Тәуекелдерді есептеулер ауа бассейнінің ағымдағы ластану жай-күйіне де, перспективаға да орындалады.
Канцерогенді, канцерогенді емес және эпидемиологиялық тәуекелдерді есептеулер нәтижелері 5.27 – 5.29-кестелер түрінде ұсынылады. Бөлімнің мәтіні бойынша орындалған есептеулердің нәтижелерін талдау келтіріледі және ластаушы заттар шығарындыларынан қала (елді мекен) халқының денсаулығы үшін тәуекелді ағымдағы жылға және перспективаға бағалау беріледі.
Халық денсаулығына әсер ету тәуекелін есептеу және орындалған есептеулердің нәтижелерін талдау мынадай әдістемелік нұсқауларды пайдалана отырып орындалады:
-
«Халық денсаулығына қоршаған ортаның химиялық факторларының әсер ету тәуекелін бағалау» [11];
-
«Қоршаған ортаның химиялық факторларының халық денсаулығы үшін тәуекелін бағалау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар» [12].
Бұл бөлімде қаланың (елді мекеннің) демографиялық көрсеткіштерін және халықтың ауру деңгейін статистикалық есептілік деректері бойынша талдау ұсынылады.
6 «Атмосфераны қорғау және қаланың (елдің мекеннің) шекті жол берілетін шығарындылары (ШЖБШ) және оның макеті» жиынтық томының
екінші бөлігінің мазмұнына қойылатын талаптар
ШЖБШ жиынтық томының екінші бөлігі жиынтық томының бірінші томын жақсы түсіну және түсіндіру үшін жасалады және әртүрлі сипаттағы көмекші материалы болады.
Қосымшалар оларды мәтінде сілтемелердің пайда болу тәртібінде орналастыра отырып, жеке бөлік түрінде жиынтық томының жалғасы ретінде ресімделеді.
Әрбір қосымшаны жоғарғы оң жақ бұрышында «қосымшасы» сөзін және оның белгісін көрсете отырып, жаңа парақтан (беттен) бастаған жөн. «қосымшасы» сөзі кіші әріптермен басылады. Белгілері алдына қойылады, олар
Ë, З, Й. О. Ч. Ъ. Ы. Ь әріптерінен басқа әріптер болып табылады.
Қосымшада мазмұнды тақырыбы болуы тиіс.
ШЖБШ томының екінші бөлігін ресімдеу кезінде титул парағында атауының астынан бас әріптермен «ҚОСЫМШАЛАР» сөзі басылады.
ШЖБШ томының екінші бөлігінің екінші бетінде тек осы бөліктің мазмұнын көрсететін «Мазмұны» сөзі болуы тиіс.
5.27-кесте – Қаланың барлық кәсіпорындары шығарындыларының сомасы бойынша жеке өмірлік канцерогенді тәуекелді есептеулер нәтижелері
Ластаушы заттың атауы |
СҚА-дағы
бақылау нүктесі
|
№ 1 бақылау
нүктесі
|
№ 2 бақылау
нүктесі
|
№ 3 бақылау
нүктесі
|
№ 4 бақылау
нүктесі
|
№ 5 бақылау
нүктесі
|
№ 11 бақылау
нүктесі
|
№ 15 бақылау
нүктесі
|
Хром (VI) (Алты валентті хром)
|
4,010-3
|
2,610-3
|
2,210-3
|
1,010-3
|
2,510-4
|
1,210-4
|
1,410-4
|
1,010-4
|
Бенз/а/пирен
|
7,510-4
|
6,010-4
|
5,810-4
|
4,410-4
|
7,510-4
|
9,310-4
|
1,410-3
|
2,010-3
|
Бензол
|
1,210-5
|
9,510-6
|
9,410-6
|
6,610-6
|
1,010-5
|
8,410-5
|
1,610-5
|
1,410-5
|
Қорғасын және оның органикалық емес қосылыстары
|
7,210-5
|
5,810-5
|
5,510-5
|
1,710-5
|
1,210-5
|
6,910-6
|
7,310-6
|
6,110-6
|
Формальдегид
|
2,410-5
|
2,510-5
|
2,610-5
|
3,510-5
|
6,510-5
|
9,410-5
|
1,310-4
|
8,010-4
|
5.28-кесте – Ластаушы заттардың таралуын есептеулер деректерінің негізінде Ақтөбе қаласындағы канцерогенді емес қысқамерзімді ингаляциялық тәуекелді белгілеу нәтижелері
Коды
|
Ластаушы заттың атауы
|
AREL
Қысқамерзімді ингаляциялық әсерлер үшін референтті шоғырлану (мг/м3)
|
СҚА-дағы
бақылау.нүктесі
|
№.1.бақылау
нүктесі
|
№.2.бақылау
нүктесі
|
№.3.бақылау
нүктесі
|
№.4.бақылау
нүктесі
|
№.5.бақылау
нүктесі
|
№.11.бақылау
нүктесі
|
№.15.бақылау
нүктесі
|
0333 Күкіртсутегі
|
1
|
Барлық кәсіпорындар мен автокөліктен шығарындылар сомасы
|
0,1
|
0,0884
|
0,0663
|
0,0612
|
0,0394
|
0,0163
|
0,0179
|
0,0102
|
0,0099
|
2
|
Негізгі өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығарындылар сомасы
|
|
0,0816
|
0,0625
|
0,0591
|
0,0386
|
0,0156
|
0,0105
|
0,0096
|
0,0092
|
3
|
Өнеркәсіптік алаңнан шығарындылар сомасы
|
|
0,0842
|
0,0629
|
0,0607
|
0,0389
|
0,0162
|
0,0112
|
0,0101
|
0,0097
|
5.29-кесте – Ластаушы заттардың таралуын есептеулер деректерінің негізінде Ақтөбе қаласындағы канцерогенді емес созылмалы ингаляциялық тәуекелді белгілеу нәтижелері
Коды
|
Ластаушы заттың атауы
|
RfC
Созылмалы ингаляциялық әсерлер үшін референтті шоғырлану (мг/м3)
|
СҚА-дағы
бақылау.нүктесі
|
№.1.бақылау
нүктесі
|
№.2.бақылау
нүктесі
|
№.3.бақылау
нүктесі
|
№.4.бақылау
нүктесі
|
№.5.бақылау
нүктесі
|
№.11.бақылау
нүктесі
|
№.15.бақылау
нүктесі
|
0333 Күкіртсутегі
|
1
|
Барлық кәсіпорындар мен автокөліктен шығарындылар сомасы
|
0,001
|
5,186
|
5,378
|
5,177
|
4,982
|
7,944
|
5,561
|
10,3
|
10,13
|
2
|
Негізгі өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығарындылар сомасы
|
|
0,549
|
0,409
|
0,348
|
0,234
|
0,0769
|
0,0482
|
0,0438
|
0,0408
|
3
|
Өнеркәсіптік алаңнан шығарындылар сомасы
|
|
3,532
|
3,419
|
3,161
|
2,754
|
1,19
|
0,975
|
0,836
|
0,811
|
пайдаланылған көздер тізімі
-
МемСТ 17.2.3.02-78. Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың зиянды заттардың жол берілген шығарындыларын белгілеу тәртібі. - 01.01.80 бастап енгізілген, - 14-бет.
-
Кәсіпорындар шығарындыларынан атмосфералық ауадағы зиянды заттардың шоғырлануын есептеу әдістемесі. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2008 жылғы 18 сәуірдегі № 100-б бұйрығымен бекітілген.
-
БНҚ 211.2.02.11-2004 Қалалар атмосферасының ластануын есептеулерді жүргізу үшін автокөлік шығарындыларын анықтау әдістемесі. Астана, 2004.
-
Атмосфералық ауаға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2004 жылғы 18 тамыздағы № 629 бұйрығымен бекітілген.
-
Атмосфералық ауаны ластайтын заттар тізбесі және кодтары. Жетінші басылым. Қайта өңделген және толықтырылған. Санкт-Петербург, 2008 ж.
-
БҚ 52.04.186-89 Атмосфераның ластануына бақылау жөніндегі басшылық. Мәскеу, 1989.
-
Қаланың (өңірдің) ауа бассейнінің өнеркәсіп және автокөлік шығарындыларымен ластануын жиынтық есептеулерді пайдалана отырып, атмосфераның ластануына кәсіпорындардың ластаушы заттар шығарындыларының жол берілген үлестерін анықтау жөніндегі ұсынымдар. Атмосфера ҒЗИ, 1999.
-
БҚ 52.04.52-85 Қолайсыз метеорологиялық жағдайлар кезінде шығарындыларды реттеу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Мемгидрометком, 1986 жылғы 1 желтоқсан.
-
БҚ 52.04.306-92 Табиғатты қорғау. Атмосфера. Ауаның ластануына болжау жөніндегі басшылық, 1993.
-
Қоршаған ортаның ластануынан халық денсаулығының жай-күйі үшін тәуекелді бағалау әдістемесі. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің міндетін атқарушының 2008 жылғы 6 маусымдағы № 139-б бұйрығымен бекітілген.
-
Қоршаған ортаның химиялық факторларының халық денсаулығына әсер ету тәуекелін бағалау. Әдістемелік ұсынымдар. Медицина ғылымдары, білім беру, медицинаны дамыту және халықаралық қатынастар департаментінің директоры 2004 жылғы 17 наурызда бекіткен. Алматы, 2004 жыл.
-
Қоршаған ортаның химиялық факторларының халық денсаулығы үшін тәуекелін бағалау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті төрағасының 2007 жылғы 28 желтоқсандағы № 117 бұйрығымен бекітілген.
-
Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі. Астана, 2007 жылғы
9 қаңтар, № 212-III ҚРЗ (2009 жылғы 17 шілдедегі жай-күй бойынша өзгерістермен).
-
Атмосфераға ластаушы заттар шығарындыларын нормалау жөніндегі нұсқаулық. Қазақстан Республикасы Табиғат ресурстары және қоршаған ортаны қорғау министрінің міндетін атқарушының 2000 жылғы 21 желтоқсандағы № 516-б бұйрығымен бекітілген.
-
БНҚ 211.2.02.02-97 Қазақстан Республикасының кәсіпорындары үшін атмосфераға шекті жол берілген шығарындылардың (ШЖБШ) нормативтерінің жобаларын ресімдеу және мазмұны жөніндегі ұсынымдар.. Алматы, 1997.
-
Атмосфералық ауаға зиянды (ластаушы) заттардың шығарындыларын, атмосфералық ауаға зиянды физикалық әсерлерді және олардың көздерін түгендеу ережесі. Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрінің міндетін атқарушының 2005 жылғы 4 тамыздағы № 217-б бұйрығымен бекітілген.
-
БНҚ 211.3.01.06-97. Атмосфераның ластану көздерін бақылау жөніндегі басшылық (ННҚ-90). Алматы, 1997.
-
Қаланың (өңірдің) өнеркәсіптік кәсіпорындары мен автокөлігінің шығарындыларымен атмосфералық ауаның ластануын жиынтық есептеулерді орындау және олардың шығарындыларды нормалау кезінде қолдану жөніндегі әдістемелік құрал. Санкт-Петербург, Атмосфера ҒЗИ, 2000.
-
Қаланың (өңірдің) өнеркәсіптік кәсіпорындары мен автокөлігінің шығарындыларымен атмосфералық ауаның ластануын жиынтық есептеулерді орындау және шығарындыларды нормалау кезінде олардың қолдану жөніндегі әдістемелік құрал. Санкт-Петербург, Атмосфера ҒЗИ, 1999.
-
Н.С.Беренин, М.В.Волкодаев, О.В.Двинянина. Атмосфералық ауаның ластануын жиынтық есептеулер және атмосфералық ауа сапасының мониторингі мен сапасын басқару міндеттерін шешу үшін оларды пайдалану. (Санкт-Петербург қ. мысалында).
-
«Атмосфераны қорғау және қаланың (елдің мекеннің) шекті жол берілетін шығарындылары (ШЖБШ) және оның макеті» жиынтық томын жасау жөніндегі ұсынымдар. КСРО Мемгидрометкомы, Новосибирск, 1986 ж.
А қосымшасы
(ақпараттық)
Есептік реңдік шоғырланулар туралы анықтама нысаны (мысал)
Атмосфераның реңдік ластануын есептеу нәтижелері.
20 ___ жылғы «___»____________ № ___ хатқа
Ластаушы заттардың реңдік шоғырланулары
Қала ______________, _____________ қ.
Реңді сұрататын ұйым: «Объект А» ААҚ
Ол үшін рең сұратылатын кәсіпорын: «Объект А» ААҚ
Реңдік шоғырланулар қаралатын объектінің үлесін ескерусіз ШЖБШу үлестерінде ұсынылған және өзгеше түсіндірілмеулері тиіс.
Қаралатын аймақта ластану деңгейінің қалыптасуына әсер ететін кәсіпорындар (объектілер):
- автокөлік;
- «Б» комбинаты;
- «С» объектісі.
Есептеу оны пайдалана отырып орындалған программалық өнімнің атауы жүйесі
ХХХХХХ қ. аумақтық қоршаған ортаны қорғау органы
Коды
|
Ластаушы заттың атауы
|
Координаталары
|
Жел жылдамдығы, м/с
|
Х
|
Y
|
0 - 2
|
2 - 8
|
С
|
В
|
Ю
|
З
|
0 - 360
|
315 - 45
|
45 - 135
|
135 - 225
|
225 - 315
|
2704
|
Бензин
|
6450
|
- 2050
|
0,07
|
0,05
|
0,02
|
0,03
|
0,06
|
6385
|
- 2310
|
0,11
|
0,07
|
0,05
|
0,07
|
0,09
|
6815
|
- 1835
|
0,07
|
0,04
|
< 0,01
|
0,03
|
0,07
|
6220
|
- 1305
|
0,10
|
0,08
|
0,04
|
0,03
|
0,08
|
2732
|
Керосин
|
6450
|
- 2050
|
0,18
|
0,15
|
0,05
|
0,02
|
0,08
|
6385
|
- 2310
|
0,25
|
0,17
|
0,10
|
0,03
|
0,12
|
6815
|
- 1835
|
0,11
|
0,07
|
< 0,01
|
< 0,01
|
0,09
|
6220
|
- 1305
|
0,12
|
0,10
|
0,03
|
< 0,01
|
0,04
|
5995
|
- 1970
|
0,20
|
0,12
|
0,13
|
0,03
|
0,03
|
|
Б қосымшасы
(ұсынылатын)
әзірлеуші кәсіпорын атауы
№ ХХХХХХ мемлекеттік лицензия
NNNNNNN қаласының
«Атмосфераны қорғау және шекті жол берілген шығарындылар (ШЖБШ)» жиынтық томын әзірлеу
I ТОМ
2009 жылғы 15 ақпандағы № 995 шарт
Әзірлеуші:
Әзірлеуші кәсіпорынның
бас директоры А.Ә. Тегі
Тапсырыс беруші:
«NNNNNNNNNN облысының
Табиғат ресурстары және
табиғат пайдалануды реттеу
департаменті» ММ директоры А.Ә. Тегі
Алматы 2009
В қосымшасы
(ұсынылатын)
Орындаушылар тізімі
Ғылыми жетекші,
Лауазымы, атақтары
|
|
ТАӘ (барлық бөлімдер)
|
|
Жауапты орындаушылар:
Лауазымы, атақтары
|
Қолы, күні
|
ТАӘ (барлық бөлімдер)
|
|
Орындаушылар және консультанттар:
Лауазымы, атақтары
|
Қолы, күні
|
ТАӘ (барлық бөлімдер)
|
Лауазымы, атақтары
|
Қолы, күні
|
ТАӘ (2-бөлім)
|
Лауазымы, атақтары
|
Қолы, күні
|
ТАӘ (1-бөлім)
|
Лауазымы, атақтары
|
Қолы, күні
|
ТАӘ (3-бөлім)
|
Техникалық маман
|
Қолы, күні
|
ТАӘ
|
Г қосымшасы
(анықтамалық)
Атмосфераға ұйымдастырылмаған шығарындылар
Сипаттамасы
Ведомстволық жобаларда ұйымдастырылмаған шығарындылар туралы мәліметтердің және оларды жою жөніндегі іс-шаралардың бар болуы туралы қысқаша анықтама беріледі. Ведомстволық жобалардың деректері бойынша қала кәсіпорындарындағы атмосфераға ұйымдастырылмаған шығарындылардың сипаттамасы Г.1-кестенің нысаны бойынша келтіріледі. Бұл шығарындыларды төмендету перспективалары 5-бөлім бойынша талдауды орындау кезінде ескеріледі.
Г.1-кесте – Қала кәсіпорындарындағы атмосфераға ұйымдастырылмаған шығарындылардың сипаттамасы
Кәсіпорын
|
Ұйымдастырылмаған шығарындылардың жалпы шығарындыдағы жалпы үлесі
|
Ұйымдастырылмаған шығарындылар (тоғандар, тұндырғыштар, жабдықтың бүтін болмауы, дәнекерлеу посттары және т.б.) сипаты
|
Ұйымдастырылмаған шығарындылардағы заттардың атауы
|
Ұйымдастырылмаған шығарындыларды жоспарланған төмендету
(жыл,
төмендету %-ы)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |