Адам анатомиясы атлас

Сан артериясы

Сан артериясы, a. fem oralis (108-сурет), сыртқы мықын артериясыныц жалгасы, шап жалғамасының астында, тамырлық тесікте, lacuna vasorum, басталады.

Сан артериясы санныц алдыцгы бетіне шыққан соц, әкелетін жэне жазғыш бұлшыкеттер арасындагы науашыққа төмен багытталады. Артерия санныц жоғарғы үшінде сан үіпбүрыпіында, жалпақ шан- дыр қабыктыц, fascia lata, терец табагында сан венасына латералді орналасып, жалпақ шандыр қабықтыц беткей табагымен жабы- лады. Сан артериясы (сан венасымен бірге) сан үшбұрышынан өткен кезде тігінші бүлшықетгіен жабылады жэне санныц ортацгы жэне төменгі үшінде экелетін өзектіц (canalis adductorius) жогаргы гесігіне кіреді.

Артерия өзекте теріасты нервпен, п. saphenus, жэне сан венасымен, v. femoralis, бірге орналасады. Артерия мен вена артка қисайып, аяқтыц аргқы бетіндегі тақым шүцқырына өзектіц төменгі тесігі арқылы барады. Артерияныц тақым шұцқырындағы жалғасы - тақым артериясы, a. poplitea.

Артерия оз жолында санды жэне іштіц алдыцгы қабыргасын қанмен қамтамасыз ететін бірнеше қатар тармақтар береді.

1. 
   Беткей кұрсақүсті артериясы, а. epigastrica superficialis, сан артериясыныц алдыцгы қабыргасынан. шап жалгамасынан томен басталып, теріасты сацылауы,
   

hiatus saphenus, аймагында жалпақ шан- дыр қабықтыц беткей табагын гесіп отеді. Жогары жэне медиалді котеріліп, іштіц алдыцгы қабыргасына отіп, тері асты- мен кіндік аймагына жетеді. Осы түста
артерияныц тармақгары (о. thoracica interna тармагы) қүрсақүс гі артерияныц. а. ф/£ш Ү/7'сал'г//?то/\теріастытармақтарымен анастомозданады. Беткей қүрсақүсті артериясыныц тармақтары іштіц алдыцгы қабыргасы терісін жэне іштіц сыртқы қигаш бұлшықетін қанмен қамтамасыз етеді.

2. 
   М ықын сүйекгің беткей айналма арте- риясы, a. circumflexa ilium superficialis, сан артериясыныц сыртқы қабыргасынан неме- се беткей қүрсақүсті артериясынан баста- лып, шап жалгамасы бойымен spina iliaca
   

anterior superior-ra латералді жэне жогары багытталады жэне теріні, бүлшықеттерді жэне шап лимфа түйіндерін қанмен камтамасыз етеді.

3. 
   Сырткы жыныс артериялары, aa.
   

pudendae externae, 2-3 мөлшеріндегі жіцішке сабаулар, сан венасыныц алдыцгы жэне арткы шетгерін айналып, медиалді багытталады. Артерияныц біреуі жогары жүріп, қасагаүсті аймагына жетіп, теріде тармақталады; екіншісі кырлы бүлшықеттіц үстінен жүріп, сан шандыр қабыгын гесіп өтеді жэнс үмага (жыныс ернеулеріне) алдыцгы ұмалык тармактар, rr. scrotales anteriores (алдыцгы ернеулік тармақтар, rr. labiates anteriores), түрінде барады.

4. 
   Шап тармақтары, rr. inguinales, сан ар- териясыныц бастамасынан басталатын 3-4 кішкене сабаулар, fascia cribrosa аймагында санныц жалпақ шандыр қабыгына отеді жэне теріні, шап аймагыныц беткей жэне терец лимфа түйіндерін қанмен қамтамасыз етеді.
   
5. 
   Санныц терец артериясы, a. profunda fem oris (109 -сурет) - сан артериясыныц ец ipi тармагы. Ол сан артериясыныц аргқы қабыргасынан, шап жалгамасынан 3-4 см
   

Оң санның негізгі артериялары мен нервтері (алдыңгы көрініс). Тігіншілік бүлиіъщет кесілген жэне ысырылган. Сан венасы жартылай алынып тасталынган, санның терең артериясы көрсетілген. Назарларыцызды тамырлардың әкелетін өзекке кіріп, тақым шұңқырына жеткеніне аударыцыздар

1. 
   A. femoralis
   
2. 
   A. profunda femoris
   

²⁸ 3. R. ascendens a. circumfl- exae femoris lat.

48 4. R. descendens a. circum-

29. 
    flexae femoris lat.
    

5. A. sup. lat. genus

29. 
    6. A. poplitea
    

13. 
    7. A. inf. lat. genus
    

8. A. tibialis ant.

13. 
    9. A. peroneus
    

10. A. plantaris lat.

31. 
    11. A. arcuata et aa. metatar-
    

seae dors

31. 
    12. Arcus plantaris et aa. metatarseae plantares
    
32. 
    13. A. circumflexae femoris med.
    

14. A. prof. femoris et aa. perforantes

31. 
    ^{15. A. descendens genus}
    

16. A. sup. med. genus

31. 
    17. A. media genus
    

18. 
    A. inf. med. genus
    
19. 
    A. tibialis post.
    
20. 
    A. dorsalis pedis
    

31. 
    21. A. plantaris medialis
    

22. 
    A. circumflexa ilium
    

₂₅ superf. et prof.

22. 
    N. femoralis
    
23. 
    A. A. circumflexa femo- ris lat.
    
24. 
    M. sartorius
    
25. 
    M. rectus femoris
    
26. 
    M. vastus medialis
    
27. 
    Lig. inguinale
    
28. 
    V. femoralis
    
29. 
    A. et v. pudenda ext.
    
30. 
    M. adductor longus
    
31. 
    V. saphena magna
    
32. 
    A. obturatoria et n. obturatorius
    
33. 
    M. gracilis
    
34. 
    N. saphenus
    

38 ^{36. Lamina vastoadductoria}

37. 
    R. cutaneus ant. n. femoralis
    
38. 
    R. infrapatellaris n. saphenii
    
39. 
    V. poplitea
    
40. 
    N. tibialis
    
41. 
    Caput med. m. gastroc- nemii
    
42. 
    N. biceps femoris
    
43. 
    N. peroneus communis
    
44. 
    Caput lat. m. gastroc- nemii
    
45. 
    M. plantaris
    
46. 
    M. soleus
    
47. 
    M. flexor hallucis longus
    
48. 
    Funiculus spermaticus