«сөздерге  арналған  трактат»

5

Қазақ тарихы  

№9 (186), қыркүйек, 2020

болған.  Тіл  ғылымы  дүниеге  келген  күнінен  бастап 

философиямен  тығыз  байланыста  келеді.  Филосо-

фия  тілді  ең  алдымен  қоғамдық-тарихи  прогрестің 

нәтижесінде пайда болған табиғи-әлеуметтік құбылыс 

деп  қарастырады,  өйткені  қоғамнан  тыс  сөйлеу  тілі 

жоқ, болған емес және болмайды да. Екінші жағынан 

алғанда, тіл жоқ жерде қоғамдасу да прогреске жету 

де жоқ. Тіл мен қоғам айырғысыз бірлікте.

Тіл  философиясына  тіл,  болмыс  (шындық,  қор-

шаған әлем) пен ойлаудың арақатынасын зерттеуге 

бағытталған  зерттеу  салалары,  сондай-ақ  осы  бай-

ланысты  бейнелейтін  әрі  қайталайтын  теориялық-

әдіснамалық  білімдер  кіреді.  Бұл  салалар  –  тіл, 

бол  мыс  пен  ойлау  –  әр  түрлі  лингвофилософиялық 

кон цепциялар  тұрғысынан  түсіндірілуі  мүмкін.  Тіл 

философиясының міндеті бұл жағдайда болмыс пен 

сананың  арақатынасын  тілдік  тұрғыдан  анықтауға 

барып тіреледі.

Тіл  –  адамдардың  бірлесе  қимылдан,  мате-

риалдық  игіліктер  өндірісінде  белгілі  бір  табысқа 

жетуді, көздеген мақсатқа қол жеткізу үшін өзара пікір 

алысып,  түсінісіп  әрекет  етуінің  құралы.  Демек,  тіл 

мен  өндірістің  айырғысыз  бірлігінде,  диалектикалық 

қарым-қатынасында, әрине, өндіріс алғашқылық, ай-

қындаушы,  шешуші  фактор  болып  табылады.  Адам 

өзінің  тіршілік  жағдайларын  жақсарту  үшін,  табиғат 

жағдайларына  және  қоғамдық  қатынастарға  саналы 

түрде  әсер  ету  үшін  қарым-қатынас  жасау  және  ой-

пікір алмасу құралын, яғни сөйлеу тілін қажет етеді, 

ал бұл қажеттілік тілді тудырды.

Тіл мен мәдениет бір-бірімен тығыз байланысты. 

Тілдегі  өзгерістерге  сілтеме  жасамай-ақ  мәдени  ба-

ғыттарды анықтау немесе анықтау мүмкін емес. Мә-

дениет  құндылықтардың,  нанымдардың,  сондай-ақ 

адамдардың  мінез-құлқындағы  айырмашылықтарды 

сипаттайды. Ол әлеуметтік топтың дамытатын неме-

се шығаратын барлық нәрсені қамтиды.

Мәдениет  элементі  генетикалық  жолмен  беріл-

мейді, сондықтан олар байланыс арқылы бір ұрпақтан 

екінші ұрпаққа берілуі керек. Бұл ортақ сенімге, көз-

қарас пен құндылықтарға байланысты белгілі бір тілді 

оңай қабылдаудың себебін түсіндіреді.

                         

АННОТАЦИЯ

В  данной  статье  анализируются  этические  вз-

г ляды,  философия  этики,  философия  и  культура 

аль-Фараби в трудах Абу Насра аль-Фараби. В нем 

рассматриваются  вопросы,  возникающие  в  про  -

цессе  воспитания  человека,  формирования  гу  ма  -

нистических  установок  и  развития  его  гума нис ти-

ческих  качеств.  В  работе  анализируются  тео ре-

тические и практические аспекты современной лин-

гвистики, мощные средства формирования чело века, 

методы  воспитания  и  обучения,  основы  речевой 

культуры и основные взгляды мыслителя в области 

лингвофилософии.

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: