Туынды зат есім
қымыз
құлын
қасиеттерін
мәрттік
батасын
140. Қымызмұрындық
«Қымызмұрындық «дәстүр» - бие байлап, алғашқы қымыз ішу тойы.» Құлын байлап, бие сауылып, оның сүті қорланып ашытылған соң екі-үш күн бойы жиналған қымызға ақсақалдар мен көрші-көлемдер «қымызмұрындыққа» шақырылады. Ақсақалдар үй иесіне рақмет айтып, батасын береді. Халықтың бұс дәстүрі де қонақжалылық, мәрттік тәрізді, ұлттың ерекше қасиеттерін арттыра түседі.
Зат есімнен болған қосарлама қос сөз
қонақжайлылық
қымызмұрындық
ақсақалдар
екі-үш
көрші-көлемдер
141. Сүйінбай мен Тезек төре
... Осы кезде «Ассалаумағалейкүл, алдияр» деп, Сүйінбай хар ордасына кіріп келеді. Жұмсақ құс төсектің үстінде төңкеріліп жатқан Тезек төре екі ұрысын тастай бріп, Сүйінбайға былай дейді:
Мен едім Абылайдың хан Тезегі,
Жылқының ұстатпайды сұр көжегі.
Ордаға құл мен құтан басып кірген,
Құдайдың бұл да болса бір кезегі.
Сүйінбай:
Ассалаумағалейкүм, Тезек төре,
Елден жылқы қоймаған кезеп Төре.
Телі мен тентекті тыяд десе,
Өзің ұрлық қыласың, әттегене!
Хан Тезек төремін деп дүрілдейсің,
Қожаны ақ сәлделі пірім дейсің.
Үйіңе Жылкелді мен Бапау келсе,
Болғандай әжін қабыл күлімдейсің...
«Ордаға құл мен құтан басып кірген» деген тармақтағы асты сызылған сөз
эвфемизм
дисфемизм
сарказм
сатира
архаизм
142. Сүйінбай мен Тезек төре
... Осы кезде «Ассалаумағалейкүл, алдияр» деп, Сүйінбай хар ордасына кіріп келеді. Жұмсақ құс төсектің үстінде төңкеріліп жатқан Тезек төре екі ұрысын тастай бріп, Сүйінбайға былай дейді:
Мен едім Абылайдың хан Тезегі,
Жылқының ұстатпайды сұр көжегі.
Ордаға құл мен құтан басып кірген,
Құдайдың бұл да болса бір кезегі.
Сүйінбай:
Ассалаумағалейкүм, Тезек төре,
Елден жылқы қоймаған кезеп Төре.
Телі мен тентекті тыяд десе,
Өзің ұрлық қыласың, әттегене!
Хан Тезек төремін деп дүрілдейсің,
Қожаны ақ сәлделі пірім дейсің.
Үйіңе Жылкелді мен Бапау келсе,
Болғандай әжін қабыл күлімдейсің...
Достарыңызбен бөлісу: |
