация көрсеткіштері
а
б
жылы
Г
г
e
он
+5
-5
+5
-5
+5
-5
IV
он бір
-5
+5
-5
+5
-5
+5
12
+5
-5
+5
-5
+5
-5
13
-5
+5
-5
+5
-5
+5
В
он төрт
+5
-5
+5
-5
-5
+5
он бес
-5
+5
-5
+5
-5
+5
16
+5
-5
+5
-5
+5
-5
VI
17
+5
-5
+5
-5
+5
-5
он сегіз
-5
+5
-5
+5
-5
+5
ДИАГНОЗ НӘТИЖЕЛЕРІН ҚОРЫТЫНДЫ ӨҢДЕУ ЖӘНЕ ТҮСІНДІРУ. ТИІМДІЛІКТІ АНЫҚТАУБІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІ
МАҚСАТЫ БОЙЫНША МЕКЕМЕЛЕРМЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚУ МОТИВАЦИЯСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ
Студенттердің іс-әрекетінің мотивациялық компонентін зерттеу білім беру мекемесінің жұмысының сапасы туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді. Бұл студенттің оқу міндеттерін қою және табысты шешу қабілетін анықтайтын мотивациялық компонент. Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтерді талдау оқу мотивациясының сапалық және сандық көрсеткіштерін анықтайды: жалпы мотивацияның дамуының соңғы деңгейі және оның жеке құрамдас бөліктерінің даму деңгейлері (оқытудың жеке мағынасының болуы, қабілет мақсаттар қою;когнитивтік немесе әлеуметтік мотивтердің басым болуы, сыртқы немесе ішкі мотивация, жетістікке жету немесе сәтсіздікке жол бермеу, мінез-құлықтағы тәрбиелік мотивтерді жүзеге асыру немесе олардың болмауы). Алынған нәтижелер анықталған проблемаларды шешу жолдарын көрсетуге мүмкіндік береді,
Бүкіл оқу кезеңінде мектеп оқушыларының оқу мотивациясын диагностикалау нәтижелерін талдау әртүрлі жас кезеңдеріндегі оқу мотивациясының қалыптасуы мен дамуына оқу процесінің әсерін анықтауға мүмкіндік береді. Ол үшін диагностикалық нәтижелерді өңдеу мен талдаудың келесі алгоритмі ұсынылады:
диагностиканың барлық кезеңдерінде өте жоғары академиялық мотивациясы бар оқушылар санының пайыздық көрсеткіштерін бір-бірімен салыстыру
бірінші сыныпты бітіргенде, бастауыш мектептен өткенде, 9-сыныпты бітіргенде, 11-сыныпта);
диагностиканың барлық кезеңдерінде оқу мотивациясының орташа деңгейі бар мектеп оқушылары санының пайыздық көрсеткіштерін салыстыру;
3) диагностиканың барлық кезеңдерінде оқу мотивациясының төмен деңгейі бар балалар санының пайыздық көрсеткіштерін салыстыру.
Көрсеткіштердегі айырмашылықтардың кезеңнен кезеңге қаншалықты маңызды болғанын анықтау үшін Стьюденттің t-тестін қолданған жөн (1; 3).
Сапалық талдау белгілі бір жастағы оқушылар арасында белгілі бір мотивтердің басым болатыны туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Әртүрлі жас санаттары үшін мұндай деректерге ие бола отырып, жас ерекшеліктеріне және оқу үдерісін ұйымдастыруға байланысты мотивтердің сипатының өзгеру тенденциясын қадағалауға болады.
Білім беру ұйымының оқушылардың оқу мотивациясының дамуына әсер ету тұрғысынан алғанда, егер кезеңнен кезеңге жоғары және өте жоғары оқу деңгейі бар оқушылардың пайыздық үлесі айтарлықтай өссе, табысты және тиімді деп танылуы мүмкін. мотивация және оқу мотивациясының деңгейі төмен оқушылар санының айтарлықтай төмендеуі (төмен деңгейден орташа және жоғары деңгейге өтуіне байланысты). Оқу мотивациясының дамуындағы оң динамика осы оқу орнындағы оқу-тәрбие процесінің жоғары тиімділігінің дәлелі болып табылады.
Оқу іс-әрекетінің мотивациялық компонентінің әртүрлі құрамдас бөліктерін дамыту мәселесін шешуге мүдделі білім беру ұйымдарының ұжымдарының мүшелері мен жекелеген мұғалімдерге ұсынылған бастапқы көздермен танысу көмектеседі. Оқу мотивациясын қалыптастыру бойынша жұмыс үшін ұсынылатын әдебиеттерден жеке әдістер мен әдістерді де, бүкіл бағдарламаны алуға болады.
22-кесте