126 ҚазҰУ хабаршысы

126 ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы, № 4(134). 2011
мында одағай сөздер бар ойбай салды, аһ ұрды, 
ай-шай деспей, ай-шайға қарамай сияқты тұрақ-
ты тіркестер ауызекі сөйлеу стилінде, көркем 
әдебиетте жиі қолданылады. Құрамында одағай 
сөздер болғанымен бұл тіркестер түгелімен ода-
ғай сөздерге жатпайды.
Эмоцияның күштілігі қолданыста одағай-
лардың де етістігімен тіркесуі арқылы жасалған 
тілдік бірліктер арқылы да білдіріледі. «Ода-
ғайлар көбіне де етістігімен тіркесе келе, кейбір 
жағдайда сол етістікпен өзара жымдасып, мағы-
налық жағынан өзгеріске ұшырап, одағай кате-
гориясынан ауысып кетеді. Мысалы, Я деген! Уа 
деген! Апырай десе! Ой десе! Бәсе деймін! 
сияқты тіркестерді мағына жағынан бөлшектеу 
қиын» [2, 567]. Мысалы: 
- Апырай, бәсе деймін-ау осы нәрсе мана- 
 
 
 
 
дан бері біздің ойымызға не қып келмеген?!- 
десіп жігіттер қуанысып қалды (Қ. Жұмаділов). 
Қорыта келгенде адамның түрлі эмоция-
ларын білдіруде одағайлар арқылы жасалған 
экспрессивті құрылымдың рөлі зор. 
______________
 
1. Байтұрсынов А. Тіл тағлымы. – Алматы: Ана тілі, 
1992. – 448 б. 
2. Қазақ грамматикасы. – Астана, 2002. – 784 б. 
* * * 
Язык в своей коммуникативной функции используется 
не только для выражения мыслей, но и для выражения 
субъективного отношения говорящего. В данной статье 
рассматривается эмоционально-экспрессивная функция
междометий. 
* * * 
Language in its communicative function is not only used to 
express thoughts , moreover for the expression of the subjective 
attitude of the speaker. This article focuses on the emotional 
and expressive function interjections.