1 Қоршаған ортада химиялық процестерді зерттейтін біп қатар ғылыми пәндер кешені қазіргі заманда қалыптасқан. Оларды «Қоршаған орта химиясы» жалпы тақырыбымен біріктіреді. ҚО

1. Химиялық ластану және химиялық ластағыштар.

2. Токсикант ұғымы.

3. Ауыр металдардың басқа токсиканттардан айырмашылығы.

4. Ауыр металдардың биологиялық рөлі.

5. "Ауыр металдар – ШҚО биосферасының басым ластауыштары"постерін дайындау және қорғау.

 

Әдебиеттер:

1. 
   Чибисова Н.В., Долгань Е.К. Экологическая химия: Учебное пособие / Калинингр. ун-т. - Калининград, 1998. - 113 с.
   

1 МБ

а) жанартау атқылауы;

б) мұхиттық аэрозольдер;

в) химия өнеркәсібі кәсіпорындарының шығарындылары;

г) автомобиль көлігінің шығарындылары;

д) көмірмен және мазутпен жұмыс істейтін ЖЭС шығарындылары.

2. Лондонда да, Лос-Анджелесте де түтіннің пайда болуының қажетті шарты:

б) жоғары атмосфералық қысым;

в) тропосферадағы күкірт диоксидінің жоғары концентрациясы;

г) көлік ағынының жоғары тығыздығы;

д) температуралық инверсия.

3. Жер атмосферасындағы қандай қосылыс оның жылу радиациясының ең көп үлесін алады?

б)  СО2;

г)  CClхF4-x;

д)  СН4.

4. Парниктік әсердің негізгі себебі:

б) күннің айналасындағы Жердің айналу орбитасының өзгеруі-

в) инфрақызыл аймақта сіңіретін қосылыстар концентрациясының атмосферада ұлғаюы;

г) жылулық ластануы;

д) жоғарыда аталған жауаптардың бірнешеуі дұрыс болып табылады.

5. Парниктік газдардың антропогендік көздері:

б) галогені бар көмірсутектерді пайдалану;

в) ауыл шаруашылығы;

г) автомобиль көлігі;

д) жоғарыда аталған барлық көздер.

6. Тропосферадағы озон:

б) күшті тотықтырғыш;

в) УК-планетаның "экраны";

г) жоғарыда аталған барлық факторлар дұрыс;

д) жоғарыда аталған екі жауап дұрыс.

7. Қандай антропогендік қызмет" көміртек диоксидінің концентрациясы атмосферада жаһандық арттыру үшін жауапты?

а) автокөлік;

б) теміржол көлігі;

в)  теңіз көлігі;

г) Жылу энергетикасы;

д) тұрмыстық қалдықтарды жағу.

8. Қышқыл жауын-шашынның пайда болуының негізгі себебі болып табылатын газ:

б)  NОх;

в)  S02;

г)  N2;

9.  Тропосферада қандай газдың концентрациясы әр түрлі болады?

б) аргон;

в) оттегі;

г) су буы;

д) гелий.

10. Тропосферадағы озон:

б) антропогендік шығарындылар компоненттерінің фотохимиялық өзгерістері нәтижесінде түзіледі;

в) адамдардың денсаулығы үшін қауіпті;

г) орман өрттері нәтижесінде пайда болады;

д) жоғарыда аталған жауаптардың бірнешеуі дұрыс болып табылады.

11. Су қоймаларын эвтрофикациялау:

б) улы ластағыш заттармен улану нәтижесінде жануарлар мен өсімдіктер популяцияларының тікелей бәсеңдеуіне және өлуіне;

в) кейіннен оттегі концентрациясының төмендеуіне әкелетін көк-жасыл балдырлар биомассасының өсуіне;

г) экожүйенің гомеостазын жақсарту;

д) жоғарыда аталған жауаптардың бірнешеуі дұрыс болып табылады.

12. Химиялық тыңайтқыштар пайдалану кейбір тәуекелі бар, өйткені:

б) тыңайтқыштар жаңбыр суларында нашар ериді;

в) егістіктерден тыңайтқыш шайған кезде су айдындарының эвтрофикациясын туындатуы мүмкін;

г) тыңайтқыштар ағаштар мен орман өсімдіктеріне улы;

д) тыңайтқыш көптеген фермерлер үшін тым қымбат.

13. Кез-келген табиғи жер үсті суларындағы үлесі катиондардың немесе аниондардың жалпы массасының 95% - ынан асатын негізгі иондарға аниондар мен катиондардың келесі топтары жатады (дұрыс жиынтығын таңдаңыз):

б)  Na+, К+, Са2+, Fe3+;

в)  Na+, K+, Са2+, Mg2+;

г)  SO42-, Сl–, НСО3–, СО32–, NO3–;

д)  SO42-, Сl–, НСО3–, СО32–, H2PO4–.

14. Табиғи сулардың сілтілік мәні иондар концентрациясының қосындысымен анықталады:

б) аниондар;

в)  СО2;- и SO^-;

г)  НСО3–, ОН– и удвоенной концентрации СО32–;

д)  НСО3–, ОН– и удвоенной концентрации SO42–.

15. Табиғи судың кермектілігін анықтайтын катиондардың дұрыс жиынтығын таңдаңыз:

б)  Fe2+, Ca2+, Na+;

в)  Са2+, Mg2+;

г)  Na+, K+;

д)  Са2+, Na+.

16. Организм тікелей немесе жанама қарым-қатынаста болатын табиғи денелер мен құбылыстар кешені деп аталады:

         B. фактор;

         C. спектр;

         D. орта. 

17. Жер бетінің кез-келген нүктесінде баламалы энергия көзі бар:

B. күн сәулесі;

C. жел энергиясы;

D. мұнай.

18. Биотикалық факторлар емес:

            B. климаттық факторлар;

            C. бәсекелестікті арттыру;

            D. организмдердің саны мен таралуы.

19. Биоценоз деп аталады:

B. бір түрдің бірге өмір сүретін организмдер тобы;

C. әр түрлі түрлерге жататын бірге өмір сүретін және өзара байланысты организмдердің жиынтығы;

D. осы мекендейтін жердің ландшафты мен топырақ-климаттық жағдайларының кешені.

20. Абиотикалық факторлардың көріністеріне жатқызуға болмайды:

B. одуванчик тұқымдарының таралуы;

C. түйеқұс тұқымдарының таралуы;

D. Тимофеевка тозаңын тасымалдау.

21. Арктикалық тундрадағы өмірді шектейтін негізгі экологиялық фактор:

B. дауылды салқын желмен үйлескен қар жамылғысы;

C. айтарлықтай ылғалдылық және күн сайын дерлік жауын-шашын;

D. рельеф элементтерінің теңіз деңгейінен биіктігі, беткейлердің көлбеуі.

22. Жеке факторларға өздігімен тазару су қоймалары жатады:

B. келіп түсетін ластануларды сұйылту және араластыру;

C. суда балдырлар мен микроскопиялық саңырауқұлақтардың болуы;

D. суды өзен моллюскаларымен сүзу.

24. Қоршаған ортаның физикалық ластануына не жатады:

B. бактериялармен ластану;

C. көмірқышқыл газымен ластануы;

D. ауыр металдармен ластану.

25.  Аталған қоршаған орта факторларының қайсысы антропогендік факторларға жатпайды:

B. адамның тіршілік ету ортасын бұзуы;

C. ауаның ылғалдылығы;

D. Ауыл шаруашылығын дамыту.

26. Адам өмірінің нәтижесінде тұрмыстық қалдықтар болып табылатын көптеген өнімдер пайда болады. Олардан заттардың айналымында ең ұзақ өңделетін біреуін таңдаңыз:

B. қалайы;

C. картон;

D. мақта мата.

27. Биотикалық факторларға мыналар жатады:

B. температура;

C. топырақтың тұздылығы; 

D. тізімде жоқ.

28. Дұрыс шешім таңдаңыз:

B. экологияны қорғау қажет;

C. біздің өңірде экология бұзылған;

D. экология-табиғат пайдаланудың негізі

8 дәріс "Органикалық заттардың экологиясы"