А. Эбшкаев З. Бейсенбайкызы казак tijiih о к; ы т у 0Д1стемес1 Алматы, 2014


rypni  (хабарлау, буйыру, етшу, жауап алу) болуы мумкш.  Жазуда бул ерекшелк тек кана тыныс белгйп аркылы кершедк Сейлем  6ip



Pdf көрінісі
бет100/146
Дата21.11.2023
өлшемі6.25 Mb.
#483911
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   146
Kazak tili okytu adistemesi Abilkaev

rypni 
(хабарлау, буйыру, етшу, жауап алу) болуы мумкш. 
Жазуда бул ерекшелк тек кана тыныс белгйп аркылы кершедк Сейлем 
6ip 
гана ойды немесе курдел! ойды 
6iflflipyi 
мумкш. 
Bip 
гана ой 
6ip 
гана 
грамматикалык непзбен бершсе, курдел1 ойда 
6ipHenie 
грамматикалык 
непз болуы мумкш. Бул жагдайда да тыныс б е лп а непзп рел (магыналык 
бел1ктерге белупп) аткарады. Сейпемдеп ой кыстырма сездер, курдел1 
конструкциялармен 
6epuiyi 
мумкш. Бул ретте де тыныс белгшер1 ойды 
тусш кп жетюзу кызметш аткарады. Демек, мектепте тыныс белпсш 
окытудыц, игертудщ, пунктуациялык кьфагьшьщты калыптастырудыц 
мацызы зор.
Коммуникативтк б!рлктерд1 белктерге белуде койылатын тыныс 
белгшер1 б е л г ш 6ip устанымдарга непзделедь
120


Ондай 
устанымдар: 
грамматикалык, 
логикалык 
(магыналык) 
интонациялык болып белшедй Ka3ipri пунктуация 6ip принципке -
семантика-грамматикалык принципке непзделедь Бунын компоненттер1 -
сейлемнщ 
магынасы 
мен 
грамматикалык 
курылысы. 
Интонация 
грамматикамен (синтаксиспен) тыгыз байланысты, ягни сейлемнщ 
айрыкдт белпс1 болып есептелшедь
Мектептеп пунктуацияныц мазмунына: пунктуация туралы бш м мен 
1
скерлш жатады. Пунктуацияныц непзп 6ipniri - тыныс белгнпмен 
айкындалатын магыналык белш немесе пунктуациялы-магыналык белш. 
Мысалы, жацбыр квп жаугандыцтан, квшенщ бойы суга толып xemmi 
деген сейлемде пунктуациялы-магынальщ белштер курмалас сейлемнщ 
курамындагы е й жай сейлем. Пунктуациялык бшмге: пунктуация ережеа, 
пунктуациялык норма жатады. Пунктуациялык ереже - тыныс белгшерш 
тандау мен дурыс коюдыц тэрт
1
б
1
Ол магыналык белштщ грамматикалык, 
магыналык 
жэне 
интонациялык 
ерекшелотмен 
(жагдайымен) 
айкындалады. 
Грамматикалык 
жагдайга 
сейлемнщ 
грамматикалык 
непздер1, сейлемд! курделенд!ретш синтаксистш элементтер, тел сез, 
сейлемд1 байланыстырушы элементтердщ 
тусш калуы жатады. А л 
магыналык жагдайга магыналык бел1ктер аркылы эр турл! магыналардыц 
(себеп, аныкгау, карама-карсы кою) 6epmyi. Интонациялык жагдай дауыс 
каркыны, Kwipic т.т. байланысты.
Пунктуациялык норма - сейлемд1 жазуда 
пунктуациялык ережеге 
сай тыныс белпсш кою немесе коймау. Мысалы, Асан - оцытушы деген 
сейлемде сызыкшаныц койылуы пунктуациялык норма, ал койылмаса, 
нормадан 
ауытку болып 
табьшады. 
Ягни 
пунктуациялык 
норма 
калыптаскан ережеге непзделедь
Пунктуациялык юкерлш - жазуда тыныс белпсш дурыс кою эрекеть 
Мектепте мынадай пунктуациялык icKepniK калыптасуы тшс:
- коммуникативтш б1рл!кт1, ягни тыныс белпсш кажет ететш 
магыналык белшп таба алу;
- пунктуациялык ережеге байланысты тыныс белпсш коя бшу;
- койылган тыныс белпсш теориялык тургыдан дэлелдей алу;
- тыныс белпсшен кеткен катет таба бшу жэне оны тузету;
Мектеп тэж1рибесшде пунктуациялык кателердщ непзшен ym Typi
кездеседг. 1) тыныс белпсш коймай кету, 2) тыныс белпсш артык кою, 3) 
тыныс белпсшщ кайсысын коярын бшмеу, ягни 6ipimn орнына екшпйсш 
койып шатастыру. Кейде сонымен катар катенщ терт шли тобы кездеседь 
Тыныс белпсш тшси жерге коймай, баска жерге кою. Тыныс белпсш 
артык кою мектепте ец жш кездесетш катенщ 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   146




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет