Әдебиеттер:
1.Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. А, 1941.
2.Балақаев М., Емле сөздігі. Бастауыш, жеті жылдық, орта мектептерге арналған. А., 1948.
3.Сыздықова Р., Қазақ орфографиясы мен пунктуациясы жайынан анықтағыш. А., 1959.
4. Сыздықова Р., Емле және тыныс белгілері. А., 1996.
5.Жәркешова Г., Біріккен сөздер мен сөз тіркестерінің орфографиялық сөздігі. А., 1960.
№5. Жазу және жазба тіл.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Жазу және жазба тіл.
2.Жазудың шығуы және оның даму кезеңдері.
Методикалық нұсқау: Жазу және жазба тіл. Жазудың шығуы және оның даму кезеңдері.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№6. Алфавит.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Алфавит.
2.Қазақстанда қолданыста болған әліпбилер.
Методикалық нұсқау: Алфавит. Қазақстанда қолданыста болған әліпбилер.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№7. Сөзді дұрыс айту нормалары.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1.Сөзді дұрыс айту (дыбыстау) нормалары.
(дыбыс ырғағы,
дыбыс күші,
дыбыстың созылыңқылығы,
дыбыс әуені).
2.Фраза, сөйлеудің темпі, тембр, такт, мелодика.
Методикалық нұсқау: Орфография — тіл мәдениетінің аса маңызды мәселесінің бірі. Сөздердің айтылу заңдылығы. Нормадан ауытқулар. Сөзді дұрыс айту (дыбыстау) нормалары(дыбыс ырғағы, дыбыс күші, дыбыстың созылыңқылығы, дыбыс әуені). Фраза, сөйлеудің темпі, тембр, такт, мелодика. Орфография ережелері туралы.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№8. Бірыңғай мүшелер мен. Жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Бірыңғай мүшелер мен 2.Жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері.
Методикалық нұсқау: Бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері. Тыныс белгілерін қоюға келгенде, бірыңғай мүшелерді үш топқа бөліп қаралу. Жалғаулықсыз келген дара бірыңғай мүшелердің тыныс белгілері. Жалғаулықсыз келген күрделі (жайылмалы) бірыңғай мүшелердің тыныс белгілері. Жайылма бірыңғай мүшелердің тыныс белгілері
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№9. Айқындауыш мүшелердің тыныс белгілері.
Оңашаланған айқындауыш мүшелер.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Айқындауыш мүшелердің тыныс белгілері.
2.Оңашаланған айқындауыш мүшелер. Картотека жасау.
Методикалық нұсқау: Оңашаланған айкьшдауыш мүшелердің тыныс белгілері. Жайылма оңашаланған айқындауыш мүшелердің тыныс белгілері
Оңашаланған айқындауыш мүше болатындар.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№10. Бастауыш пен баяндауыш арасына қойылатын сызықша.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Бастауыш пен баяндауыш арасына қойылатын сызықша.
2.Мысалдар теру. Картотека жасау.
Методикалық нұсқау: Сызықша. Сыңар сызықша — анализдік-синтездік белгі. Сызықшаның қойылатын орындары. Бастауыш пен баяндауыш арасына қойылатын сызықша.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№11. Қысқарған сөздердің жазылуы.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Қысқарған сөздердің жазылуы.
2.Біріккен сөздерді қолдана отырып, әңгіме құрастыру.
3.Мәтіндермен жұмыс.
Методикалық нұсқау: Қысқарған сөздердің жазылуы. Жеке сөздердің басқы әріпттерінен құралып қысқарған сөздер. Алғашқы сөздің басқы буынынан, соңғы сөздердің бас әріптерінен қысқарып құралған сөздер. Адамның аты-жөні бас әріппен белгіленгенде. Буындардан жеке буын мен тұтас сөз араласып кысқарған сөздер. Әріптерден қысқарған сөздер.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№12. Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Аралық, тану, сымақ сөздері арқылы біріккен сөздерді орфографиялық сөздіктен теріп жазу.
2.Диктант.
Методикалық нұсқау:
Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. Қазақ тілінің орфографиялық сөздігінің құрылысы.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№13. Орыс тілінен енген сөздердің орфографиясы.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Орыс тілінен енген сөздердің орфографиясы.
2.Бірінші сыңары орыс тілден енген сөздермен жасалған біріккен сөздерден әңгіме құрау.
3.Мәтіндермен жұмыс.
Методикалық нұсқау: Шет тілден сөз ауысу процесі. Шет тілінен енген сөздердің орфографиясы. Орыс тілінен енген сөздердің орфографиясы. Қазіргі қазақ тілінің түрлі стильдік тармақтарына таралған орыс тілі элементтері. Бір тілден екінші тілге ауысып, сол тілдің әдеби сөздік кұрамына толық енген сөздердің (заимствования) лингвистикалық статусы критерийлері.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№14. Араб- парсы тілдерінен енген сөздердің орфографиясы.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
1.Араб- парсы тілдерінен енген сөздердің орфографиясы.
2.Мәтіндермен жұмыс. Диктант.
Методикалық нұсқау: Араб-парсы тілдерінен енген сөздерге байланысты түсіндірме сөздіктер және ғылыми еңбектер. Қазақ тілінің сөздік құрамындағы араб-парсы элементтері. Қазақ тілінің сөздік құрамындағы араб-парсы сөздерінің жазылуы.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
№15. Қайталау.
Мақсаты: Тәжірибелік сабақтар арқылы студенттерге тіл фактілерін нақты танытып, олардың сөйлеу мәдениетін, жазу сауатын жетілдіру.
Тапсырмалар мен сұрақтар.
Өтілген материалдар бойынша сұрақтар қою арқылы білімдерін тексеру. Бақылау жұмысы /диктант алу/.
Методикалық нұсқау: Барлық өтілген материалдар бойынша тест сұрақтары, диктант жазғызу.
Әдебиеттер:
1.Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
2.Сыздықова Р., Емле мен тыныс белгілері. А., 1996.
3.Уәлиев Н., Алдашева А., Қазақ орфографиясындағы киындықтар. А., 1988
4.Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
5.Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
5 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3-Кесте Пәннің оқу-әдістемелік картасы
Тақырып
|
Көрнекі құралдар, ОТҚ, плакаттар, стендтер
|
Өз бетімен дайындалу сұрақтары
|
Бақылау түрі
|
Дәріс сабағы
|
Семинар сабағы
|
1
|
2
|
4
|
5
|
6
|
1Модуль. Пәннің теориялық-әдістанымдық негізі.
1-тақырып. Қазақ орфографиясының принциптері жөнінде. Қазақ орфографиясының негізгі морфологиялық, фонематикалық, және фонетикалық принциптері
|
1-тақырып. Қазақ орфографиясының принциптері жөнінде. Қазақ орфографиясының негізгі морфологиялық, фонематикалық, және фонетикалық принциптері
|
Дәріс тезисі, сызба нұсқа слайдтар
|
Ғылыми еңбектерге шолу жасау
|
Баяндама жасау
|
2-тақырып. Орфография ережелері.
Фонема, дыбыс және әріп.
|
2-тақырып. Орфография ережелері.
Фонема, дыбыс және әріп.
|
Дәріс тезисі, кесте слайд түрінде
|
Ғылыми еңбектерге шолу жасау
|
Конспект жасау
|
3-тақырып. Дауыссыз дыбыстардың орфографиясы.
Диктант. Талдау жұмыстары
|
3-тақырып. Дауыссыз дыбыстардың орфографиясы.
Диктант. Талдау жұмыстары
|
Дәріс тезисі, слайд
|
Ғылыми еңбектерге шолу жасау
|
Талдау жасау
|
4-тақырып. Дауысты дыбыстардың орфографиясы.
Диктант. Талдау жұмыстары.
|
4-тақырып. Дауысты дыбыстардың орфографиясы.
Диктант. Талдау жұмыстары.
|
Дәріс тезисі кесте слайд түрінде
|
Ғылыми еңбектерге шолу жасау
|
Конспект жасау
|
5-тақырып. Дыбыс құбылыстарының орфографиядағы көріністері.
Диктант. Талдау жұмыстары.
|
5-тақырып. Дыбыс құбылыстарының орфографиядағы көріністері.
Диктант. Талдау жұмыстары.
|
Дәріс тезисі таблица слайд түрінде
|
Қазақ тілі бағдарламаларына сипаттама беру
|
Конспект жасау
|
6- тақырып. Қазақ тілі орфографиялық сөздіктердің түзілу принциптері мен жетілдіру бағыттары.
|
6-тақырып. Орфографиялық сөздіктің құрылысы. Орфографиялық сөздікті пайдалана отырып ауызша және жазбаша жаттығу жұмыстарын орындату.
|
Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде
|
Сабақ үлгілерін жасау.
|
Талдау
|
2 Модуль. Түбір мен қосымшалардың жазылуы.
7-тақырып. Бөлек жазылатын сөздер. Бірге жазылатын сөздер. Біріккен сөздер. Күрделі сөздер емлесі.
Талдау жұмыстары.
|
7-тақырып. Дыбыстар тіркесі. Қайталама дыбыстар. Дыбыстық үнем.
|
Дәріс тезисі, мысалдарды ноутбуктан көрсету
|
Сөздіктермен жұмыс
|
Талдаулар жүргізу
|
8-тақырып. Дефис арқылы жазылатын сөздер және тасымал. Қысқарған сөздердің жазылуы. Қос сөздер. Саяси - әлеуметтік терминдер.
Талдау жұмыстары.
|
8-тақырып. Сингорманизм. Ассимиляция. Диссимиляция.
|
Дәріс тезисі, кесте-слайд
|
Жаттығулар жұмысы
|
Талдаулар жүргізу
|
9-тақырып. Буын. Интонация.
Талдау жұмыстары.
|
9-тақырып. Транскрипция мен транслитерация
|
Дәріс тезисі, сызбалар слайд түрінде
|
Жаттығулар жұмысы
|
Талдаулар жүргізу
|
10-тақырып. Лексикологияға байланысты орфографиялық ережелер.
Мәтіндермен жұмыс.
|
10-тақырып. Буын. Буын жігі. Тасымал. Дыбыс жылысуы.
|
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
|
Жаттығу жұмыстары
|
Жазбаша
|
11-тақырып. Морфологияға байланысты орфографиялық ережелер. Мысал теру.
|
11тақырып.Сөздерді бірге, бөлек таңбалаудың ұғымдық және тілдік дискреттілікке қатысы.
|
Дәріс тезисі
|
Жаттығу жұмыстары
|
реферат
|
3. Модуль. Тыныс белгілері және олардың қолданылу ережелері.
12-тақырып. Тыныс белгілері / нүкте, сұрау белгісі, үтір, леп белгісі, көп нүкте, нүктелі үтір, сызықша, тырнақша, жақша, қос нүкте/ Кейбір тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы. Мәтіндермен жұмыс.
|
12-тақырып. Тыныс белгілерінің қолданылуы. Тыныс белгілерінің қосымша қызметі.
|
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
|
Жаттығу жұмыстары
|
Грамматикалық талдау
|
13-тақырып. Сөзді дұрыс айту (дыбыстау) нормалары және олардың қолданылу жайы. Орфоэпиялық ережелер немесе сөз сазын келтіру қағидалары және оларды игеруде ескерілетін жайттар.
Мәтіндермен жұмыс.
|
13-тақырып. Тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы. Тыныс белгілеріне жаттпайтын шартты белгілер.
|
Дәріс тезисі сызбалар слайд түрінде
|
Жаттығу жұмыстары
|
Мысалдар теру
|
14- тақырып. Шет тілінен енген сөздердің орфографиясы. Орыс тілінен енген сөздердің орфографиясы. Араб- парсы тілдерінен енген сөздердің орфографиясы.
|
14-тақырып. Қазақ графикасын ауыстыру мәселесі: ұсыныстар, жоба
|
Дәріс тезисі, кестені слайд негізінде
|
Жаттығу жұмыстары
|
Талдаулар жүргізу
|
15- тақырып. Қазақ емлесіндегі дәстүрлі және фонетикалық принциптердің арақатысы.
|
15-тақырып. Өтілген материалдар бойынша сұрақтар қою арқылы білімдерін тексеру. Бақылау жұмысы /диктант алу/.
|
Дәріс тезисі, тұлғаларды слайд түрінде көрсету
|
Жаттығу жұмыстары
|
Бақылау жұмысыжазбаша
|
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4-Кесте Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
4-Кесте
Оқулықтардың, оқу құралдарының атауы
|
Саны
|
Студенттердің саны
|
Қамтамасыз ету пайызы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
|
15
|
15
|
100%
|
Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
|
15
|
15
|
100%
|
Сыздықова Р. Қазақ орфографиясы мен пунктуациясы жайында анықтағыш. – Алматы, 1960.
|
15
|
15
|
100%
|
Сыздықова Р. Емле және тыныс белгілері. –А., 1996.
|
15
|
15
|
100%
|
Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
|
15
|
15
|
100%
|
Мұсабекова Ф. Қазіргі қазақ тіліндегі жай сөйлем пунктуациясының негіздері. – Алматы, 1959.
|
15
|
15
|
100%
|
Дүйсебаева М. Қазақ тілінің қысқаша орфоэпиялық сөздігі. – Алматы, 1981.
|
15
|
15
|
100%
|
Неталиева Қ. Қазақ тілінің орфоэпиялық сөздігі. – А., 1977.
|
15
|
15
|
100%
|
Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. – Алматы, 1978.
|
15
|
15
|
100%
|
Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. – Алматы, 1988.
|
15
|
15
|
100%
|
Дүйсебаева М. Қазақ тілінің қысқаша орфоэпиялық сөздігі. – Алматы, 1981.
|
15
|
|
100%
|
-
ӘДЕБИЕТТЕР
-
Негізгі әдебиеттер
-
Байтұрсынов А. Тіл құрал, ІІІ тіл танытқыш құрал – тіл тағылымы. – А., 1992.
-
Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы. – Алматы, 2000.
7.1.3 Сыздықова Р. Қазақ орфографиясы мен пунктуациясы жайында анықтағыш. – Алматы, 1960.
-
Сыздықова Р. Емле және тыныс белгілері. –А., 1996.
-
Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. – А., 1966.
-
Мұсабекова Ф. Қазіргі қазақ тіліндегі жай сөйлем пунктуациясының негіздері. – Алматы, 1959.
-
Қосымша әдебиеттер
7.2.1 Дүйсебаева М. Қазақ тілінің қысқаша орфоэпиялық сөздігі. – Алматы, 1981.
-
Неталиева Қ. Қазақ тілінің орфоэпиялық сөздігі. – А., 1977.
-
Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. – Алматы, 1978.
-
Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі. – Алматы, 1988.
-
Ишмұхамедов Ә. Қызықты грамматика. – Алматы, 1995.
-
Қазақ тілінен диктанттар жинағы. – Алматы, 1998
-
Қазақ грамматикасы. – Астана, 2002.
-
Күдеринова. Қ. Қазақ жазуының теориялық негіздері.
-
Рүстемов. Л.З. Қазіргі қазақ тіліндегі араб-парсы кірме сөздері. Алматы: Ғылым,1982.
-
Уәлиұлы. Н. Бұқаралық коммуникация және сөз мәдениеті// Қазақ тілі орфоэпия анықтағышы. Алматы: Арыс, 2004.
Достарыңызбен бөлісу: |
