Дауыссыз дыбыстар Дауыссыз дыбыс өкпеден шыққан ауаның ауыз қуысында кедергіге ұшырап шығуынан жасалады. Қазақ тілінде 26 дауыссыз дыбыс бар: б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, у, ф, х, һ, ц, ч, ш, щ. Дауыссыз дыбыстар үн мен салдырдың қатысына қарай ұяң, үнді және қатаң болып үшке бөлінеді.[2]
Ұяң:
б, в, г, ғ, д, ж, з, һ
Үнді:
й, л, м, н, ң, р, у
Қатаң:
к, қ, п, с, т, ф, х, ч, ц, ш, щ
Жоғарыда келтірілген мағлұмат Кеңес Өкіметі билік құрып тұрғанда, 1940 жылы еңгізілген Аманжолов Сәрсеннің әліпбиі негізінде берілген. Бұл әліпбиді, тоталитарлық жүйе қазақ халқын орыстандыру саясатының құралы ретінде пайдаланған. Орыс тілінің дыбыстары қазақ әліпбиіне қосылған. Қазақ тілі туралы жалған мағлұмат ресми құжаттарда, Қазақстан тәуелсіздік алса да, осы уақытқа дейін өзгертілмей келеді.
Қазақ тілінен 5-сыныпқа арналған тест сұрақтары
Түбір сөзді табыңыз
а)көкте
в) сөйлес
с) санас
д) дала
2. Бітеу буынды табыңыз
а) төрт
в) ал
с) ант
д) аға
3.Сұрау есімдігін табыңыз
а) қайда
в) олар
с)мыныу
д) әркім
4. Көптік жалғаулы зат есімді табыңыз
а) дәптер
в) құс
с) сызғыш
д) балалар
5. Сынып жабдықтарын белгілеңіз
а) әке,шеше,ата,әже
в) табиғат,орман,өзен,
с) гүл,өсімдік,шырша
д) тақта карта,парта
6. «Әдемі» сөзінің синонимін анықтаңыз
а) жаман
в) үлкен
с) кеш
д)сұлу
7. Ұяңнан басталып,ұянға аяқталған сөзді табыңыз
а) тоғыз
в) жүз
с) бір
д) сегіз
8. Қатаң дауыссыз дыбыстардан тұратын сөзді анықтаңыз
а) сәлем
в) тіл
с) оқушы
д) арман
9. Жұрнақ арқылы жасалған зат есімді анықтаңыз
а) үй
в) достық
с) арман
д) көл
10. Синонимдерді табыңыз
а) кітап,парақ
в) бет,жүз
с) ғылым,ғалым
д) білім,тәлімгер
11. Қос сөзді табыңыз
а) апар
в) бірлік
с) у - шу
д) қара торы
12. Сапалық сын есімді табыңыз
а малды ауыл
в) сүтті сиыр
с) еріншек бала
д) үлкен үй
13. Реттік сан есімдердің жұрнақтарын табыңыз
а) - ау, - еу
в)- ы, - і
с) – ыншы, - інші, - нші,- ншы
д) - ақ, - ек
14. Антоним сөздерді табыңыз
а) шыдам,төзім
в) сәл,азғантай
с) өкіну, қуану
д) ренжу,рақмет
15. Қазір олай емес,әркім ... жұмыс істейді
а) біреу үшін
в) туысқан үшін
с) өзі үшін
д) сен үшін
16. Тұйық етістікті табыңыз
а) жүр
в) көру
с) сөйле
д) отыр
17. Келер шақта тұрған етстікті табыңыз
а) жатыр
в) жазады
с) істеді
д) барды
18. Қыста ауа райы қандай болады?
а) ыстық
в) салқын
с) суық
д) жылы
19. Айша бибі кесенесі қай облыста?
а) Оңтүстік Қазақстан
в) Жамбыл
с) Қызылорда
д) Батыс Қазақстан
20. Елтаңбадағы жазуды көрсетіңіз
а) Елтанба
в) Қазақстан
с) Мемлекет
д) Тәуелсіз