6-сынып Тас дәуірі


Қыпшақ  ХІ-ХІІІ ғасырдың басы



Pdf көрінісі
бет87/542
Дата27.01.2022
өлшемі1.65 Mb.
#454884
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   542
ЖҰБАНЫШЕВ2021

Қыпшақ 
ХІ-ХІІІ ғасырдың басы 
ХІ ғ. қыпшақ хандығының қолына толығымен көшкен қағанат жері:Қимақ 


 
ХІ ғ. басында қимақ қағанатынан кейін,Қазақстанның негізгі аймағында билікке келді : Қыпшақтар 
Моңғолдар шапқыншылығы қарсаныңда Қазақстанның көптеген аумағында иелік еткен хандық: Қыпшақ 
Дешті Қыпшақ аумағының қамтыған жерлері: шығысында Алтайдан батсысында Днестерге дейін 
ХІ ғасырдан бастап Қазақстанның қай аймағы қыпшақтардың иелігінде болған жоқ:Жетісу 
Қыпшақтардың этникалық құрамы қалыптаса бастады: УІІ-УІІІ ғасыр 
Қыпшақтардың этникалық құрамы неше бөліктен тұрды: 2 
Қыпшақтардың батыс бірлестігінің құрамындағы тайпалар саны;11 
Қыпшақтардың этникалық құрамы 11 тайпадан тұратын бөлігі: Батысы 
Қыпшақтардың батыс бірлестігіне кіретін тайпалары: Дурут,тоқсоба,иетиоба 
Қыпшақтар құрамындағы дурут тайпасының аты:Төрт тайпа дегенді білдіреді 
Қыпшақ құрамындағы иетиоба тайпасының аты:жеті тайпа дегенді білдіреді 
Қыпшақтар құрамындағы тоқсоба тайпасының аты: тоғыз дегенді білдіреді 
Қыпшақтар жаз айларында көшіп-қонып жүрген өзен аңғарлары: Жайық,Қобда, Ойыл 
Қыпшақтардың шығыс бірлестігіндегі тайпалар саны:16 тайпа 
Қыпшақтардың этникалық құрамы 16 тайпадан тұратын бөлігі: Шығысы 
Аталуы қасқырға табынуды көрсететін қыпшақ тайпасы:Елбөрі 
Қыпшақ тайпаларының ішіндегі ең беделдісі:Бөрілер 
Қыпшақтардың билеуші лауазымы: Хан 
Қыпшақ тілінде құлдарды атады :Яланкуг 
Қыпшақтарда құлдықтың болғандығын және оларды ялангук деп атағанын айтқан: М. Қашқари 
Қыпшақ хандығының ақсүйек шонжарларының аталуы: тархандар,басқақтар,бектер 
ХІ ғасырда қыпшақтар аталған тайпалардың көптеген аумақтарын иеленді:Оғыздар мен қимақтардың 
ХІ ғасырда оғыздарды Сырдария, Арал бойынан ығыстырған мемлекет: Қыпшақтар 
ХІІ ғасырдан бастап Қаңлы,Қарлұқ,Жікіл тайпалары құрамына кірген мемлекет:Қыпшақ 
Қыпшақтардың әскери басқару жүйесі бөлінді: Оң қанат және Сол қанат 
Қыпшақтардың астанасы болған қалалар: Сарайшық, Сығанақ 
Қыпшақтардың оң қанатының ордасы: Сарайшық 
Қыпшақтардың оң қанатындағы орталығы орналасқан өзен: Жайық 
Қыпшақтардың сол қанатының ордасы: Сығанақ 
Қыпшақтардың сол қанатындағы орталығы орналасқан өзен: Сырдария 
Орта ғасырда орыс жеріне қоныстанған, «половшылар» аталған тайпа: Қыпшақ 
Ресей  жеріне барып орналасқан қыпшақтарды орыс деректерінде атады: Половшылар 
Орта ғасырда Дунай бойына барып қоныстанған, «командар» аталған тайпа: Қыпшақ 
Еуропада қыпшақтардың атауы(-лары): Кундар Командар 
Еуропа жеріне барып қоныстанған қыпшақтарды атауы: «Командар» 
Қыпшақтар барып қоныстанған өзен бойы: Дунай 
ХІІғ. 
Бастап 
қыпшақтар 
Арал 
маңына 
билік 
жүргізген 
кезде 
оның 
құрамына 
кірген 
тайпалар:Қаңлы,қарлұқ,жікілдер 
Қыпшақтардың егіншілікпен айналысқанын хабарлағандар Әл-Омари, Петахья 
Қыпшақтардың арба үстіне тігілген үйлерін сипаттаған саяхатшылар: В.Рубрук'>Карпини, Рубрук 
Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен деген кімнің сөзі Плано Карпини 
Қыпшақтардың «айран» деп аталатын сусыны туралы жазған ғұлама: В.Рубрук 
Шөлдеп келе жатқанда қыпшақтар сиыр сүтінен жасалған қысқыл сусын бергенін, оны айран деп атайтындарын 
жазған: В.Рубрук 
Қыпшақтардың сиыр малын өсіргендегі туралы айтқан саяхатшы: Ибн Баттута 
 «Кодекс куманикус» қай тілдегі шығарма: Қыпшақ 
ХІІІ  ғасырда  қыпшақтардың  сүттен  қалай  май  алатынын,құртты,қымызды  қалай  жасайтындарын  таңдана 
жазғандар: Еуропа саяхатшылары 
«Қыпшақтарда тамақтарының негізгі түрі тарыдан жасалады» деп айтты: 14 ғасыр әл-Омари 
«Қыпшақтарда тары мен күрішті көп өсіреді» деп жазған еврей саяхатшысы: Петахья 
Қыпшақтардың тары мен күріш,арпа өсіргендігі туралы жазған саяхатшылар: әл-Омари,Петахья 
Қыпшақтар жайлы дерек қалдырғандар қатарына жатпайды: Ж. Баласағұн 
Қыпшақтардың сыртқы саудасында жоғары бағаланды: Жылқы 
Қыпшақтардың күшейуінен қауыптеніп,өзіне тәуелді етуге ұмтылған мемлекет: Хорезм 
Хорезммен  жақындасуына  байланысты  қыпшақтар  арасында  ислам  діні  кең  тарай  бастаған  уақыт:  ХІІ 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   542




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет