№1 Тәжірибелік жұмыс

- үйінді биіктігі – H = 40 м;

- жота ені – b = 10 м;

- негіз ұзындығы – L = 800 м;

- құламаның орналасуы – 1 : m = 1 : 2.
Шешуі
Үйінді сызбанұсқасы 2 - суретте келтірілген.

Есептеу үшін үйіндіні олар үшін тәуелділіктер бар жеке кескіндерге: “І” призмасына, екі “ІІ” призмасына және төрт ¼ “ІІІ” конусына бөлеміз.

Сурет 1 – Үйінділердің әртүрлі түрлерінің көлденең қимасы

а) бірярусты; б)көпярусты; в) сатыланған.

1 – жота; 2 – құлама; 3 – негізі; 4 – орташаланған құлама; с – құламаның орналасуы; с₁ – орташаланған құламаның орналасуы.

А) Үйіндінің көлемін анықтау
“І” призмасының көлемін мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
V_{пр. 1} = F₁ H₁,
мұндағы F₁ – “І”призманың көлденең қимасының ауданы; H₁ – берілген жағдайда L₁ тең призма биіктігі.
L₁ = L – 2 Hm = 800 - 2×40 ×2 = 640 м;
а = H m + b + Hm = 40 ×2 + 10 + 40 ×2 = 170 м;
F₁ = (а + b) / 2 × Н = (170 + 10) / 2 × 40 = 3600 м².
V_{пр. 1} = 3600 × 640 = 2304000 м³.
“ІІ” призмасының көлемін мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
V_{пр. 2} = F₂ H₂,
мұндағы F₂ – “ІІ” призмасының көлденең қимасының ауданы; H₂ – берілген жағдайда b тең призма биіктігі.
F₂ = с H / 2; с = H m = 40 × 2= 80 м; F₂ = (80 ×40) /2 = 1600 м²;
V_{пр. 2} = 1600 ×10 = 16000 м³.
Төрт ¼ конустың“ІІІ” көлемін мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
V_кон. = 1/3 π R² H = 1/3 × 3.14×80² × 40 = 267947 м³, мұндағы R = с.
Үйіндінің көлемін мына тәуелділік бойынша анықтаймыз
V_үйін. = V_{пр. 1} + 2 V_{пр. 2} + V_кон. = 2304000 + 2 × 16000 + 267947 = 2603947 м³.
Б) Үйіндінің беткі ауданын анықтау
Площадь поверхности отвала отходов рассчитывают с целью определения поверхности пыления, объема земляных работ при рекультивации отвалов, определения поверхностного стока с поверхности отвала и т. д.

Продольный разрез Поперечный разрез