Әл-Фарабидың логикалық ілімі

Шығыстың екінші ұстазы атанған ұлы бабамыз өз заманында адам баласы жасаған ғылымдардың саласаласын зерттеп, логика ілімінің де сырын терең бойлаған.Әл-Фарабидің пікірінше адам парасатты күйінде тумайды, оның бойында парасаиттылыққә бейімдәләктәң нышаны ғана болатындығын, олардың тағдыры баланың өскен әлуметтік ортасы мен алған тәрбиесіне байланысты беп түсінген. Әбу Насыр әл –Фарабидің (850-950) логика саласындағы мұралары оның төл туындысы “Ғылымдарды жіктеу жайындағы сөз ” деген еңбегінде баяндалады. Логика саласының әл-Фараби мұрлары ғылым тарихында ежелгі грек жұртының ғұламасы Логикалық ілімімен өзектес.Логиканың адамнің өмір қабілетінен туындап, алғашқыда сөйлеу, онан соң сөз арқылы ой талқымасымен ақиқатты танып білу құралына айналғаны мәлім. Ертедегі ғұламаалар мен әл-Фараби мұраларында логика (мантик) сөзі сөйлеу, ақыл ойдың мән жайын білліретін “мағына ” және адамның анық сөйлеу әрекеті сияқты үш түрлі бағытта қоллданылған. Адамның ақыл ой қызыметіндегі ойлау жүйесі логика ғылымының, ал дыбысты тіл арқылы сөйлеп, ойын білдіруі граммтыка ғылымының зерттейтін пәні деп саналған.

Аты әлемге әйгілі ұлы ғұлама философ Әбу Насыр әл-Фарабидің ілімінің жалпы мәдениеттің дамуына, әсіресе щығыс мәдениетінінің дамуына тигізген ықпалы айрықша. Ол ғылым шығармаларын өз дәуірінің ғылыми тілі саналған араб тілінде жазды. Қазақ халқының рухани мідениетінде әл-Фараби ерекше орын алады. Ол Қазақстан жеріндегі тұлғалы философиялық жүйені құрған тұнғыш философ ретінде белгілі. Мұнда метафизмканың және онтологияның, логика мен таным теориясының, социология, этика және эстетика ғылымдарын жүйелеудің мәселелері қаралады.