2. ДӘріс тезистері
Ғылыми және әдістемелік зерттеулерді ақпараттандыру
жүктеу/скачать 0.65 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Білім беру ұйымының ұйымдастыру-басқарушылық қызметінде цифрлық технологияларды пайдалану әдістері
| Ғылыми және әдістемелік зерттеулерді ақпараттандыру.
Жалпы орта білім беру жүйесіндегі әрекет түрлерінің ажырамас бір түрі – ереже бойынша оқу мекемелеріндегі оқытушылар мен қызметкерлерге жүктелген ғылыми және әдістемелік зерттеу. Ереже бойынша мұндай зерттеулер оқушыларды оқытудың жаңа әдістері мен құралдарын жасауға, жастармен бірге тәрбиелік жұмысты ұйымдастырудың жаңа жолдарын іздеудге бағытталған. Оқытушылар қазіргі заманғы жетістіктерге педагогикалық үдерісті өздерінің танымдарын жүйелі түрде кеңейткенде, жекелеген айғақтарды жүйеге келтіргенде, өз мамандығының әлеуметтік әдебиетімен танысқанда, ғылыми – зерттеу және ғылыми – әдістемелік жұмысқа белсенді түрде ат салысқанда ғана барынша жақындата алады. Зерттеу жұмысын қажетті деңгейде жүргізбейтін қазіргі заманғы оқытушы ғылыммен және ғылыми- негізделген тәжірбиелік әрекетпен айналысуға мүмкіндігі бар мамандарды дайындай алмайтыны жалпыға мәлім. Оқытушылардың ақпараттық ғылыми – зерттеу әрекеттері жайлы айттатын болсақ, олар жасаған жүйелі баяндамалар, референттар мен есептер, олардың ғылыми және әдістемелік әрекетінің нәтижелерін бақылау мен жүйелеумен тоқтап қалмау керек. Осындай жобалардың орындалуы барысында ғылыми жетістіктердің белсенді бекітілуі үдерісі жүргізіледі, ғылыми әдебиеттер мен анықтамалық құралдарды оқу кезінде алынған білім жүйеленеді, оқушылардың оқуы мен тәрбиеленуіне бағытталған кәсіби бағытын түзету қажеттілігіне қорытынды жасалады. Оқу орындарының ғылыми – зерттеу әрекеті ортасын құрастырудың аталған аспекттерді ақпараттық және қатынастық технология құралдарының жалпы орта білімі беру құрылымына енгізілу толық бағытын туғызады. Сонымен қатар, ғылыми және әдістемелік зерттеуді ақпараттандыру ерекшелігі ғылыми – зерттеудің ақпараттық жасалуды автоматтандаруда іске асырылған мектептегі оқу әрекетін ақпараттандаруда қолданылатын әдістер мен жолдардағы ақпараттық ресурстарды жасауға және пайдалануға рұқсат бермейді. Ақпараттандыру қөзқарасында анықталған оқытушылардың ғылыми – зерттеу және ғылыми – әдістемелік әрекеттерінің негізгі құрауштарын қарастырайық. Ғылыми және педагогикалық зерттеудің жүргізілуі оқытушыларды қолжазбалық, баспалық және электрондық материалдарды жинау, оларды жұмыс істету, сыни бағалау аннотациясын құрастыру, зерттеу мен әдістемелік проблемаларға қытысты ағымды әдебиетті бақылау, ғылым саласында отандық және шетелдік жаңалықтардың ашылуын қадағалауды құрастыруда маңызды рөл атқаруы тиіс. Бұдан бөлек оқытушылар зерттеу проблемасына қатысты бар білім көздеріне сілтемелер жасалған түрлі библиографикалық баспаларды қолданулары керек. Ереже бойынша мұндай жұмыстың нәтижесінде өзінің ғылыми еңбектері басылады, әдістемелік жұмыстары және оқушыларға арналған оқу материалдары жарияланады, диссертациялар қорғалады. Осыған байланысты қолданылатын ақпараттақ- қатынастық технологиялардың құралдары ғылыми және әдістемелік көзқарасты анықталған әлемдік ақпараттық ресурстарға жол ашып қана қоймай, кітап қорын реттеу, жасау, өткізілетін зерттеу жұмыстарының маңыздылығы жағынан ақпараттық бөліктерді сақтау мен есептеуді көрсетуі қажет. Сонымен қатар мұндай ақпараттық ресурстар мен жүйелер ғылыми және әдістемелік зерттеудің аралық және қорытынды бақылауларынан тұратын барлық іс – қағаздарды тізімделмеген түрде сақтау мүмкіндігіне ие болулары керек. Ғылыми және әдістемелік зерттеулердің көбісі ақпаратты жасау мен көрсетудің арнайы құралдарын қолданбаса іске асуы мүмкін емес. Бірінші кезекте мұндай құралдар қатарына көптеген эксперементальды зертеулерді жүргізуге мүмкіндік беретін және шығармашылық гипотезаларды анықтауға мүмкіндік беретін жойылатын және ұқсатылатын модельдеудің компьютерлік жүйелерін жатқызуға болады. Жалпы орта білім беру аясында ғылыми және әдістемелік зерттеулерді өткізу аумағында әрқашан жаңаланып отыратын кең көлемді ақпараттар бекітілген маңызды проблема тұр. Ол адамда соңғы уақытта пайда болады және онымен оқытушылар мен оқушылардың танысуына әкеліп соғады. Ақпаратты тарату мен алмасудың жаңа құралдарының пайда болуының арқасында. Мысалы, интернет жүйесі, ақпараттар күн сайын арта түсуде. Сонымен қатар ақпараттық сапасы мен мазмұны жалпы орта білім беру жүйесіндегі зерттеу және әдістемелік әрекетке әсер ететін негізгі фактор болып табылады. Телекоммуникациялық құралдар мен жүйелер оқытушылардың технологиялар және ғылыми және әдістемелік зерттеулер аясында жойылған қашықтан қарым - қатынасын ұйымдастыру кезінде пайдалы болуы мүмкін. Электрондық пошта, ғылыми теле және бейнеконференциялар, жаңалық тасплары, хабарламалар тақтасы оқытушылардың ғылыми - әдістемелік зерттеу әрекеттерінің ажырамас құралдары болуы тиіс. Бірақ сәйкес ақпарттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану ғылыми және әдістемелік ақпаратты қабылдау жолында көптеген маңызды кедергілер кездесуі мүмкін: ғылыми - әдістемелік жұмыстар мен жарияланымдарда қиын математикалық аппарат кездесуі мүмкін ; жұмыстарда қолданылатын терминологиялар жалған мағыналы болуы мүмкін; ғылыми жұмыс пен жариялынымдардың мазмұны көп жағдайда оның тақырыбында ашыла бермейді; ақпараттық көзде берілген ұғымдар қарама - қайшы анықтамаға ие болуы мүмкін. Ақпараттық және қатынастық технологиялар құралдарының ғылыми - әдістемелік, әдістемелік және педагогикалық әрекеттерде қолданылу үлесінің көбеюі оқытушылардың тәжірбиеде қолданатын жүйелеу қағидасын құрастыруға мүмкіндік береді: түсіндіру құралының сөз жүзінде бөлшектенуіне; себеп - салдар, функционалдық, құрылымдық және генетикалық зыңдылықтар арқылы пән мәнінің барынша ашылуына; түсіндірілген қарым - қатынастың оны пішіндеу, оқшаулау және абстракциялау жолымен жеңілдетілуі; бұрынғы білім мен әрекет мүмкіндіктерінің айырмашылығы мен сәйкестігін, сонымен қатар оларға өту мүмкіндігін орнатумен; өзгертілген және сақталатын параметрлердің бөлінуі, олардың арасындағы байланыстың орнатылуы; түсіндірілген байланысты қадағалауды қамтамасыз ету. Жалпы орта білім беру жүйесінде қызметкерлердің ғылыми - зерттеу және ғылыми - әдістемелік әрекеттерін ақпараттандыру аясында ақпараттық - қатынастық технологиялар құралдарын қолдану мыналарға мүмкіндік береді: оқытушыларадың ғылыми жұмысы тақырыбы бойынша электрондық жарияланымдар мен электрондық мерзімді басылымдар жүйесін дамыту; жалпы орта білім жүйесінің мекемесіне лайықты ғылыми мектептердің интернет - серверін жасау; ғылыми жетістіктердің виртуалды көрмелерін жасау, білімнің басқа салалары бойынша семинарлар мен конференциялар өткізу; жалпы білім беру жүйесінінің және басқа ғылым мекемелерінің ғылыми кітапханасының желілік катологтарын жасау мен жүргізу, кітапханалар қорына желілік қолжетілімділік ұйымдастыру; интенет ресурстары мен желісі аясында аудио және бейне конференцияларды тарату құралдарын қолданумен ғылыми және әдістемелік телекоммуникациялық конференциялар ұйымдастыру; ғылыми және әдістемелік зерттеулердің барлық қатысушалыр өзара және басқа оқу мекемелері мен ұйымдардың серіктестерін жедел ғылыми қарым - қатынас құралдарымен қамтамасыз ету; зерттеу жұмысын іске асыруға мүмкіндік беретін құрал -саймандары бар ғылыми және әдістемелік зерттеу жұмыстарының қатысушыларына қажетті телекомуникциялық зертханалар жасау. Қазіргі заманғы оқытушы оқушыларды ақпараттық - қатынастық технологиялардың жаңа құралдарымен тек ақпаратты меңгеру, жасау жіне талдау оқытушының ғылыми және әдістемелік әрекетінің ажырамас бөлігі болғанда ғана үйрете алатынын түсіну маңызды. 1№12 дәрісБілім беру ұйымының ұйымдастыру-басқарушылық қызметінде цифрлық технологияларды пайдалану әдістері Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарының дамуы мен білімнің әр саласына кең ауқымды енгізілуі жалпы орта білім беру жүйесінде оқу орындарын басқаруды автоматтандырудың компьютерлік кешендерін кең ауқымды енгізілуге негіз жасайды. Қазіргі уақытта жалпы орта білім беру жүйесінде оқу орындарын басқаруды автоматтандыру үдерісін іске асыруға арналған бірнеше бағдарламалық жүйелер мәлім. Мұндай жүйелердің көптеген бөлігі оқу орындарын басқарумен байланысты, көлденең (бір мекемеден басқаға) және тік (қала және аудан деңгейіндегі оқу басқарма органдарына арналған ақпарат) мәліметтермен айырбас жасауға мүмкіндік бермейтін өзіндік берілгендер құрылымына ие қызметтің шектелген бөлігін қолдайды. Сонымен қатар жалпы орта білім беру жүйесінің оқу орындарының қызметін ұйымдастыру мен жобалау кезінде ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану көптеген артықшылықтарға жетуге мүмкіндік береді, оның қатарында: орындалған әрекет нәтижелерінің жедел есебімен басқару мүмкіндігі; көптеген тиімді басқару шешімдерінің қабылдануы; оқытушылар мен оқушылар әрекеті бағасында обьективтіліктің жоғарылауы; оқушылардың танымдық әрекетін тиімді басқару; білім нәтижелілігінің жоғарылауына бағытталған қисынды және өлшемді шараларды қабылдау мүмкіндігі ; оқу мекемесінің ұйымдық ақпаратына жедел адресті қолжетілімділік; материалдық және адами ресурстардың үнемділігі; бос уақыттың босатылуы; ескі жұмыс көлемінің қысқартылуы. Соңғы уақытқа дейін түрлі технологиялық үдерістермен басқарудың автоматтандырылған жүйелерін қолданудың үлкен практикалық тәжірбиесі жиналған. Қазіргі уақытта оқу үдерісін басқару жүйесі оқу орындарында да пайда бола бастады. Басында жалпы орта білім беру жүйесіндегі ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдары мен басқарудың автоматтандырылған жүйесі оқушылар құрамы бойынша берілгендер қоры, кадрлар, оқу жоспары мен басқа да ақпараттар сияқты жасалған. Орта білім мекемелерін басқаруда жұмыс жасайтын ақпараттаық-қатынастық технологиялар құралдары мынадай ішкі жүйелерден құрылуы керек: ақпараттық қамтамасыз ету техникалық қамтамасыз ету математикалық және бағдарламалық қамтамасыз ету әдістемелік қамтамасыз ету ұйымдық қамтамасыз ету Бұндай ішкі жүйелердің бар болуы оқу орындары (мектеп), оқудың аумақтық бөлімдері және басқармалары деңгейіндегі мамандардың өзара байланысқан автоматтандырылған жұмыс орындарының жиынтығын құрастыруға мүмкіндік береді. Оқу орындарының ұйымдастыру-басқару әрекетін ақпараттандыру үдерісінде бірнеше негізгі құрылымдылық құрауыштардан тұратын <<басқару мінезі>> ақпараты маңызды рөл атқаруы тиіс. Олардың құрамына кіретіндер: мектеп әрекетінің материалдық және әлеуметтік параметрлерін көрсететін хабарлар оқу, әлеуметтік, мәдени және басқа мектеп әрекетен қадағалайтыннормалар, нормативтер, қызықтырушылықтар жайлы мәліметтер оқу орыны әрекетінің барлық аясын анықтайтын ақпараттық материалдар мен іс - қағаздар, оның іщінде заң шығарушы, басқа да заңдар нормативтік актлер және шартты міндеттемелер, жоғарғы органдардың жобасы, бақылау актілерінің мәліметтері және т.б, сапалық және сандық құрылым, кадрлық потенциалды сипаттайтын педагогикалық ұжымның дайындық және біліктілігінің өсу деңгейі туралы мәліметтер оқу жоспары мен сабақты үлестіру туралы мәліметтер мектеп өміріндегі оқиғалар жайлы ақпарат (сабақ кестесі, түрлі мерекелік шаралар) оқушылар үлгерімі жайлы мәліметтер оқу мекемесінің сыртқы байланыстары жайлы мәліметтер оқу мекемесінің оқу- әдістемелік, техникалық және қаржылық қамтамасыз ету жайлы мәліметтер оқу мекемелерінің ғыдыми - әдістемелік әдістемелік және инновациялық әрекеті туралы мәліметтер Білімді ақпараттандыру жүйесі аясында мемлекеттік ауқымда өткізілетін жұмыстар оқу мекемесінің ұйымдастыру - басқару әрекетін ақпараттандыруда қолданылатын ақпараттық - қатынастық технологиялар құралдарының нешізгі түрлерін топтауға мүмкіндік береді. Бұндай құралдардың құрамына кіретіндер: "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту" - балалардың мектепке дейінгі ұйымдастырудың дамуы туралы мәліметтер жүйесі "Мектептегі білім" - мектеп және мектеп - интернаттар, мектептен тыс ұйымдар, балалар үйі, жетім балаларға арналған мектеп - интернаттардағы күндізгі жалпы білім туралы мәліметтер жүйесі; "Кәсіби білім беру" - инженер - педагогтық қызметкерлердің құрылымы санатындағы оқу мекемесінің бастапқы мамандандырылған білімінің оқу - материалдық және жұмыс нәтижесінің қоры; "Кадрлармен қамтамасыз ету" - педагогикалық кадрлардың сапалық құрамы, педагогикалық кадрлардың жоғарғы және мамандандырылған білімінің бар болуының талдануы туралы мәліметтер қоры; "Іс - қағаздардың орындалуын бақылау" - жоғарғы органдардың іс- қағаздарын талдау жүйесі, төменгі органдардың және басқа ұйымдар іс - қағаздарын талдау, іс- қағаздарды орындауыд бақылауды автоматтандыру; "Лицензиялау және аттестациялау" - орта білім мекемелерін лицензиялау мониторингі және педагогикалық кадырлардың аттестациялануы; "Есеп берушілік" - жалпы орта білім беру жүйесі, жоғарғы органдардағы жалдық есептің негізгі көрсеткіштерінің құрылымына арналған автоматтандыру жүйесі; "Қаржылар" - оқу мекемесінің қаржы - иелік әрекеті туралы ақпарат; "Ақпараттандыру" - оқу орындарын компьютерлік техникамен қамтамасыз ету турплы ақпарат; "Оқулықтармен қамтамасыз ету" - оқулықтармен қымтамасыз еут туралы ақпарат. Басқарудың автоматтандырылған жүйесін жасау мен қолдану аясындағы жалпы орта білімді ақпараттандырудың қазіргі жағдайы бөлек мектептердегі оқу үдерісін басқарумен бөлек жергілікті автоматтандырылған жұмыс орындарымен сипатталады. Оқу мекемелерімен басқарылатын ақпараттық - қатынастық технологиялар құралдары келесі мәліметтерді сандық және сапалық жағынан жасау керек: оқу үдерісі туралы мәліметтермен қоса оқушылар құрамының тізімдік құрылымы : өткізілетін пән бойынша әрбір оқушының оқу нәтижесі тралы мәліметтер (қорытынды және ағымдық белгілер, келесі сатыға өту туралы), оқу сапасының диагностикасы бойынша мәліметтер (білім, білік, дағдының) тесттік бақылауы; оқу үдерісінің негізгіипараметрі ретінде қарастыруғы болатын мәліметтер: оқу үдерісінің ұйымдастырылуы (пәннің өткізілу сағаты, ерекшелігі, сыныптардың саны және т.б), оқытушылардың кадрлық құрамы мен бағалануы, оқу үдерісінің материалдық, дидактикалық және әдістемелік қамтамасыз етілуі және т.б. Жалпы орта білім беру мекемесінің ұйымдастыру - басқару әрекетінде ақпараттық- қатынастық технологиялардың құралдарын қолдану көптеген артықшылықтардың пайда болына әкеліп соғады, атап айтқанда: жүктеу/скачать 0.65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|