Адам анатомиясы атлас

levator et sphincter ani қанмен камтамасыз

етеді.

е) Ш атаралық артерия, a. perinealis, іш- кі жыныс артериясынан гармақталып, шатаралықтың беткей колденең бүлпіы- қегінің, т. transversus perinei superficialis, артында орналасады. Шатаралык арте-

рия үмага үсақ гармақтар-артқы үмалық тармақтар, rr. scrotales posteriores, шатара- лык бұлшықеттеріне жэне ұма қалқасының артқы қабыргасына (эйелдерде артқы ернеулік тармақтар) тармақтар береді.
Қ а б ы р га л ы қ гарм ақтар

1. 
   Мықын - бел артериясы, a. iliolumbalis (107-сурет), оз жолымен бел артерияларын еске салады. Ол ішкі мықын артериясыныц артқы сабауынан басталып, жогары жэне артқа багытталады; т.p soas major астында жатып, оныц ішкі жиегінде бел жэне мыкын тармақтарына болінеді.
   

а) Бел тармагы, г. lumbalis, бел артерия- ларыныц сыртқы тармақтарына сэйкес; артқа багьптальш, жүлынгажүлындықтармак, г. spinalis, береді жэне тт. psoas major et minor, m. guadratus lumborum, m. transversus abdominis-тщ артқы болімдерін қанмен қамтамасыз етеді.

б) Мықын тармагы, г. iliacus, озі екіге: беткей жэне терец тармақтарга болінеді.

Беткей тармақ мыкын сүйегі қыры бойы- мен жүріп, мыкын сүйектіц терец айналма артериясымен, a. circumflexa ilium profunda, анастомозданып, дога түзеді, догадан мы- кын бүлшықеті мен алдыцгы іш қабыргасы бүлшықеттерініц томенгі болімдерін кан- мен қамтамасыз ететін тармақтар кетеді.

Терец тармақ мықын сүйекке тармактар беріп, жапқыш артериямен, a. obturatoria, анастомозданады.

2. 
   Латералді сегізкоз артериялары, аа. sacrales laterales, медиалді багытталып, сегізкоздіц алдыцгы беті бойымен ішке түседі жэне медиалді, бүйір тармақтар береді.
   

5-6 колемінде медиалді тармақтар орталык сегізкоз артериясымен, a. sacralis mediana, анастомозданып, гор түзеді.

Бүйір тармақтары сегізкөз өзегіне ал- дыңғы (жамбастық) сегізкөз тесіктер арқы- лы кіріп, жұлындық тармақтар, rr. spinales, береді жэне сырткы сегізкөз тесіктері аркылы шыгып. сегізкөзді, сегізкөз аймағы терісін жэне арқаның терең бұлшықетгері- нің төменгі бөлімдерін, сонымен қатар articulatio sacroiliaca, т. piriformis,

m. coccygeus, m. levator ani қанмен қамтама- сыз етеді.

3. 
   Жогаргы боксе артериясы, a. glutea supe- rior (107-сурет) - ішкі мықын артериясының ең ірі тармагы. Артқы сабаудың жалгасы, жамбас астауынан алмүртүсті тесік,
   

foramen suprapiriforme, арқылы шыгып, артқы боксе аймагы на барады. Өз ж олы н- да т. piriformis, m. obturatorius internus,

m. levator ani-re тармақтар береді. Артерия жамбас астауынан шыққан соң, екі тармаққа: беткей жэне терең болып болінеді.

Беткей тармақ, r. superficialis, боксенің үлкен жэне ортаңгы бұлшықеттерініц, тт. glulei maximus et medius, арасында орнала- сып, оларды қанмен камтамасыз етеді.

Терец тармақ, r. profundus, боксенің ортаңгы жэне кіші бұлшыкеттеріиің, т. gluteus medius et minimus, арасында орнала- сып, оларды жэне жалпақ шандырды керетін бұлшықетті қанмен камтамасыз етеді жэне үршық буынына бірнеше ұсақ тармақтар беріп, томенгі боксе артериясымен, a.glutea inferior, жэне ортан жіліктің латералді ай- налма артериясымен, a. circumflexa femoris lateralis, анастомоз түзеді.

4. 
   'Гоменгі боксе артериясы, a. glutea
   

inferior, ішкі мықын артериясыныц алдыңгы сабауынан басталатын ірі тармақ, алмүрттэрізді бүлшықетпен сегізкоз орі- мінің алдыңгы бетімен томен түсіп, жам- бас астауынан іінкі жыныс артериясымен,

a. pudenda interna, бірге алмұртасты тесік,

foramen infrapiriforme, арқылы шыгады.

Томенгі боксе артериясы боксенің үлкен бұлшықетін, т. gluteus maximus, қанмен камтамасыз етіп, шонданай нерв- пен қатар жүретін аргерияны, a. comitans

п. ischiadici жэне ұрш ық буынына, боксе аймагы герісіне ұсак гармақтар берігі, ортан жіліктің медиалді айналма арте-

риясымен, a. circumflexa femoris medialis, жапқыш артериясыныц артқы тармагы- мен, r. posterior a. obturatoria, ж огаргы боксе артери ясы м ен, a. glutea superior, анастомозданады.

5. 
   Жапқыш артериясы, a. obturatoria, ішкі мыкын артериясыныц алдыцгы сабауынап басталып, кіші жамбас астауыныц бүйір бетімен, шекаралық сызыққа параллель алга жапқыш тесікке жүреді жэне жамбас астауы- нан жапқыш озегі арқылы шыгады.
   

Жапқыш артериясынан, a. obturatoria, томенгі қүрсақүсті, a. epigastrica inferior, немесе сыртқы мыкын артериясы, a. iliaca externa, тармақталады деген варианттары жазылган.

Жапқыш артериясы, жапқыш озекке кір- генге дейін қасагалық тармақ, r. pubicus, ал озектіц ішінде озініц соцгы тармақтарына: алдыцгы, r. anterior, жэне артқы, r. posterior, болінеді.

а) Қасагалық тармак, r. pubicus, қасага сүйектіц жогаргы тармагыныц артқы бетімен жогары котеріліп, қасага қосы- лысына жетеді жэне томенгі қүрсақүсті артериясыныц касагалық тармагымен,

г pubicus a. epigastricae inferioris, анастомоз түзеді.

б) Алдыцгы тармақ, г. anterior, сыртқы жапқыш бұлшықеті бойымен томен жүрін, оны жэне санның әкелетін бүлшықеттерініц жогаргы болімдерін канмен камтамасыз етеді.

в) Аргқы тармақ, r. posterior, жапқыш

жаргагының сыртқы бетімен томен жэне артқа бағытталады жэне сыртқы, ішкі жапқыш бұлшықеттерін, mm. obturatorii externus et internus, шонданай сүйекгі канмен камтамасыз егіп, үршық буынына үршықгық тармақ, r. acetabularis, береді. Үршықтық тармақ үрш ық буыны қуысына үршық тілігі арқылы кіріп, lig capitis femoris бойымен жілік басына жетеді.