ет ст ктер нен басқа мағынада деп айтуға келмейд

АТАП АЙТҚАНДА, НЕГІЗГІ ЕТІСТІК КӨСЕМШЕ (-А, -Е, -Й, -ЫП,
АТАП АЙТҚАНДА, НЕГІЗГІ ЕТІСТІК КӨСЕМШЕ (-А, -Е, -Й, -ЫП,
-ІП, -П, -ҒАЛЫ, -ГЕЛІ, -ҚАЛЫ, -КЕЛІ,) ЕСІМШЕ (-ҒАН, -ГЕН,
-ІП, -П, -ҒАЛЫ, -ГЕЛІ, -ҚАЛЫ, -КЕЛІ,) ЕСІМШЕ (-ҒАН, -ГЕН,
-ҚАН, -КЕН, -АТЫН, -ЕТІН, -ЙТЫН, -ЙТІН, -АР, -ЕР, -Р, -С, -МАҚ,
-ҚАН, -КЕН, -АТЫН, -ЕТІН, -ЙТЫН, -ЙТІН, -АР, -ЕР, -Р, -С, -МАҚ,
-МЕК, -БАҚ, -БЕК, -ПАҚ, -ПЕК), ШАРТТЫ РАЙ (-СА, -СЕ)
-МЕК, -БАҚ, -БЕК, -ПАҚ, -ПЕК), ШАРТТЫ РАЙ (-СА, -СЕ)
ТҰЛҒАЛАРЫНА КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТЕР ЖӘНЕ НЕГІЗГІ ЕТІСТІК
ТҰЛҒАЛАРЫНА КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТЕР ЖӘНЕ НЕГІЗГІ ЕТІСТІК
ТҮБІРГЕ -ҒЫ, -ГІ, -ҚЫ, -КІ ҚОСЫМШАЛАРЫНЫҢ
ТҮБІРГЕ -ҒЫ, -ГІ, -ҚЫ, -КІ ҚОСЫМШАЛАРЫНЫҢ
ТӘУЕЛДЕНГЕН ТҰЛҒАСЫНА КЕЛ КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТІҢ
ТӘУЕЛДЕНГЕН ТҰЛҒАСЫНА КЕЛ КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТІҢ
ТІРКЕЛІСІНЕН ЖАСАЛЫП, БІР ҒАНА ЕТІСТІКТІҢ ОРНЫНА
ТІРКЕЛІСІНЕН ЖАСАЛЫП, БІР ҒАНА ЕТІСТІКТІҢ ОРНЫНА
ЖҰМСАЛАТЫН (КӨМЕКШІ ЕТІСТІК ГРАММАТИКАЛЫҚ ҚАНА
ЖҰМСАЛАТЫН (КӨМЕКШІ ЕТІСТІК ГРАММАТИКАЛЫҚ ҚАНА
МӘН ҮСТЕП, БЕЛГІЛІ БІР КАТЕГОРИЯНЫҢ КӨРСЕТКІШІ
МӘН ҮСТЕП, БЕЛГІЛІ БІР КАТЕГОРИЯНЫҢ КӨРСЕТКІШІ
БОЛУ ЯҒНИ ГРАММАТИКАЛЫҚ ТҰЛҒА – ҚОСЫМША
БОЛУ ЯҒНИ ГРАММАТИКАЛЫҚ ТҰЛҒА – ҚОСЫМША
МӘНІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН) ЕТІСТІКТІҢ ТҮРІ КҮРДЕЛІ
МӘНІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН) ЕТІСТІКТІҢ ТҮРІ КҮРДЕЛІ
ЕТІСТІК БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.
ЕТІСТІК БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ.

ЯҒНИ ЕКІ Я ОДАН ДА КӨП СӨЗДЕН (ТҮБІРДЕН) ҚҰРАЛҒАН
ЕТІСТІКТЕРДІҢ БӘРІ БІРДЕЙ КҮРДЕЛІ ЕТІСТІК БОЛА БЕРМЕЙДІ.
МЫСАЛЫ, ТАҢ ҚАЛДЫ, ҚАУЛЫ ҚЫЛДЫ, ӘҢГІМЕ ЕТТІ, ЗАР
ҚАҚТЫ, САЙ КЕЛДІ, ӘН САЛДЫ, ЖӘРДЕМ ЕТТІ, ҚАБЫЛ АЛДЫ,
АЙҒАЙ САЛДЫ, БЕТ ҚОЙДЫ, ЖАҚСЫ КӨРДІ, ЕҢБЕК СІҢІРДІ
ТӘРІЗДІ ЕСІМ СӨЗ БЕН КӨМЕКШІ ЕТІСТІК НЕМЕСЕ ТАРС ЕТТІ, ЗЫР
ҚАҚТЫ, МЫҢҚ ЕТПЕУ, ТАҚ-ТҰҚ ЕТТІ, ШАҚ ЕТТІ
ТӘРІЗДІ ЕЛІКТЕУІШ СӨЗ БЕН КӨМЕКШІ ЕТІСТІК ТІРКЕСІНЕН
ЖАСАЛҒАН ДА КҮРДЕЛІ (ТІРКЕСТІ) ТҮБІР ЕТІСТІКТЕР БАР.

ТОПТАҒЫ ЕТІСТІКТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ СОЛ –
БҰНДАҒЫ КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТЕР, ЕҢ АЛДЫМЕН,
ЕТІСТІКПЕН ЕМЕС ЕСІМ (ЕЛІКТЕУІШ) СӨЗБЕН
ТІРКЕСЕДІ, ЕКІНШІДЕН, ОҒАН ТЕК
ГРАММАТИКАЛЫҚ МӘН-МАҒЫНА ҮСТЕП
ҚОЙМАЙДЫ, СӨЗЖАСАМ ҚЫЗМЕТІН АТҚАРАДЫ,
ЕСІМ (ЕЛІКТЕУІШ) СӨЗДЕРДІ ЕТІСТІККЕ
АЙНАЛДЫРАДЫ, СӨЙТІП, СӨЗЖАСАМ
ҚОСЫМШАЛАРЫНЫҢ МІНДЕТІН АТҚАРАДЫ,
ГРАММАТИКАЛЫҚ МӘН ШЕҢБЕРІНЕН ШЫҒЫП
ҚАЛАДЫ:
ТАҢ ҚАЛДЫ -ТАҢ-ДАН-ДЫ, ӘҢГІМЕ ЕТТІ
-ӘҢГІМЕ- ЛЕ-ДІ, ЗАР ҚАҚТЫ -ЗАР-ЛА-ДЫ, ӘН
САЛДЫ -ӘН-ДЕТ- ТІ, ЖӘРДЕМ ЕТТІ -ЖӘРДЕМ-
ДЕС-ТІ, ҚАБЫЛ АЛДЫ -ҚАБЫЛ-ДА-ДЫ, АЙҒАЙ
САЛДЫ -АЙҒАЙ-ЛА-ДЫ, БЕТ ҚОЙДЫ -БЕТ-ТЕ-
ДІ, ЕҢБЕК СІҢІРДІ (ЕТТІ) - ЕҢБЕК- ТЕН-ДІ, ТАРС
ЕТТІ, -ТАРСЫЛ-ДА-ДЫ, МЫҢҚ ЕТПЕДІ,
МЫҢҚЫЛ-ДА-МАДЫ Т.Б. БЕЛГІЛІ ДӘРЕЖЕДЕГІ
ПАРАЛЛЕЛЬДЕРДІ САЛЫСТЫРУҒА БОЛАДЫ.

КҮРДЕЛІ ЕТІСТІК ЕТІСТІКТІҢ БАРЛЫҚ ФОРМАЛАРЫМЕН ТҮРЛЕНЕДІ
ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТЕР ӘР ТҮРЛІ
ГРАММАТИКАЛЫҚ МАҒЫНА БІЛДІРЕДІ. КҮРДЕЛІ ЕТІСТІК КӨСЕМШЕ
ФОРМАЛАРЫМЕН КӨМЕКШІ ЕТІСТІКТЕРДІҢ ТІРКЕСУІ АРҚЫЛЫ
ЖАСАЛАДЫ. КҮРДЕЛІ ЕТІСТІКТІҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ АЛДЫНҒЫ
КӨСЕМШЕ ТҮРІНДЕГІ СЫҢАРЫ ЛЕКСИКАЛЫҚ МАҒЫНАҒА ИЕ
БОЛАДЫ ДА, СОҢҒЫ СЫҢАРЫ КӨМЕКШІ ЕТІСТІК ОҒАН
ГРАММАТИКАЛЫҚ МАҒЫНА ҮСТЕЙДІ ЖӘНЕ ЕТІСТІКТІҢ БАСҚА
ФОРМАЛАРЫМЕН ТҮРЛЕНЕТІН КОНСТРУКТИВТІК ҚЫЗМЕТ
АТҚАРАДЫ.

ЫСҚАҚОВ БЫЛАЙ АНЫҚТАЙДЫ: «ЕГЕР ТІРКЕСТЕГІ
КОМПОНЕНТТЕР МАҒЫНА ЖАҒЫНАН БІР-БІРІМЕН ПАРАПАР БОЛА ТҰРА (ТЕҢ
ТҮСКЕНІМЕН), БІР-БІРІНЕН ЖЕКЕЛЕНБЕЙ, БІРТҰТАС ЛЕКСИКАЛЫҚ МАҒЫНА
(ТҰЛҒА) ҚҰРАСА, ОНДАЙ ТІРКЕС ЖАЙ КҮРДЕЛІ ТІРКЕСДЕП САНАЛАДЫ (АЛЫП
БАР, АЛЫП ҚАЙТ, КІРІП ШЫҚ, ОҚЫП БЕР, АЛЫП КЕТ Т.Б.); ЕГЕР ТІРКЕСТЕГІ
КОМПОНЕНТТЕРДІҢ БІРЕУІ ҒАНА НЕГІЗГІ МАҒЫНАСЫН САҚТАП, ӨЗГЕЛЕРІ ӨЗ
ЛЕКСИКАЛЫҚ МАҒЫНАЛАРЫН Я СОЛҒЫНДАТЫП, Я ЖОҒАЛТЫП, ТЕК КӨМЕКШІ
БОЛЫП, ГРАММАТИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ АТҚАРСА, ОЛ САРАЛАМАЛЫ
(АНАЛИТИКАЛЫҚ) ЕТІСТІКДЕП НЕМЕСЕ КҮРДЕЛІ ЕТІСТІКТІҢ САРАЛАМАЛЫ
ТҮРІДЕП ТАНЫЛАДЫ (АЙТЫП
ЖІБЕР, КЕЛЕ ҚОЙ)

Ахмет Байтұрсынұлы «Етістік дегеніміз-
заттардың еткен-етпеген істерін көрсететін 
 сөздер» деп оның болымды, болымсыз, есімше,
көсемше түрлерін атап көрсетеді. Ы.Маманов 
«Етістіктер дегеніміз – заттың іс, қимыл процесін,
күйін білдіретін, шаққа, жаққа, райға, етіске, 
 болымды, болымсыз болып түрленіп, 
сөйлемді құрастыруда ерекше қызмет 
 атқаратын сөз табы» деп анықтама берсе, 
 Сауранбаевтың айтуынша: «Етістік қимылды 
немесе қимыл түрінде өтетін түрлі 
 процестердің атын білдіретін сөз табы»
Етістік туралы басқа да оқулықтарда, грамматикаға арнап 
 жазылған еңбектерде беріліп жүр. Солардың ішіндегі 
 «етістік-қимыл, іс-әрекеттің атауы» дегенді С.Исаев қатеге 
 шығарады: «Етістік қимыл, іс-әрекеттің атауын емес, нақ
өзін білдіреді, ал атын (атауын) етістіктің белгілі бір формасы
(қимыл атауы) 
білдіреді».
Етістікке қатысты өзге де даулы пікірлер кездеседі. Мәселен,
етістіктің негізі, түбірі туралы көзқарастар. Ә.Төлеуов 
 етістіктің морфологиялық белгілерін айта келе «Етістіктің 
 түбірі ІІ жақтың бұрық райы болады да, оның басқа түрлері
осы формасына қосымшалар қосылу арқылы жасалады. Яғни,

жүктеу/скачать 2.58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: