43. Трахеотомия, трахеостомия. Коникотомия. Көрсеткіштері және жүргізілу техникасы. 8 Трахеотомия-асфиксия кезінде кедергіні айналып өтіп, тыныс алу жолдарына сырттан ауа жеткізу мақсатында оның саңылауына арнайы түтікті енгізе отырып, кеңірдекті ашу. трахеостомия немесе трахеостомия - хирургиялық процесс, бұл мойынның алдыңғы бөлігінде, екінші және төртінші трахея сақиналары арасында трахея мен қоршаған орта арасында тікелей тыныс алу жолын кесуге арналған.
Трахеостомияның түрлері
Қалқанша безінің тимусына қатысты трахеяның бөліну деңгейіне сәйкес трахеостомияның жоғарғы, ортаңғы және төменгі түрлері бөлінеді.
Жедел трахеостомия орын алады:
жоспарлы – егер қазіргі уақытта науқастың өміріне қауіп төнбесе және оны орындауға дайындалу үшін уақыт болса;
шұғыл – егер тыныс алу жолдарының қабаттасуына байланысты тыныс алу жеткіліксіздігінің өсу қаупі болса;
өмірлік көрсеткіштерге сәйкес-тыныс алу жолдарының кенеттен қабаттасуы салдарынан адамға тұншығу қаупі төнген кезде дереу.
Трахеяны кесу бағыты бойынша трахеостомия бөлінеді:
бойлық;
көлденең;
U-тәрізді (Бьерк әдісі бойынша).
Жіктелуі
Жоғарғы трахеостомия (трахеяның 2 және 3 жартылай сақиналары бөлінеді)
Орташа трахеостомия (трахеяның 3-4-5 жарты сақинасы бөлінеді)
Төменгі трахеостомия (трахеяның 5 және 6 жартылай сақиналары бөлінеді)
Көптеген хирургтар төменгі трахеостомияны жөн көреді, бұл қайтымсыз асқынуларды азайтады.
Ересек пациенттерге жоғарғы трахеотомия, балаларға – төменгі. Жаңа туған балалардағы жедел трахеостомияның негізгі кезеңдері ересектердегідей бірдей. Орташа трахеостомия өте сирек қолданылады.
Қажетті құралдар
Трахеостомияға арналған құралдар жиынтығы, оның ішінде трахеостомиялық түтіктер (каннулалар) әр клиникада болуы керек:
скальпель;
герондар;
пинцет;
гемостатикалық қысқыштар;
қайшы;
трахеор кеңейткіштер;
ілмектер;
зондтар;
катетер;
шприц немесе аспиратор;
ине ұстағыштар;
хирургиялық инелердің жиынтығы.
Көбінесе сыртқы және ішкі түтіктерден тұратын трахеостомиялық люер каннуласы қолданылады.
Тері арқылы трахеостомия жасау техникасы
Трахеостомияны орындау кезінде науқас артқасымен және шалқайтылған басымен жатқызылады. Операция анестезиямен жасалады-жергілікті немесе жалпы, төтенше жағдайларда ол анестезиясыз жүзеге асырылады.
Трахеостомия техникасы оның түріне байланысты.
Жоғарғы трахеостомия техникасы
4-6 см ұзындықтағы тіндердің кесілуі көмейдің қалқанша шеміршегінен төмен, трахеяның жоғарғы шеміршектері ашылады, трахеяның үшінші (кейде төртінші) шеміршектері қиылысады. Тыныс алу тоқтайды, содан кейін өткір жөтел пайда болады – осыдан кейін трахеор Кеңейткіш енгізіледі, содан кейін трахеостомиялық каннула трахея арқылы жара арқылы енгізіледі (оның қалқаны мойынға жабысып тұруы керек), кеңейткіш алынып тасталады, каннула мойын айналасындағы таспамен бекітіліп, жұмсақ тіндердің жарасы тігіледі.
Техника төменгі трахеостомия
Олар сақина тәрізді шеміршектен стернерумның кесілуіне дейін кесіп тастайды, трахея жұмсақ тіндерден шығарылады, содан кейін оның төртінші және бесінші шеміршектері кесіледі. Қосымша манипуляциялар жоғарғы трахеостомиямен бірдей.
Трахеостомия мен Трахеотомия арасындағы айырмашылық
Трахеостомия-кеңірдек ойығының шеттерін тері тілігінің жиектеріне тігіп, кеңірдек саңылауын ашу, соның нәтижесінде кеңірдек пен көмейдің үстіңгі қабаттарының бітелуі кезінде науқасқа дем алуға мүмкіндік беретін ашық саңылау пайда болады.
Трахеотомия-әр түрлі сипаттағы асфиксия кезінде кедергіні айналып өтіп, сыртқы ауаға тыныс алу жолдарына қол жеткізу мақсатында трахеяны саңылауына арнайы түтік енгізе отырып ашу. Трахеотомия жиі шұғыл түрде жасалады.
Коникотомия
Коникотомия-бұл екі шеміршек арасындағы көмейді бөлуге арналған хирургиялық операция-сақина тәрізді және қалқанша безі (конустық байламның бөлінуі).
Коникотомияға көрсеткіштер
Әр түрлі этиологиялардың стеноздары операцияға дәлел бола алады.
Мұндай Коникотомия тыныс алудың қиындауы кезінде жасалады, егер трахеостомияны жүзеге асыруға уақыт немесе жағдай болмаса. Егер пациент ысқырған шуылмен дем алып, қатты дем алса, сіз коникотомиядан тартынбаңыз – тыныс алуды тоқтату мүмкін.
Коникотомияны ересектер мен балаларға 8 жастан бастап жасауға рұқсат етіледі.
Коникотомия жасауға арналған құралдар жиынтығы
скальпель;
жараны Кеңейткіш (мысалы, Труссо);
трахеотомиялық түтіктер (ересектер үшін-сыртқы диаметрі 6 мм, балалар үшін - 3 мм);
Коникотомия техникасы
1. Пальпация аралығы қалқанша шеміршек маңына.
2. Қалқанша шеміршек сол қолдың саусақтарымен (1 және 2) бекітіледі.
3. Скальпель оң қолдың саусақтарымен ұшынан 2 см алынады.
4. Тері мен конустық байлам оң қолмен көлденең кесу арқылы кесіледі.
5. Кеңірдектің Киль аймағына кеңірдек кеңейткіші енгізіледі.
6. Кесу арқылы трахеотомиялық түтік көмейдің люменіне енгізіліп, Кеңейткіш алынып тасталады.
7. Оттегі қосылады.
8. Түтік бекітілген.
Конустық байламның орналасуы:
1-қалқанша шеміршек;
2-конустық байлам;
3-сақина тәрізді шеміршек