Абдуллина г. К

139 
ГЛОССАРИЙ 
 
Аномальды - «anomalos» гректің «дұрыс емес немесе қалыптан тыс» 
кемістік деген мағынада. 
Алалия – сөзге дейінгі кезеңде ми қабығындағы сөз аймақтарының 
зақымдануынан сөздің жүйелі дамымауы.
Аутизм - (гр.autos - өзім) - адамның сырткы дүниеден оқшауланып, 
өзімен-өзі болып, іштей сары уайымға салынған кездегі көңіл күйі. 
Афазия – ми қабығындағы сөз аймақтарының зақымдануынан сөздің 
барлық құрылымы ыдырауы. 
Әуендік-екпіндік бұзылулар - екпінді дұрыс қоймаумен байланысты 
(логикалық - фразада, грамматнкалық — сөзде) дауыстың күшімен 
жоғарылығының, тембрдің бұзылуы.
Бірінші қатардағы интегратор - біріктіруші, байланыстырушы 
функциясын атқарады. 
Былдырлау – белгілі бір дыбыстар кешенінің, дауысты және дауыссыз 
дыбыстар қосындыларының пайда болуы. 
Вербальды зона - мидың сол жарты шары сөздік жарты зонасы (оң 
қолымен жазатын адамдардың миының сол жарты шары). 
Генераторлық жүйе - дыбыс толқындарының пайда болуына әсер ететін 
дыбыс тербілістері (вибраторлары: көмей, жұтқыншақ ауыз қуысы). 
Гипоксия - эмбриондық кезеңдегі мидың зақымдануымен және ми 
бөліктеріне ауа жетіспеуі.
Дауыс реакциясы - баланың қоршаған ортамен тепе-теңдігінің немесе 
оның бұзылғанын айқындайтын жалпы эмоциялы реакциясының белгісі.
Дефектология «defectus» - деген латын тілінде «кемістік» деген мағынаны 
көрсетеді, ал «logos» грек тілінде – «сөз, ілім». 
Дизартрия – сөз бұлшықеттері иннервациясының (иннервация – белгілі 
бір органдардың немесе ұлпалардың жүйке жүйесімен қамтылуы) 
бұзылуынан сөздің дыбысталуы бұзылуы жатады. 
Дислалия – дыбыстық бұзылу, перифериялық сөйлеу аппаратының 
кемістігінен болатын органикалық кемістік.
Екінші қатардағы интегратор - «сигналдардың сигналы» функциясын 
атқарады. 
Интериоризация - сыртқы сөйлеуді ішкі сөйлеуге айналдыру. 
Инстинктер 
– 
биологиялық 
қажеттіріктерді 
қанағаттарндыруға 
бағытталған ішкі және сыртқы тітіркендіргішке организмнің тұқым қуалау 
арқылы берілетін күрделі стереотипті қозғалысы, іс-әрекеті, шаралары. 
Компенсация – кемістіктің орнын толтыру, күрделі, көп деңгейлі процесс. 
Кері афферентті байланыстар – тілдік бұлшықеттердегі артикуляциялық 
органдардың қозғалыс импульстарын жоғарғы жүйке жүйесіне 
тасымалдаушы функциясын атқарады. 
Латерализация - мидың кейбір әрекеттерге ерекше жауапты болып, 
белгілі үстемді орталыққа айналуы. 

140 
Логопедия - сөйлеу тілінің кемістіктерін, оның бұзылу себептерін, 
болдырмау жолдарын, кемістіктерді әртүрлі жолдармен түзетіп жоюдың 
тәсілдерін зерттейтін арнайы педагогикалық ғылым. 
Логопсихология — алғашқы кемістік ретінде, сөйлеуінде бұзылуы бар 
адамдардың психикалық ерекшеліктерін зерттейтін, арнайы психология 
саласы. 
Логоневроз - невротикалық бұзылу мен сөйлеудің невротикалық 
бұзылуынан туады.
Логоррея - өзіне таныс сөздердің барлығын байланыссыз айтуы. 
Логофобия - бала сөйлеуге қорқады, үндемей қалады, кей жағдайларда 
сыбырлап зорға сөйлейді.

жүктеу/скачать 1.97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: