2.СолтҐстік ж„не ОЎтҐстік Аппалач арасындаЈы ландшафттыЎ айырмашылыјтары.
3.ТабиЈат ресурстары ж„не олардыЎ игерілуі.
Сарамандыј жґмыс
1.Аппалач тауларыныЎ орографиялыј схемасын орындаЎдар.(¦лкен Сов.энциклопедиясын јара,2-том,375 бет)
2.СолтҐстік ж„не ОЎтҐстік АппалачтыЎ климаттыј графигін јґрыЎдар.
3.А.М.РябчиковтыЎ (294 бет) редакциялаЈан “Физическая география зарубежных стран” ојулыЈындаЈы сурет бойынша олардыЎ биіктік белдіктерініЎ схемасын сызыЎдар.
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
Бірінші тапсырманы орындау Ґшін ФГАМ-дан алынЈан “Типы водного режима рек” ж„не “Речной сток” атты дҐниежҐзілік гидрологиялыј карталарды пайдаланыЎдар(58-61 б)‡зендер торыныЎ таралуын, жиілігін, †зен торыныЎ бейнесін, аЎЈарыныЎ морфологиялыј ерекшеліктерін ојып біліЎдер. Ішкі аЈын облыстарын ж„не беткі аЈын жој облыстарды сипаттаЎдар. Орналасуын, арналарыныЎ сумен толу себептері мен уајытын суреттеЎдер. АвстралияныЎ барлыј †зендерініЎ гидрологиялыј ерекшеліктерін талдаЎдар; Муррей-Дарлинг жҐйесіне толыј тојталыЎдар.
Аппалач тауларыныЎ физикалыј-географиялыј айырмашылыЈын сипаттау. СолтҐстік ж„не ОЎтҐстік Аппалач тауларыныЎ арасындаЈы геологиялыј-геоморфологиялыј ж„не ландшафттыј айырмашылыјтарды талдауЈа негізделеді. Картографиялыј ж„не „дебиет к†здерін пайдаланып ґзына бойына геоморфологиялыј зоналарды б†ліп к†рсетіЎдер ж„не жер бедерініЎ “Аппалачтыј” типініЎ пайда болуын тҐсіндіріЎдер. СолтҐстік ж„не ОЎтҐстіктіЎ биіктік белдеуліктерініЎ схемасын талдау арјылы ландшафтыЎ айырмашылыЈын табыЎдар.
…дебиеттер:2,8,13,15,16,18,19,20.
24-нґсја
1-тапсырма.АвстралияныЎ топырај-†сімдік жамылЈысына сипаттама.
¦лгі жоспар.
1.Австралия флорасыныЎ јалыптасу ерекшеліктері.
2.Топырај типтерінiЎ јалыптасуы ж„не орналасуы †зіндік ерекшеліктері.
3.‡сімдік жамылЈысыныЎ таралу ерекшеліктері.
4.Топырај пен †сімдіктіЎ зоналыј типтерініЎ сипаттамасы.
Сарамандыј жґмыс
1) АвстралияныЎ табиЈат зоналарыныЎ; 2) топырајтыЎ басым типтерініЎ;
3) ботаникалыј-географиялыј аудандастырудыЎ карталарын салыЎдар.
2-тапсырма.ШыЈыс Африка таулы јыраттарына физикалыј-географиялыј сипаттама.
¦лгі жоспар
1.Таулы јыраттыЎ географиялыј орны.
2.Африка платформасыныЎ јозЈалмалы б†лігіндегі орнына байланысты экваторЈа жајын таулы јыраттыЎ табиЈатыЎ †зіндік ерекше белгілері.
3.Ішкі региональдыј айырмашылыјтары.Таулы јыраттыЎ климатын дифференциялаудаЈы жер бедерініЎ ролі.
4.Жер бедері мен климаттыј топырај-†сімдік жамылЈыларыныЎ јалыптасуына „сері. Тау массивтерініЎ биіктік белдеуліктерініЎ типі.
5.ТабиЈат ресурстары, оларды пайдалану ж„не јорЈау.
Сарамандыј жґмыс
1.Кескін картаЈа ґлы Африка рифтісініЎ баЈытын к†рсетіЎдер.
(Власова Т.В.,1-б†лім,338 бет)
2.Негізгі ауа райын бајылау станциялары бойынша климаттыј график салыЎдар.
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
1-тапсырманы орындау Ґшін Т.В.Власова ојулыЈындаЈы(2-б†лім,229-231 бет)топырај ж„не †сімдік карталарын талдаЎдар. АвстралияныЎ топырај-†сімдік жамылЈысыныЎ таралуыныЎ жалпы заЎдылыјтарын талдау кезінде табиЈаттыЎ бҐтіндей даму тарихы ж†ніндегі ж„не осы заманЈы топырај пен †сімдіктіЎ геологиялыј јґрылыспен, жер бедерімен, климатпен †зара байланысы ж†ніндегі материалдарды пайдаланыЎдар. †сімдік пен топырајты тереЎ сипаттау кезінде (белдеулер мен зоналар бойынша)материктіЎ оЎтҐстік шыЈысы мен оЎтҐстік батысыныЎ айырмашылыјтары мен олардыЎ себептеріне, топырај-†сімдік жамылЈысыныЎ тігінен таралуына ж„не Ґлкен СуайрыЈы жотасыныЎ топырај ж„не †сімдігініЎ айырмашылыјтарына тојталу јажет.
ШыЈыс Африка таулы јыратыныЎ †зіне т„н айјын белгісі болып, неотектоникалыј кезеЎдегі платформаныЎ јозЈалмалылыЈын туЈызЈан жер бедерініЎ гипсометриялыЈы ж„не шыЈу тегі жаЈынан јарама-јайшылыј. Тґбірлі- жајпарлы, жанартаулыј ж„не јабатты-денудациялыј жер бедерімен сипатталатын морфојґрылымдыј зоналарды б†ліп јараЎдар, талдаЎдар, сол сияјты шеткі ж„не тау аралыј ойпаЎдардаЈы аккумулятивтік жазыјтарды белгілеЎдер. Климаттыј айырмашылыјтарды сипаттай отырып, шыЈыстан батысја јарай, экватордан алыстаЈандаЈы климаттыј †згерісін аныјтаЎдар, ылЈалды ж„не јґрЈај саванналардыЎ, сирек ормандардыЎ ерекшеліктері мен шекарасын к†рсетіп, биіктік белдеулерініЎ типін талдаЎдар.
…дебиеттер:2,4,7,8,9,13,15,19,20.
25-нґсја
1-тапсырма.Канада Кордильері облысына физикалыј-географиялыј сипаттама.
¦лгі жоспар
1.ОблыстардыЎ геологиялыј-геоморфологиялыј ерекшеліктері.
2.ЛандшафттардыЎ негізгі типтері. Биіктік белдеуліктердіЎ типі.
Сарамандыј жґмыс
1.Канада КордильерініЎ орографиялыј схемасын орындаЎдар(Т.В.Власованы јара,2-б†лім,82 бет) ж„не оЈан негізгі морфојґрылымдыј зоналарды салыЎдар(ФГАМ-даЈы геоморфологиялыј карталарды јараЎдар,145 бет).
2.ОблыстардыЎ биіктік белдіктерініЎ схемасын јґрыЎдар.
2-тапсырма.АвстралияныЎ морфојґрылымдыј облыстарыныЎ сипаттамасы.
1.Батыс,Орталыј ж„не ШыЈыс Австралия облыстарыныЎ морфојґрылымдыј сипаттамасын 6-кесте тҐрінде јґрыЎдар.
6-кесте
Морфојґры
лымдыј
облыс
|
Тектоникалыј јґрылым
|
Геологиялыј јґрылысы
|
Морфојґрылым типтері
|
Гипсомет
риялыј б†лшектеу
|
|
|
|
|
|
2.…р облыстыЎ жер бедерініЎ јалыптасу ерекшеліктерін талдаЎдар, тҐсіріЎдер.
Сарамандыј жґмыс
АвстралияныЎ морфојґрылымы типтерініЎ картасын тҐсіріЎдер ж„не одан морфојґрылымдыј облыстардыЎ шекарасын к†рсетіЎдер.
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
Канада Кордильері облыстары-Ларамий(Маккензи ж„не Жартасты таулары кіреді, Ішкі (Фрейзер, Нечако ж„не Стикенген тауларынан тґрады) ж„не жаЈалыј немесе Батыс жотасы ж„не аралды тҐрiндегi таулары бір-бірінен геоморфологиялыј, сондай-ај климаттыј ж„не ландшафтыЎ ерекшеліктерімен †згешеленеді. ОлардыЎ бастыларын м„тінде к†рсетіЎдер, оларды туЈызатын себептерді тҐсіндіріЎдер.
2-тапсырмадаЈы кестені јґрастыру ж„не талдау Ґшін „дебиеттермен, тајырыптыј, тектоникалыј, геологиялыј, геоморфологиялыј ж„не “Морфојґрылымдыј Австралия” карталарын пайдаланыЎдар (М.П.Забродская ојулыЈы,51 бет).
…дебиеттер:8,13,18,19,20.
26-нґсја
1-тапсырма.Африка ж„не Австралия к†лдеріне салыстырмалы сипаттама.
¦лгі жоспар
1.К†лдердіЎ кеЎістіктегі дифференцициалану ерекшеліктері.
2.…рбір материктегі к†лдердіЎ шыЈу тегініЎ маЎызды типтері.
3.Африка ж„не Австралия к†лдеріне кешенді сипаттама.
4.µјсастыјтары мен айырмашылыјтары.
Сарамандыј жґмыс
Африка ж„не Австралия кескін картасына:1) к†лдердіЎ „ртҐрлі шыЈу тегіне (тектоникалыј, реликті, тоЈан)типтерініЎ аттарын жазыЎдар, тґздыларын б†лек к†рсетіЎдер;2) шілде ж„не јаЎтардаЈы изогиетамен изотермаларды к†рсетіЎдер.
2-тапсырма.АфриканыЎ географиялыј зоналылыЈы.
¦лгі жоспар
1.АфриканыЎ географиялыј белдеулерімен зоналары ж„не олардыЎ материктегі бейнесініЎ ерекшеліктері. МатериктіЎ схемадаЈы теориялыј орналасудан ауытјуы. Ауытју себептерін талдау.
2.Географиялыј белдеулеріне кешенді сипаттама:
а) экваторлыј
б) субэкваторлыј
в) тропикалыј
г) субтропикалыј
Сарамандыј жґмыс
7-кестеніЎ Ґлгiсi бойынша географиялыј белдеулердіЎ (секторлар бойынша)зоналыј јґрылымныЎ кестесін јґрыЎдар.
7-кесте
Географиялыј белдеулер
|
Географиялыј
зоналар
|
Экваторлыј
|
Субэкваторлыј
|
Тропика
лыј
|
Субтропи
калыј
|
1.БатыстаЈы мґхит маЎындаЈы сектор зоналары
|
|
|
|
|
2.Континентальды
сектор зоналары
|
|
|
|
|
3.ШыЈыстаЈы мґхит маЎындаЈы сектор зоналары
|
|
|
|
|
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
Екі материк те – Африка ж„не Австралия т†менгі ендіктерде орналасјан табиЈаттыЎ к†птеген јґрамдас б†ліктері жаЈынан бір-бірінен айырмашылыЈы бар. Осы айырмашылыјтарды талдап, оларды бајылау жґмысында тҐсіндіріЎдер.
Материктегі шыЈу тегі „ртҐрлі к†лдердіЎ орналасу облыстарын атаЎдар. Ньяса, Танганьика, Виктория, Эйр, Чад олардыЎ ішіндегі барынша ірілеріне сипаттама беріЎдер. ОлардыЎ пайда болу жолын, гипсометриялыј бейнеленуін, бейнесін, †лшемдерін (ауданын, енін, ґзындыЈын) тереЎдігін, тґздылыј деЎгейін, аЈынныЎ болу-болмауын, дейгейлерініЎ жылдыј ж„не к†пжылдыј ауытјуларын ж„не олардыЎ термальдыј †згерістерімен ж„не жауын-шашын т„ртібімен байланысын к†рсетіЎдер. Бґл мајсатја гидрологиялыј карталарды, ФГАМ-даЈы (58-61 б)ірі к†лдердіЎ бейнесініЎ жоспарын ж„не олардыЎ су режимініЎ графигін пайдаланыЎдар.
Најты ж„не теориялыј шекараларды салыстыру кезінде Африка экваторлыј ж„не субэкваторлыј белдеулердіЎ орналасуына айрыјша назар аударыЎдар.Экваторлыј белдеудіЎ батыстан шыЈысја јарай “ыЈысуын”, солтҐстік ж„не оЎтҐстік жартышардаЈы субэкваторлыј белдеулердіЎ јосылып кетуін, бґл материктіЎ шыЈысында саванна мен сирек орман зоналарыныЎ басым болуын тҐсіндіріЎдер.
Географиялыј белдеулердіЎ сипаттамасын оларды јґрастыратын зоналарды талдау арјылы беріЎдер. Белдеулер ішіндегі зоналардыЎ јалыптасу себептерін тҐсіндіріЎдер. Келесі сґрајтарЈа жауап беріЎдер. Аден шыЈанаЈы ж„не Сомали тҐбектерініЎ жаЈалауындаЈы јуаЎшылыј зоналарыныЎ пайда болуы немен байланысты? Мґхит жанындаЈы ш†лдердіЎ пайда болуын јалай тҐсіндіруге болады? ОЎтҐстік Батыс ж„не ОЎтҐстік ШыЈыс АфриканыЎ субтропикалыј кешендерініЎ табиЈатыныЎ јандай †згешіліктері бар?
…дебиеттер:2,4,7,8,13,15,16,18,19,20.
27-нґсја
1-тапсырма.СолтҐстік АмериканыЎ јоЎыржай белдеуіндегі топырај-†сімдік жамылЈысына сипаттама.
¦лгі жоспар
1.Географиялыј орны ж„не шекаралары.
2.Жер бедері, геологиялыј јґрылысы ж„не климаты.
3.Флора ерекшеліктері.Ботаникалыј-географиялыј аудандастыру.
4.Осы заманЈы †сімдік жамылЈысыныЎ таралу ерекшеліктері ж„не себептері.
5.ТопырајтыЎ кеЎістіктегі таралу заЎдылыјтары ж„не белдеу зоналарындаЈы топырај тҐзілу ерекшеліктері.
6.ЅоЎыржай белдеу зоналарындаЈы †сімдік ж„не топырај сипаттамасы.
7.Топырај-†сімдік жамылЈысыныЎ шаруашылыјта пайдаланылуы ж„не †згеруі.
Сарамандыј жґмыс
Кескін картаЈа СолтҐстік АмерикадаЈы јоЎыржай белдеудіЎ шекарасын тҐсіріЎдер ж„не оныЎ ішінен:флоралыј патшалыј пен облыстардыЎ шекарасын;
топырајтыЎ басым типтерініЎ таралуынан;
3) ‡сімдіктіЎ негізгі типтерініЎ таралуынан к†рсетіЎдер. …р типтегі басым таралЈан †сімдік тҐрлерін жазып алыЎдар.
2-тапсырма.ШыЈыс АвстралияЈа физикалыј –географиялыј сипаттама.
¦лгі жоспар
1.ШыЈыс АвстралияныЎ региондыј ерекшеліктері.
2.ОныЎ †зіндік ерекшеліктерін туЈызатын факторлар.
3.Жер бедерімен климаттыј топырај-†сімдік жамылЈысыныЎ јалыптасуына тигізетін „сері.
4.Ішкі аймајтыј айырмашылыјтар.
Сарамандыј жґмыс
ШыЈыс Австралия климатыныЎ типтеріне арналЈан температура мен жауын-шашынныЎ таралу графигін салыЎдар.
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
1-тапсырманы орындауЈа керекті топырај, †сімдік ж„не СолтҐстік Американы ботаникалыј-географиялыј аудандастырудыЎ карталары Т.В.ВласованыЎ ојулыЈында бар(2-б†лім,31,41,43 бет) Сарамандыј тапсырмалар Ґшін бґл карталар жіктеледі.
Палеологиялыј талдау кезінде јоЎыржай ендіктегі флораныЎ пайда болу орталыЈын ж„не осы заманЈы †сімдік дҐниесініЎ јалыптасуындаЈы Евразиямен байланыстыј ролін ж„не мґз басудыЎ „серін к†рсетіЎдер. Топырај-†сімдік жамылЈысын сипаттау кезінде климаттыј ерекшеліктеріне тоЎталыЎдар, †сімдіктіЎ аналыј типтері мен жауын-шашынныЎ арасындаЈы байланысты тҐсіндіріЎдер. јоЎыржай белдеудіЎ шыЈыс, батыс ж„не ішкі б†ліктеріндегі топырај-†сімдік зоналарыныЎ таралуыныЎ †зіне т„н сипаттарын аныјтаЎдар.
Зоналар белдеудіЎ јай б†лігінде ендік баЈытында, јай б†лігінде меридиандыј баЈытта болатынын к†рсетіЎдер. ШыЈыс АвстралияныЎ физикалыј-географиялыј сипаттамасын аймајтыј табиЈатыныЎ айрыјша белгілерін аныјтаудан бастаЎдар. ШыЈыс АвстралияныЎ †те айјын белгісі ол герциндік ЅатпарлануЈа жататын јатпарлы-жајпарлы орташа биіктіктегі таулар мен ылЈалды тропикалыј ж„не субтропикалыј ормандар басымдыЈы. Одан соЎ мына ерекшеліктерді: аймајтыЎ палеозойлыј јатпарлы облысја жатуын, пассаттыј айналым облысындаЈы бҐкіл жыл бойындаЈы жаЈдайды ж„не т.б јарастырыЎдар. Ішкі аймајтыЎ ерекшеліктерді екі физикалыј-географиялыј облыс бойынша: Квисленд таулары ж„не ЖаЎа ОЎтҐстік Уэльс таулары бойынша аныјтаЎдар.
…дебиеттер:2,6,8,13,15,18,19,20.
28-нґсја
1-тапсырма.СолтҐстік АмериканыЎ жануарлар „лемі.
¦лгі жоспар
1.Зоогеографиялыј жаЈдайы.
2.Жануарлар дҐниесініЎ јалыптасу тарихы ж„не оныЎ ерекшеліктері.
3.Зоналыј экожҐйеніЎ жануарлары (арктикалыј ш†лде, тундрада, аралас ж„не жалпај жапырајты орманда, дала мен ш†лейттерде).
4.Жануарлар дҐниесін јорЈау.
Сарамандыј жґмыс
СолтҐстік АмериканыЎ кескін картасына Голарктика облысыныЎ шаЈын облыстарын ж„не оныЎ ішіндегі табиЈат зоналарыныЎ шекарасын к†рсетіЎдер.
2-тапсырма.ОкеанияЈа физикалыј-географиялыј сипаттама.
¦лгі жоспар
1.Географиялыј орныныЎ ерекшеліктері.
2.АралдардыЎ пайда болу жолына јарай топтары (материктік, жанартаулыј, биогендік) ж„не олардыЎ сипаттамасы.
3.Меланезия, Микронезия ж„не Полинезия табиЈатыныЎ †зіндік ерекшеліктері. ЖаЎа Гвинея ж„не ЖаЎа Зеландия табиЈатыныЎ †зіндік белгілері.
4.Океания табиЈат ресурстарын пайдалану ж„не јорЈау.
Сарамандыј жґмыс
Кескін картаЈа Океания јґрамына кіретін аралдар тобын тҐсіріЎдер ж„не географиялыј белдеулер шекарасын жҐргізіЎдер.
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
СолтҐстік Америка жануарлар дҐниесініЎ сипаттамасын зоогеографиялыј аудандастыру картасы бойынша жасаЎдар (Т.В.Власованы јара,2-б†лім,49 бет).СолтҐстік Америка фаунасыныЎ јалыптасуыныЎ негізгі кезеЎдерін талдау барысында оныЎ басја материктермен тарихи континентальды байланысына ж„не оныЎ јазіргі фаунасыныЎ јґрылуына ыјпалын јарастырыЎдар. К„не Лавразия материгініЎ б†лінуін јашан болЈанын айтыЎдар. Голарктика облысыныЎ СолтҐстік Америка б†лігіндегі тарихи жаЈдайларЈа байланысты топталЈан жануарлар фаунасыныЎ айрыјша ерекшеліктерін атаЎдар. Жануарлар дҐниесініЎ таралуынан, оныЎ тҐрлік ж„не сандыј јґрамынан тек палеогеографиялыј кезеЎдер Јана емес,сонымен бірге јазіргі табиЈат ерекшеліктерін, адам †мірініЎ тигізген ыјпалын к†руге болады.Сондыјтан СолтҐстік Америка жануарлар дҐниесініЎ ішкі кеЎістіктік дифференциясын жануарлардыЎ тіршілік ету орныныЎ айырмашылыЈымен аныјтайтын табиЈат шарттарымен байланысты јарау керек, бґл бір мезгілде „рі экологиялыј орын табу, „рі †мір сҐру факторы болады деген с†з.
ЖануарлардыЎ таралуын сипаттаЈан кезде бір немесе бірнеше зоналыј экожҐйе типініЎ (тундралыј,тайгалыј ж„не басја) фаунаныЎ јґрамымен шектеліп јоймай, жануарлар санын, олардыЎ биомассасын ж„не †німділігін к†рсетіЎдер. Жануарлар мен †сімдіктердіЎ тропикалыј (јоректік)†зара байланысына назар аудара отырып, бґл к†рсеткіштердіЎ †згерісін маусым бойынша јарастырыЎдар. …ртҐрлі зоналыј экожҐйедегі жануарлар дҐниесініЎ †згеруіндегі адамныЎ ролін к†рсетіЎдер(јырып-жою, жерсіндіру т.б).
Екiншi тапсырмада Океанияны јґратын аралдардыЎ негізгі топтарыныЎ табиЈатыныЎ †зіндік ж„не айрыјша жаЈдайларын, олардыЎ пайда болу жолдарын, Тыныј мґхиттыЎ „ртҐрлі ендігіндегі аралдардыЎ орнына байланысты климаттыј айырмашылыјтар ж„не органикалыј „лемніЎ ерекшеліктерін к†рсетіЎдер.
…дебиеттер:2,3,9,10,14,15,18,19,20.
29-нґсја
1-тапсырма.Ніл ж„не Конго †зендеріне салыстырмалы сипаттама.
Жґмысты 8-кесте тҐрінде к†рсетіЎдер.
8-кесте
‡зендер сипаттамасы
|
Ніл
|
Конго
|
1.Географиялыј орны
|
|
|
2.‡зен ж„не оныЎ алабы туралы жалпы м„ліметтер, салалары.
|
|
|
3.АлаптыЎ табиЈат жаЈдайлары:
а) жер бедері;
б) геологиялыј јґрылысы;
в) климаты;
г) топырај-†сімдік жамылЈысы;
д)зоналыј јґрылымы;
|
|
|
4.Гидрологиялыј сипаттама
(су режимі ерекшеліктері ж„не
јоректенуі)
|
|
|
5.‡зендерді тиімді пайдаланудыЎ шаруашылыјтаЈы маЎызы.
|
|
|
6.µјсастыјтары мен айырмашылыјтары.
†зендердіЎ региональдыј ерекшеліктері.
|
|
|
Сарамандыј жґмыс
АфриканыЎ кескін картасына Ніл ж„не Конго †зендерініЎ алаптарын б†ліп к†рсетіЎдер, салаларыныЎ аттарын жазыЎдар.
Осы алаптар шегіндегі табиЈат зоналарын к†рсетіЎдер.
НілдіЎ су режимініЎ саЈаларындаЈы ж„не осы жердегі температура мен жауын-шашынныЎ жылдыј графигін салыЎдар.
Осы гидрологиялыј ж„не метрологиялыј графиктерді салыстырыЎдар ж„не олардыЎ с„йкестіктері ж†нінде јорытынды жасаЎдар. АуытјулардыЎ себебін тҐсіндіріЎдер.
2-тапсырма.СолтҐстік Орталыј ж„не ОЎтҐстік АндыныЎ биіктік белдеу типтерініЎ салыстырмалы сипаттамасы.
¦лгі жоспар
1.СолтҐстік Орталыј ж„не ОЎтҐстік Анд биіктік белдеулерініЎ спектрі ж„не оныЎ ендік зоналыјпен байланысы.
2.ОрманныЎ жоЈарЈы шекарасы мен м„Ўгі јар зонасыныЎ биіктік жаЈынан айырмашылыјтары.
3.СолтҐстік Орталыј ж„не ОЎтҐстік АндтаЈы „рбір биіктік белдеудіЎ биојґрамдар жиынтыЈыныЎ ерекшеліктері.
4.Биіктік белдеулерініЎ ландшафтарын шаруашылыјта пайдалану.
Сарамандыј жґмыс
СолтҐстік Орталыј ж„не ОЎтҐстік Анд биіктік белдеулерініЎ јимасын тґрЈызыЎдар.
ТапсырмаларЈа „дістемелк нґсјаулар
Кестені толтыра отырып (1-тапсырмадаЈы) еЎ маЎызды, негізгілерін б†ліп к†рсету керек. Мысалы, екінші жауапта басты †зенніЎ ґзындыЈын ж„не алабыныЎ ауданын, орта ж„не еЎ тереЎ жерін, иректілік коэффициентін, еЎістігін, жылдамдыЈын, аЎЈар формасын міндетті тҐрде к†рсетіЎдер. Бґл м„ліметтерді салыстыру мҐмкін болуы керек. Сол ж„не оЎ жајтаЈы салаларды атап шыЈыЎдар ж„не сипаттама беріЎЎдер. АлаптыЎ табиЈат ерекшеліктері, гидрологиялыј торы сипатталады, аЎЈарлардыЎ морфологиялыј сипатын ж„не †зендердіЎ гидрологиялыј ерекшеліктерін аныјтайтын факторлар ретінде јарастырылуы керек. Гидрологиялыј сипаттаманы †зенніЎ „р б†лігіне жҐргізіЎдер, жыл бойы судыЎ деЎгейініЎ ж„не шыЈынныЎ ауытјуын, †те к†п ж„не †те аз су шыЈындалу кезеЎдерін ж„не оныЎ себептерін аныјтаЎдар. Бґл Ґшін керекті материал, сол сияјты НілдіЎ саЈалыј б†лігіндегі су режимі муралы м„ліметтер ФГАМ-да бар
(58-61 бет).6-пунктке жауапта †зенніЎ еЎ басты ерекшеліктерін б†ліп к†рсетіЎдер. Мысалы, Ніл материктегі еЎ ґзын †зен, бірај ол жылдыј айынныЎ к†лемі бойынша Африка †зендерініЎ арасында бесінші орында тґр. Неге? Басја да ерекшеліктерін к†рсетіЎдер ж„не тҐсіндіріЎдер. Ніл аЈыны јайта †згерту жайын к†рсетіЎіз.
2-тапсырма.СолтҐстік Анд деп Кариб теЎізі жаЈалауымен 40 оЎтҐстік ендікке дейін созылып жатјан тау жҐйесін айтамыз. Орталыј Анды оЎтҐстік ендіктегі 40 пен 270 аралыЈындаЈы жерді алып жатыр, ал оЎтҐстік (Патагония) Анды 420 оЎтҐстік ендіктен оЎтҐстікке јарай орналасјан.
Биіктік белдеулерініЎ јимасы негізгі жоталарыныЎ биіктігі, к†лденеЎ аЎЈарлары, ішкі †стірттерініЎ ж„не жел жаЈындаЈы беткейлерініЎ к†рсетілген таудыЎ еркін кескіні тҐрінде бейнеленген орографиялыј белдеу негізінде јґрылады. Ѕимада негізгі белдеулердіЎ биіктіктерін, топырај ж„не †сімдіктерін к†рсетіЎдер.
…дебиеттер:4,7,8,11,13,16,19,20.
30-нґсја
1-тапсырма.ОЎтҐстік жартышардаЈы тропикалыј ш†л климатының сипаттамасы.
¦лгі жоспар.
1.Географиялыј орны мен шекарасы.
2.Негізгі климаттыј факторлар ж„не к†рсеткіштер:
а) климатын јґратын факторлар;
б) температура(жылдыј †згерісі ж„не амплитудасы);
в) жауын-шашын (жалпы саны, жылдыј јозЈалыс, јґрЈајшылыј себептері);
г) жауын-шашын мен буланушылыјтыЎ арајатынасы.
3.Климаттыј аймајтыј ерекшеліктері.
Сарамандыј жґмыс
Кескін картаЈа оЎтҐстік жартышардаЈы тропикалыј ш†лдерді к†рсетіЎдер; температура мен жауын-шашынныЎ †згерісініЎ графигін јґрыЎдар.
2-тапсырма.СолтҐстік АмериканыЎ жаЈалыј жазыјтарыныЎ физикалыј-географиялыј сипаттама.
¦лгі жоспар
1.Географиялыј орныныЎ ерекшеліктері.
2.Жер бедерініЎ даму тарихы ж„не басты белгілері.
3. ЖаЈалыј жазыјтарыныЎ климатын дифференциялау.
4.ЛандшафттыЎ таралу заЎдылыјтары.
5.Аймај табиЈатын антропогенді †згертудіЎ ролі.
Сарамандыј жґмыс
1.Кескін картаЈа жаЈалыј жазыјтарыныЎ климат типтерін к†рсетіЎдер.
2.…рбір климат к†рсеткіштерініЎ јозЈалысына арнап график јґрыЎдар.
ТапсырмаларЈа „дістемелік нґсјаулар
1-тапсырманы орындау Ґшін арнаулы „дебиетті ојып, Н.П.Неклюкова
(71-185 бет) ојулыЈы бойынша “Атмосфера ж„не Жер климаты” б†лімін јайталаЎдар ж„не Б.П.Алисов пен Б.В.Полтораус ојулыЈы бойынша тропикалыј климаттыј белдеу сипаттамасын ојып шыЈыЎдар. Материалды ојып білуді мысалдармен ж„не климаттыј графикпен толыјтырыЎдар. Жылу мен ылЈалдыЎ ара јатынасын талдау Ґшін жауын-шашынныЎ буланушылыјја јатынасын(оны аныјтайтын м„ліметтерді Н.П.Неклюкова ојулыЈындаЈы (45 бет) жауын-шашын ж„не буланушылыј картасынан алыЎдар) к†рсететін Г.Н.Высоцкий ж„не Н.Н.Иванов коэффициентін пайдаланыЎдар.
Мґхит маЎындаЈы ш†лдердіЎ климат ерекшеліктеріне міндетті тҐрде тојталыЎдар, орографияныЎ ж„не салјын аЈыстыЎ ролін к†рсетіЎдер. Мґхит маЎындаЈы ш†лмен тропикалыј белдеудегі континентальды ш†лдердіЎ климат айырмашылыјтарын к†рсетіЎдер. Ѕорытындысында АфриканыЎ, АвстралияныЎ ж„не ОЎтҐстік АмериканыЎ тропикалыј ш†лдері климатыныЎ аймајтыј ерекшеліктерін атаЎдар.
ЖаЈалыј жазыјтарын сипаттай отырып, субтропикалыј климат пен жазыјтыјтаЈы жер бедерініЎ †зара байланысын ж„не оныЎ гидрографиясыныЎ јалыптасуына, аЈынЈа, топырај-†сімдік жамылЈысына „серін атап к†рсетіЎдер.
…дебиеттер:1,2,4,7,8,11,13,15,17,19,20.
31-нґсја
1-тапсырма.СолтҐстік АмериканыЎ гидрографиялыј торы.
17-нґсјадаЈы 1-тапсырманыЎ жоспары мен сарамандыј жґмысын јараЎдар; жоспардыЎ 4-б†ліміндегі Миссисипи †зеніне кешенді сипаттама јґрыЎдар.
2-тапсырма.ОЎтҐстік АмериканыЎ географиялыј зоналылыЈы.
Достарыңызбен бөлісу: |