Қабылдаған: Нурбол Байбахов Орындаған: Жарылхасын Шұғыла Тобы
жүктеу/скачать 84.08 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Конвергенция мәдениеті
- Пайдаланылған әдебиеттер
| Қорытынды
Ұлттық және діни мәселелердің ықпалының өсуін сарапшылар XXI ғасырдағы отаршылдыққа қарсы күрестің жаңа толқынының басталуымен түсіндіреді. Егер бірінші толқын экономикалық және саяси тәуелсіздікке қол жеткізу болса, отарсыздану зымыранының екінші толқыны (са- тысы) мәдени және әлеуметтік тәуелсіздіктен арылу болып отыр. Осы мүмкіндіктер мен қатерлер төңірегінде бұрынғы отарланған елдер мен отарлаушы елдер терең ойлануда. Дінге деген ықылас, әсіресе кеңестік интел- лигенция арасында жоғары көрінген. Ол дінге бет бұрды дегенді білдірмейді, бірақ ұлттық мәдениет, әдебиет, әсіресе ауыз әдебиетін, сәулет өнерін, археология, этнография, тіл білімін, му- зей құндылықтарының мәнін, мазмұнын діннің рухани ықпалынсыз түсіне бермейтіндігіне көз жеткізілді, атеизм салдарынан жас ұрпақтың төлтума өркениеттен, рухани құндылықтан жат бола бастағаны айқын сезілді. Діни ахуал туралы сөз қозғағанда оның екі деңгейін ескергеніміз жөн: жаппай бұқаралық деңгейдегі діни сана мен жоғары діни институт- тар деңгейі. Бұқаралық деңгейдегі діни сананы сараласақ, XX ғасырдың аяғында тәуелсіздікпен бірге діни сенімге де еркіндік алғаннан кейін, тағы да жас- тар, енді дінге аса қызығушылық танытты. Осы- лай сағаттың маятнигіндей діни санадан атеизм- ге, атеизмнен діни санаға ауытқудамыз. 2009 жылғы халық санағы бойынша, Қазақстан халқының 70,2 пайызы – мұсылмандар, 26,3 пайызы – христиандар, 0,1 пайызы – буддис- тер, 2,8 пайызы – ешқандай дінге сенбейтіндер, 0,5 пайызы – жауап беруден бас тартқандар. Әдетте, түркі тілдес халықтарды мұсылман дініне ойланбай жатқызады. Бірақ халық санағы көрсеткендей, қазақтың 0,4 пайызы – (39172) адам христиан дініне, 1923-і иудаизмге, 749-ы буд- дизмге, 1612 адам басқа діндерге өткен. 98511 қазақ ешқандай дінге жатқызылмайды [Егемен Қазақстан, 2011ж.]. Атақты тарихшы Л. Гумилев: «бір халықты идеологиялық тұрғыда жаулап алу, қару қолданып, күш жұмсаудан арзан әрі анағұрлым тиімді» екенін айтып кеткен. Осы күні алпауыт мемлекеттер әскери күшпен жаулап алудан гөрі ұлтты пассивтендіру әдісін де кең қолдануда. Қазір болып жатқан дәуір – идеологиялық күрес дәуірі, саяси тактикалар дәуірі. Оның нақты айғағы жоғарыда атап өткен миссионерлік. Тұтас бір халықтың ішіне іріткі салу, халқын фа- тализмге сүйреу. Ынтымақтастық рухы біздің дәстүрлердің бір бөлігін құрайтындығы, өйткені бағзы замандардан бері Қазақстан түрлі дәстүрлер мен мәдениеттердің тоғысу және табысу мекені болғандығы қазір айтылып та, жазылып та келеді. Яғни Қазақстан көне заманнан бері сан алуан мәдениеттер мен діндердің тоғысу мекені болғандықтан, ел аумағында бірнеше ғасырлар бойы тәңіршілдік, зороастризм, манихейлік, буддизм, христиандық және ислам сияқты әр түрлі нанымдар бейбіт қатар өмір сүргенін, яғни толеранттылық пен конфессия аралық келісімнің үлгі болғандығын айтқымыз келеді. Қазақстан бастамашылдығы бойынша Азия- дағы өзара ықпалдастық және сенім шаралары жөніндегі кеңестің құрылуы азиялық конти- нентте қауіпсіздік пен ынтымақтастықтың көп- жақты тамаша құралына айналды. Бұл дегеніңіз мемлекетіміздің тұрақтылығын, бейбітшілігін сақтап қалуда біздің мүмкіншілігіміздің көп екендігін көрсетеді. Қай жағынан алып қарасақ та бірлігін сақтауда діннің өзектілігі маңызды. Олай болса, алдағы уақытта дін мәселелері өз ал- дына шешімін тауып, әлемдік дағдарыс, төңкеріс, ашаршылық сияқты көптеген зұлматтарды ба- сынан кешіріп, бейбітшілік пен амандықта жа- сап келе жатқан еліміз бұл сынақтан да сүрінбей өтеді деген үмітіміз бар. Бүгінгі мәдениеттану, антропология және әлеуметтану саласының теоретиктері дінді мә- дениеттің ең құрамдас бөлігі деп санайды. Дінсіз қоғам болмайтындықтан, дінсіз мәдениет те болмайды. Дін әлеуметтік құбылыс һәм қоғамды қалыптастыратын ұйытқы ретінде адамзат өмірінде аса маңызды рөл атқарады. Қоғам құрылымының анатомиясында діннің алатын орны ерекше. Қоғамдарды басқа қоғамдардан ажырататын ең негізгі қасиеттің бірі осы діннің өзі болып табылады. Конвергенция мәдениеті - өзгеріп отыратын қатынастар мен тәжірибелерді мойындайтын теория жаңа медиа. Генри Дженкинс медиа академиктері кітабымен терминнің әкесі ретінде қабылданды Конвергенция мәдениеті: ескі және жаңа медиа соқтығысатын жерде. Бұл мазмұнның таралуы мен бақылауына байланысты алға және артқа билік үшін күрес ұсынатын бұқаралық ақпарат құралдарының, өндірістер мен аудиториялардың әртүрлі қиылыстарында таратылатын мазмұн ағымын зерттейді. Конвергенция мәдениеті медиа конвергенциясының үлкен термині бойынша топтастырылған, алайда ол конвергенцияның технологиялық немесе реттеуші аспектілері сияқты басқа түрлеріне қатысты емес. Конвергенция дискурсындағы мәдени ауысу медиа өндірісі мен тұтынудың өзектілігімен қалай өзгергеніне назар аударады қатысу мәдениеті, ұжымдық интеллект және конвергенцияланатын технологиялық орта. Енді пайдаланушылар тек ойын-сауық құралдарымен ғана емес, сонымен бірге ақпараттық БАҚ-пен кеңейтілген, интерактивті және тіпті ортақ байланысты сезіне алады. Конвергенцияланатын технологиялық орта әртүрлі технологиялық жүйелердің дамуын және ұқсас міндеттерді орындауын тудыратын технологияның өзгеруін қамтиды. Ескі бұқаралық ақпарат құралдары, мысалы, теледидар және радио хабар таратудың жалғыз міндетін қамтамасыз етті, ал жаңа медиа бірнеше тапсырманы орындай алады. Смартфондар - бұл жаңа медианың мысалы және конвергентті құрылғы, ол тек телефон қоңырауларын шалу және мәтіндік хабарламалар жіберу үшін ғана емес, сонымен бірге интернетте серуендеу, бейнелерді қарау, төлемдер төлеу, әлеуметтік желілерге кіру және т.б. Әлеуметтік медиа платформалар - бұл әлеуметтік конвергенцияның жаңа модельдерін жасайтын жаңа медианың формалары. Google сияқты платформалар жақындастырылатын технологиялық ортаны құру үшін пайдаланушының жұмыс орнын олардың ойын-сауық жүйесімен байланыстыратын бірыңғай кіруге мүмкіндік беру үшін қызметтерін кеңейте алды. Алайда, бұл ұғым әр түрлі медиа-дискурстарда танымал бола бастағандықтан, кейбір ғалымдар конвергенция мәдениеті идеясының шамадан тыс қолданылуын, оның кең табиғатын немесе нақтылығының жоқтығын қайта бағалауды көреді. Конвергенция мәдениеті «медиа конвергенциясы» деген кең мағынада топтастырылғанына қарамастан, бұл идея «конвергенция» дискурсында шамамен 2000-шы жылдары пайда болды. Кейбір ғалымдар медиа конвергенциясының прогрессиясын төрт бөліктен тұратын тарихи және нарратологиялық модель ретінде «конвергенцияны» кең және әр түрлі қолдануды ұйымдастыру тәсілі ретінде қарастырады. 80-ші жылдардан бастап медиа конвергенциясы технологиялық аспектілерге немесе коммуникация, ақпараттық және электронды технологиялар қиылыса бастаған бұқаралық ақпарат құралдарын цифрландырудың жоғарылауына бағытталды. Бұқаралық ақпарат құралдары көрнекіліктер, аудио мен мәтіндердің делдалына айналады. Осыдан 90-шы жылдардың басына дейін экономикалық және нарықтық конвергенция теориялары көрнекті болды, бұл бизнесті біріктіру және салаларды интеграциялау кезеңін көрсетті. Кейіннен БАҚ-тың жақындасуы туралы ойлаудың саяси және реттеушілік тәсілдері 1990 жылы пайда болды, өйткені бұқаралық ақпарат құралдары онлайн режимінде саяси және реттеуші бақылаудың жаңа субъектісіне айналды. Қатысушы контенттің пайда болуына байланысты, ол медиа индустрияны тек жоғарыдан төмен басқарылатын корпоративті процесс емес, сонымен қатар тұтынушылар басқаратын «төменнен төменге» бағытталған процесс ретінде көрсетеді. Компаниялар өздерінің мазмұнын платформалар бойынша кеңейтуге және жаңа салаларға енуге ұмтылған кезде, осы конвергентті экологияның тұтынушылары сонымен бірге процестің қай жерде, қалай және қашан тұтынғылары келетіні сияқты бақылауға ие болды.[22] Мысалы, фан-фантастика жасау, оны кейде корпоративті көшбасшылар басқара алады және жеңілдетеді, ал жанкүйерлер әлемді қабылдап, оны ремикске қосып, жаңа және өздікіндей қолдана алады. Қазір тұтыну ынтымақтастықтың, құрудың және т.с.с-тің кейбір фрагменттерін қажет ететін деңгейге жетті. Пайдаланылған әдебиеттер 1. Русь Ю.И., Степанов В.Е. «Социология». – Москва, 2005. – 345-350 бет. 2. Ғабитов Т., Құлсариева А., Әлімжанова Ә. «Мәдени-философиялық энциклопедия». – Алматы, 2007. 3. Айталы А. «Дін дүние діңгегі». «Жас қазақ үні». – No 17 (338) 29.04. – 2008. – 3-4 бет. 4. «Социально-гуманитарные». – No3, 2011. – 4-5 бет. жүктеу/скачать 84.08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|